ModüL 1 tanişMA, beklentilerin alinmasi ve grup çalişma iLKEleri Modülün Hedef Kitlesi

MODÜL 1
TANIŞMA, BEKLENTİLERİN ALINMASI VE GRUP ÇALIŞMA İLKELERİ


Modülün Hedef Kitlesi

• 
  Öğretmenler
  
• 
  Okul ve eğitim yöneticileri
  
• 
  Maarif müfettişleri
  

Modülün Hedefleri

Oturumun sonunda katılımcılar;

• 
  Birbirleriyle tanışmış,
  
• 
  Eğitime ilişkin beklentilerini ifade etmiş ve
  
• 
  Çalışma ilkelerini belirlemiş olacaklardır.
  

Modülün Süresi

• 
  5 dk. sunu
  
• 
  40 dk. etkinlik
  

Gerekli Malzemeler

• 
  Yaka kartları
  
• 
  Renkli post-it’ler veya renkli A4 kâğıtlar
  
• 
  Büyük, beyaz kâğıtlar
  
• 
  Kalın uçlu keçeli kalemler (beyaz tahta kalemleri)
  
• 
  Bir rulo tuvalet kâğıdı
  

Modülün Uygulama Süreci

Sunu süreci

• 
  Benim ismim ….., … gün boyunca Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi (DVİHE) kapsamında birlikte olacağız. İlerleyen saatlerde bu projeyi detaylı bir biçimde konuşacağız ama öncelikle bir tanışma etkinliği ile başlamaya ne dersiniz?
  

Etkinlik süreci

Tanışma etkinliği

• 
  Etkinliği yöneten kişi olarak yerlerinde oturan katılımcılara bir rulo tuvalet kâğıdını veriniz.
  
• 
  Katılımcılardan, rulodan istedikleri sayıda parçayı koparıp almalarını isteyiniz.
  
• 
  Herkes kâğıtlarını aldıktan sonra, sırayla her katılımcıdan koparttığı kâğıt parçalarının sayısı kadar kendi hakkında bir şeyler söylemesini isteyiniz.
  
• 
  Her katılımcının kendi hakkında en az bir şeyi diğer katılımcılarla paylaşmasıyla katılımcıların birbirlerini daha iyi tanımaları ve daha yakın ilişkiler kurmaları sağlanabilir.
  

Beklentiler ve grup çalışma ilkelerini belirleme etkinliği

• 
  Katılımcılara şu şekilde hitap ediniz: “Etkin bir biçimde öğrenebilmenin en önemli koşulu, kendimizi güvende hissedebilmektir. Eğer biz, güvenli bir eğitim ortamı oluşturursak, öğrenmemizin önüne engeller koymamış oluruz. Kendimizi güvende hissettiğimizde ‘Acaba bilgisiz olduğumu düşünürler mi?’, ‘Acaba şu soruyu sorsam çok mu saçma olur?’ gibi endişelerimizi bir kenara bırakır, bir konuyu anlamadığımızı söylemekten veya istediğimiz soruyu sormaktan çekinmeyiz. Bu nedenle şimdi burada bazı kararlar almak durumundayız. Bizler eğitim boyunca birbirimizden ne bekliyoruz? Birbirimize nasıl davranacağız? Paylaşılan bilgiler nasıl kullanılacak?
  
• 
  Şimdi beşerli gruplara ayrılalım ve kendi aramızda şu soruyu tartışalım:
  
• 
  Burada kendimizi güvenli hissetmek için nelere ihtiyacımız var?’ Bu soruyu kendi aranızda tartışarak ihtiyacınız olan kuralları listelemenizi istiyorum.” (Bunun için gruplara 5 dakika veriniz.)
  
• 
  Gruplar çalışırken siz tahtaya “Grup Kontratımız” başlığını yazınız.
  
• 
  “Şimdi yazdıklarımızı paylaşalım. Her grup kendi yazdıklarını okusun ama bir grubun söylediğini diğer grup tekrar etmesin. Söylenmeyenleri söylesin. Başlayalım mı?”
  
• 
  Grupların söylediklerini tahtaya yazınız.
  
• 
  “Her bir ihtiyacın tüm katılımcılar tarafından aynı şekilde anlaşıldığından emin olunuz. Örneğin, ‘Gizlilik’ ihtiyacından bahsedilmişse bundan neyi kastettiğimizi anlamak önemlidir. Gizlilik küçük gruplarda paylaştığımız kişisel bilgilerin büyük grupla paylaşılmaması mı yoksa buradaki grupla paylaşılıp dışarıda paylaşılmaması mı? Dışarıdakilerle neleri paylaşabiliriz, neleri paylaşamayız?
  
• 
  Bir diğer kural ‘Koşulsuz kabul’ olabilir. Koşulsuz kabulle kastedilen şudur: Söylenen her şeyi kabul etmek zorunda değiliz ama herkesin düşünme ve bunu ifade etme hakkı olduğunu kabul etmek zorundayız. Listeyi tamamladıktan sonra eksik olduğunu düşündüğünüz kural varsa ‘Ben de bir şeyler ekleyebilir miyim?’ diye sorduktan sonra eklemek istediğiniz kuralları listeye ekleyiniz.
  
• 
  Bu kurallar konusunda hepimiz hemfikir miyiz? Aynı fikirde olmamız çok önemli çünkü bu bir kontrat. Biz şu anda kendi aramızda bir kontrat yapıyoruz. Eğer bu kurallardan herhangi birine uymazsak konuyu gruba getirip tartışacağız, anlaştık mı?
  
• 
  Sizlerle … gün boyunca beraber olacağız, bu süre zarfında ne tür beceriler kazanmak istiyorsunuz?
  
• 
  Şimdi sizlerden bireysel olarak bu eğitimdeki öğrenme hedefinizi yazmanızı istiyorum.”
  
• 
  Bunun için katılımcılara beş dakika veriniz. Bu arada tahtaya “Öğrenme Hedefleri” başlığını yazınız.
  
• 
  “Herkes yazdıysa neler yazdığımızı paylaşalım mı?”
  
• 
  Söylenenleri tahtaya maddeler hâlinde yazınız. Herkes okuduktan sonra eğitimin neleri kapsadığını ve neleri kapsayamayacağını ifade ediniz.
  

Not: Güvenli bir öğrenme ortamı yaratmak için, katılımcıların önerdiği grup kurallarının içinde belli kuralların mutlaka yer alması gerekir. Aşağıdaki kurallardan ifade edilmeyen olmuşsa siz ekleyin:

• 
  “Gizlilik: Eğitimin içeriğini, öğrenilen bir bilgiyi veya kişinin eğitime ilişkin duygu ve düşüncelerini grup dışında birileriyle paylaşmak o kişinin kendi tercihidir ancak diğer grup üyelerine ilişkin kişisel bilgilerin asla paylaşılmaması gerekir.
  
• 
  Farklı görüşlere saygı duymak: Başkasıyla aynı fikirde olmadığımızı ifade etmenin bir sakıncası yoktur. Ancak bunu karşımızdaki kişiyi küçük düşürmeden veya o kişiye ilişkin kişisel bir yorum yapmadan yapmak çok önemlidir. Diğer bir deyişle, bizim üzerine yorum yapmamız gereken şeyin ‘karşımızdaki kişi’ değil, onun ‘görüşü’ olduğunu unutmamamız gerekir.
  
• 
  Birbirimizi dinlemek: Hep bir ağızdan konuşmak veya birisi konuşurken kendi aramızda konuşmak, birbirimizin söylediğini anlamamamıza yol açar. Ayrıca dinlerken karşımızdakinin sözünü kesmeden dinlememiz de önemlidir.
  
• 
  Tüm eğitime katılmak: Eğitimin birbiri üzerine temellenen konu ve becerileri kapsaması bakımından tüm oturumlara katılmanız çok önemlidir. Herhangi bir oturumda kaçıracağınız bir konu diğer oturumlardaki öğrenmenizi de etkileyecektir.
  
• 
  Etkinliklere aktif bir biçimde katılmak: Öğrenmenin en iyi yolu, yaparak öğrenmektir. Bu eğitim, katılımcı bir eğitim olduğu için hepimizin rol oynama, küçük grup tartışması, oyunlar, canlandırma gibi etkinliklere katılmamız çok önemlidir.
  
• 
  Zamanında başlayıp, zamanında bitirmek: Eğer eğitimlere zamanında başlamazsak eğitimleri zamanında bitiremeyiz. Ayrıca eğitimimiz yoğun olduğu için her şeyi zamanında bitirmemiz çok önemlidir.
  
• 
  Cep telefonların sesini kısmak: Tüm dikkatimizi eğitime vermek için telefonların sesini kısmamız iyi olacaktır. Eğer cevap vermeniz gereken bir arama olursa sessizce dışarı çıkıp konuşabilirsiniz.
  

MODÜL 2
DEMOKRATİK VATANDAŞLIK VE İNSAN HAKLARI EĞİTİMİ PROJESİ (DVİHEP) TANITIMI
Modülün Hedef Kitlesi

• 
  Öğretmenler
  
• 
  Okul ve eğitim yöneticileri
  
• 
  Maarif müfettişleri
  

Modülün Hedefleri

Oturumun sonunda katılımcılar;

• 
  DVİHEP’nin geçmişi hakkında bilgi edinebilecek,
  
• 
  DVİHEP’nin genel yapısı hakkında bilgi edinebilecek,
  
• 
  DVİHEP’nin bileşenlerini tanıyacak,
  
• 
  DVİHEP kapsamında Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu’nun görevlerini anlayacak,
  
• 
  Kapasite Geliştirme Stratejisi hakkında bilgi sahibi olacaklardır.
  

Modülün Süresi

• 
  45 dk. sunu
  

Eğitim İçin Gerekli Malzemeler

• 
  Flash player programı yüklü bir bilgisayar
  
• 
  Projeksiyon alet
  
• 
  Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Projesi Tanıtımı’na dair prezi sunumu
  
• 
  Oturuma ilişkin bilgi notu
  

Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Projesi

Millî Eğitim Bakanlığı uzun yıllardır demokrasi, demokratik vatandaşlık ve insan hakları konusunda çeşitli çalışmalar ve projeler yürütmüştür. Bu çalışmalar ve projeler sayesinde Bakanlığın kurumsal hafızasında ciddi bir tecrübe oluşmuş ve bu tecrübenin yaygınlaştırılması için kimi çalışmalar, ortaklıklar ve düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Okul meclisleri, demokratik vatandaşlık eğitimi, tarih öğretimi, çocukların insan hakları eğitimi vb. çalışma ve projeler bu tecrübenin örneklerinden bazılarıdır. Demokrasi, demokratik vatandaşlık ve insan hakları konusunda pek çok ülke ve pek çok uluslararası örgüt de çalışmalar yapmaktadır. Bu örgütler arasında kuruluş felsefesi bakımından bahsedilen konu içerikleri ile ilgili derinlemesine çalışmalar yapan, strateji belgeleri hazırlayan ve sunan uluslararası örgütlerden bir tanesi de Türkiye Cumhuriyeti’nin de kurucu üyesi olduğu Avrupa Konseyidir.  1949 yılında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla Avrupa çapında kurulmuş hükûmetler arası bir kuruluştur. Avrupa Birliği’nden farklı bir örgütlenmedir. Kuruluş felsefesinden kaynaklı olmak üzere insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi konularda ciddi bir tecrübesi bulunan Konsey, son yıllarda özellikle demokratik vatandaşlık eğitimi, tarih öğretimi, herkes için spor ve kültürler arası eğitim gibi başlıklarda ciddi çalışmalara imza atmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti, Avrupa Konseyinin kurucu üyesi olması sıfatıyla Millî Eğitim Bakanlığı düzeyinde bu çalışmalarda etkin rol almakta, politika ve strateji belirlemede öncü bir rol oynamaktadır. 90’lı yıllardan beri süregelen Demokratik Vatandaşlık Eğitimi başlıklı çalışmalarda ülke koordinatörlüğü özellikle Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı düzeyinde temsil edilmektedir.

Proje’nin Geçmişi

Avrupa Konseyi kapsamında uzun yıllardır yürütülen Demokratik Vatandaşlık Eğitimi, bu Proje için önemli bir altyapı ve birikim sağlamaktadır. Bu çalışmaların geçmişini şu şekilde sıralamak mümkündür:

1997-2000: Kavram, tanım, strateji: Demokratik Vatandaşlık Eğitimine ilişkin temel kavramların ve tanımların yapılması ile genel stratejinin belirlenmesine yönelik çalışmaların yapıldığı dönem.

2001-2004: Politika, iletişim ağı, aktivite: Kurumsal anlamda politika geliştirilmesi ve politika belgelerinin hazırlandığı, Avrupa Konseyi üyesi ülkeler arasında Demokratik Vatandaşlık Eğitimi iletişim ağının kurulduğu ve ülke koordinatörlükleri eliyle yönetildiği ve çeşitli aktivitelerin geliştirildiği dönem.

2005: Eğitim Yoluyla Avrupa Yurttaşlık Yılı: Bakanlar Komitesi kararı ile 2005 yılının Eğitim Yoluyla Avrupa Yurttaşlık Yılı ilan edildiği ve üye ülkelerde çeşitli faaliyetlerle kutlandığı dönem.

2006-2009: Sürdürülebilirlik ve yeterlilik: Demokratik Vatandaşlık Eğitimi’nin sürdürülebilirliğinin sağlanması için çalışmaların yapıldığı ve alana ilişkin öğretmen yeterliliklerinin belirlendiği dönem.

2010-2014: Öncelikler, ihtiyaçlar, metotlar: Ülkeler bazında önceliklerin, ihtiyaçların ve bu öncelik ve ihtiyaçlara göre çeşitli metotların belirlendiği dönem.
Proje’ye Genel Bakış

Proje’nin amaçları

Proje, Millî Eğitim Bakanlığının Demokratik Vatandaşlık Eğitimi ve İnsan Hakları Eğitimi (DVE/İHE) alanındaki kapasitesini çeşitli faaliyetlerle güçlendirmeyi hedeflemektedir. Başlıca faaliyetler arasında, DVE/İHE ile ilgili mevzuat ve ders programlarının gözden geçirilerek geliştirilmesi ve ortaöğretim programındaki seçmeli DVE/İHE dersinin yeniden tasarlanması; eğitim materyallerinin hazırlanması; Millî Eğitim Bakanlığı personelinin kapasitesinin güçlendirilmesi; okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimle ilgili toplulukların (öğrenciler, öğretmenler dışında kalan okul/kurum personeli, ebeveynler ve toplum liderleri gibi) DVE/İHE alanındaki farkındalık düzeyinin arttırılması ve okul öncesi eğitimden başlayarak ortaöğretimin sonuna kadar okullarda demokratik okul kültürünün yerleştirilmesi ile demokratik okul yeterlilik çerçevesinin hazırlanması bulunmaktadır.

Proje’nin yaklaşımı

Proje kapsamında Avrupa Konseyi, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı başta olmak üzere Millî Eğitim Bakanlığı ile yakın iş birliği hâlinde çalışacaktır. Avrupa Konseyinin, bugün gerek Avrupa’da gerekse Avrupa dışında bu alanda lider programlardan biri olarak geniş ölçekte tanınan “Avrupa Konseyinin Demokrasiyi Öğrenme ve Yaşama Programı” temelinde önerilerde bulunması, destek ve rehberlik sunması öngörülmüştür.

Benimsenen yaklaşım, interaktif çalıştaylar, seminerler ve çalışma grubu faaliyetleri olmak üzere yakın iş birliği gerektiren yoğun bir çalışma programını içermektedir. Seçilmiş pilot illere/okullara yapılacak saha ziyaretleri, hem ilköğretim hem de ortaöğretim düzeyinde DVİHE programının geliştirilmesi ve tanıtılmasının yanı sıra paydaşların ve yararlanıcıların tam olarak sürece dâhil edilmesi bakımından çalışmaların önemli bir parçasını oluşturmaktadır.

DVİHE Projesi, faaliyetlerini, her bir aktivite için oluşturulan altı farklı çalışma grubu vasıtasıyla sürdürmektedir. Çalışma grupları, çalıştaylar/toplantılar/faaliyetler sırasında yerli ve yabancı uzmanlarla görüş ve bilgi alışverişinde bulunacak ve “Proje Eylem Planı”nda tanımlanan sonuç/ölçütlere ulaşılmasında aktif rol oynayacaktır.

DVİHE Projesi, Proje sonuçlarının sürdürülebilirliğini sağlamak için;

• 
  DVE/İHE programının ulusal düzeyde yaygınlaştırılması için genel ilkelere özellikle önem verecektir;
  
• 
  MEB personelinin kapasitenin geliştirilmesine yönelik eğitimler kapsamında aday öğretmenler, okul öğretmenleri ve müdürleri, ders kitabı analiz uzmanları, ders kitabı ve öğretim programı uzmanları ile mevzuat uzmanları, müfettiş, müfettiş yardımcıları ve ders kitabı yazarlarını kapsayan bir “Eğiticilerin Eğitimi” yaklaşımı benimseyecek ve söz konusu “Eğiticilerin Eğitimi” programını, gelecekte diğer potansiyel eğiticilerin eğitimini de içine alacak şekilde düzenleyecektir.
  

Proje kapsamındaki önemli kararları Yönlendirme Komitesi almakla birlikte, Proje’nin günlük yönetiminden sorumlu olmak üzere Avrupa Konseyi Ankara Program Ofisi bünyesinde bir Proje Yönetim Ekibi oluşturulmuştur.
Coğrafi kapsam

Proje, on farklı pilot bölgeyi ve özellikle de Edirne, Elazığ, İstanbul, Konya, Manisa, Mardin, Mersin, Sakarya, Samsun ve Yozgat illerini içine almaktadır. Pilot iller bir dizi coğrafi, demografik ve sosyoekonomik kriter göz önünde bulundurularak seçilmiştir; söz konusu kriterlere, illerin sosyoekonomik açıdan gelişmişlik düzeyi; MEB’in illerde yürütmekte olduğu proje sayısı; demografik ve kültürel çeşitlilik; illerin proje yönetme kapasitesi ve Türkiye’de nüfusun coğrafi dağılımı örnek olarak verilebilir.

Ayrıca Proje’ye dâhil edilmek üzere her ilden iki pilot okul seçilecektir.
Proje’nin süresi

Proje 01 Haziran 2013 tarihinde başlamış olup süresi 36 aydır.

Proje’nin bütçesi

Avrupa Konseyinin %5 katkısı ile birlikte, IPA 2009 kapsamında 6.1 milyon avro, programı tamamlayıcı nitelikte bir hibe programı için de ayrıca 3 milyon avrodur.

Hedef gruplar

Proje’nin hedef grupları; eğitim alanında politika yapıcıları ve uygulayıcılar (İl Millî Eğitim Müdürlükleri, yerel yönetimler, mevzuat uzmanları, öğretmenler ve öğretmenlerin dışında okullarda görev yapan personel, ders kitabı yazarları, öğretim programlarını hazırlayanlar, müfettişler, öğretmen eğiticileri), okul aile birlikleri ve eğitim alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarıdır.

Nihai faydalanıcılar

Nihai faydalanıcılar ise ilköğretim ve ortaöğretim öğrencileri ile ebeveynlerdir.

Beklenen sonuçlar

Eğitim mevzuatının (tüzük, yönetmelik ve yönergeler) DVE/İHE ilkeleri zemininde analiz edilmesi ve güçlendirilmesi, Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi ilkeleri ışığında okul öncesi eğitimden ortaöğretime kadar tüm eğitim programlarının güçlendirilmesi;

Ortaöğretim programındaki seçmeli DVE/İHE dersinin ve ders kitabının yeniden tasarlanması, ortaöğretim ders programı ile mevcut ilköğretim ders programının birbirini tamamlayıcı nitelikte olmasını sağlamak ve ilerlemeyi güvence altına almak için ilköğretim zorunlu ders öğretim programı ve ders kitabının genel uygulamanın ardından gözden geçirilmesi ve öğretmenlere uygulanan hazırlık programının DVE/İHE bakış açısıyla gözden geçirilmesi ve yeniden düzenlenmesi;

DVE/İHE’ye ilişkin yeni eğitim ve farkındalık arttırma materyallerinin tasarlanması ve geliştirilmesi;

Geliştirilen programın ve proje faaliyetleri çıktılarının kamu ve ilgili yararlanıcılarla paylaşılması amacıyla çalıştay/seminer/toplantı organize edilmesi;

Millî Eğitim Bakanlığının DVE/İHE konusunda kapasitesinin güçlendirilmesine yönelik destek sağlanması ve MEB personeline ilgili alanda eğitim verilmesi;

Demokratik Okul Kültürünün, Demokratik Okul Yeterlilik Çerçevesi ve El Kitabı’nın geliştirmesini takiben söz konusu Çerçeve ve El Kitabı’nın pilot okullarda tanıtılması ve uygulamaya konulması;

DVE/İHE ile ilgili kapsamlı bir iletişim stratejisinin geliştirilmesi ve farkındalık yaratma faaliyetlerinin düzenlenmesi;

Millî Eğitim Bakanlığı personeline yönelik, Proje faaliyetleri sırasında edinmiş oldukları bilgileri pekiştirmek ve uygulamaya koymalarına imkân sağlamak üzere çeşitli Avrupa ülkelerine çalışma ziyaretleri organize edilmesi.
Çalışma grupları

Mevzuat Tarama Çalışma Grubu: Mevzuat Tarama Çalışma Grubu, DVE/İHE alanında Türkiye Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan eğitim mevzuatının demokratik vatandaşlık ve insan hakları açısından incelenmesi, gözden geçirilecek yasal düzenlemelerin ve ilgili maddelerinin belirlenmesi ve eğitimle ilgili yasal düzenlemelerin geliştirilmesine yönelik tavsiyelerin hazırlanmasından sorumludur.

Program Tarama Çalışma Grubu: Program Tarama Çalışma Grubu, demokratik vatandaşlık ve insan hakları ışığında mevcut programların gözden geçirilmesi, değerlendirmelerin yapılması ve çalışma ziyaretlerinin çıktıları temelinde programa yönelik önerilerin geliştirilmesi aracılığıyla Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi ilkeleri kapsamında ilköğretimden ortaöğretime kadar bütün eğitim programlarının güçlendirilmesinden sorumludur.

Program Geliştirme Çalışma Grubu: Program Geliştirme Çalışma Grubu, ilköğretimde zorunlu ders olarak okutulan Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi ders programı ve kitabının gözden geçirilmesi, ortaöğretimde seçmeli ders olarak okutulan Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi ders programı ve kitabının yeniden tasarlanması, yeniden tasarlanan ortaöğretim programının pilot uygulamaya konması ve aday öğretmenlere uygulanan hazırlık programının DVE/İHE bakış açısıyla gözden geçirilmesi ve yeniden düzenlenmesinden sorumludur.

Materyal Geliştirme Çalışma Grubu: Materyal Geliştirme Çalışma Grubu, Avrupa ve diğer ülkelerde yayımlanan eğitim ve farkındalık yaratma materyallerinin incelenmesi, okul öncesi eğitimden başlayarak ortaöğretimin sonuna kadar öğrenciler için DVE/İHE alanında ilgili materyallerin geliştirilmesi, geliştirilen bu materyallerin pilot okullarda dağıtılması ve uluslararası kabul edilmiş sözleşme/deklarasyonları da içeren DVE/İHE ile ilgili bir iletişim/bilgilendirme paketinin hazırlanmasından sorumludur.

Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu: DVE/İHE alanında MEB personelinin eğitilmesine ilişkin, Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu, program ve mevzuat geliştirme uzmanlarına, ders kitabı değerlendirme uzmanlarına, ders kitabı yazarlarına, müfettişler ve müfettiş yardımcılarına, pilot okullardaki okul yöneticileri ve öğretmenlere eğitim verecek olan öğretmenlerin, uzman eğiticilerin eğitiminden sorumludur.

Demokratik Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Projesi-Kapasite Geliştirme Stratejisi

DVİHEP Kapasite Geliştirme Stratejisi, Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu’nun Proje kapsamında tanımlanan görevlerini yerine getirmek amacıyla oluşturulan stratejidir. Buna göre DVİHEP Kapasite Geliştirme Stratejisi çok boyutlu kapasite geliştirme yaklaşımını benimsemiştir. Bu boyutlar sırasıyla; bireysel kapasite, kurumsal kapasite ve sosyal kapasite olarak adlandırılmıştır.

Bireysel kapasite:

Bireysel kapasite geliştirme faaliyetlerinde temel amaç, genelde bireylerin özelde ise öğretmenlerin kapasitelerinin, dolaylı olarak da öğrenci kapasitesinin arttırılmasını sağlamaktır. Bireysel kapasitenin ölçütleri olarak deneyimlerin, bilgi-beceri ve tutumların, motivasyonun ve iletişim becerilerinin arttırılması hedeflenmiştir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak ise DVİHE içerik eğitimi, yöntem bilgisi ve eğitici eğitimi vb. gerçekleştirilmektedir. Gerçekleştirilen kapasite geliştirme faaliyetleri öğretmen kapasitesi ile ders içi materyal geliştirme ve kullanma kapasitesini arttırmaya yöneliktir.

Kurumsal kapasite:

Kurumsal kapasite geliştirme faaliyetlerinde temel amaç genelde Millî Eğitim teşkilat yapısının özelde ise okulların kapasitelerinin arttırılmasını sağlamaktır. Kurumsal kapasitenin ölçütleri olarak yönetimsel, organizasyonel, sistemsel ve prosedür ile mevzuata dayalı becerilerin arttırılması hedeflenmiştir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak ise demokratik okul yönetimi, demokratik öğrenme topluluğu vb. eğitimler gerçekleştirilmektedir. Gerçekleştirilen kapasite geliştirme faaliyetleri sistem kapasitesi ile yönetim kapasitesini arttırmaya yöneliktir.

Sosyal kapasite:

Sosyal kapasite geliştirme faaliyetlerinde temel amaç, veliler ile sivil toplum örgütlerinin kapasitelerinin arttırılmasını sağlamaktır. Sosyal kapasitenin ölçütleri olarak duyarlılık, sorumluluk ve farkındalık becerilerinin arttırılması hedeflenmiştir. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik olarak ise sürdürebilir demokratik vatandaşlık eğitimi, okul-sivil toplum iş birliği ile farkındalık eğitim vb. gerçekleştirilmektedir. Gerçekleştirilen kapasite geliştirme faaliyetleri sorumluluk ve farkındalık kapasitesini arttırmaya yöneliktir.

DVİHE Projesi Ulusal Kapasite Geliştirme Ağı

DVİHE Projesi Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu; bireysel, kurumsal ve sosyal kapasiteleri geliştirmek amacıyla eğitimler planlamış ve bunların bir kısmı gerçekleştirilmiş bir kısmı ise takvime bağlı olarak gerçekleştirilmektedir. Oluşan yeni durum ve ihtiyaçlara göre eğitim takvimleri güncellenmektedir. Üç boyuttaki kapasitenin geliştirilmesi için hedef olarak 81 il seçilmiştir. Proje’nin kimi çıktılarının tüm ülkede yaygınlaştırılması için pilot iller dışındaki tüm iller Kapasite Geliştirme Çalışma Grubu’nun faaliyet kapsamına alınmıştır. Bu çerçevede 81 ilden eğitime katılan yaklaşık 200 öğretmene iki defa, 81 ilden eğitime katılan yaklaşık 81 il millî eğitim müdürlüğü yöneticilerine bir defa, 81 ilden eğitime katılan yaklaşık 200 okul müdürüne bir defa ve yine 81 ilden eğitime katılan yaklaşık 81 eğitim denetmenine bir defa olmak üzere eğitim verilmiştir. Öğretmen ve okul müdürleri için gerçekleştirilen eğitime illerdeki okul ve öğretmen sayıları göz önünde bulundurularak il sayısından fazla katılımcı davet edilmiştir. Veliler ve STK’lar için ise eğitimler planlama aşamasındadır. Bu eğitimler sonunda her ilde;

• 
  İl millî eğitim müdürlüğü yöneticisi
  
• 
  İl eğitim denetmeni
  
• 
  Okul müdürleri
  
• 
  Öğretmenler
  
• 
  Veliler
  
• 
  STK temsilcisi
  

olmak üzere bir il ekibi oluşturulmuştur.

Kapasite geliştirme çalışmalarının il düzeyindeki eğitimlerinin il ekibi tarafından planlanması ve koordine edilmesi öngörülmüştür. Buna göre il ekibinde yer alan üyeler, eğitici eğitimcisi olarak tanımlanmaktadır. İl düzeyindeki eğitici eğitimcilerinin kendi meslektaşlarını eğitmesi üzerine kurgulanan şelale eğitimi (cascade traning) illerdeki kapasite geliştirme faaliyetlerinin temel işleyişini oluşturmaktadır. Bu işleyiş aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:^*

PROJE EKİBİ	EĞİTİMİN VERİLECEĞİ GRUP	GÖZLEMCİ
İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ YÖNETİCİSİ	DİĞER İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ YÖNETİCİLERİ	PROJE EKİBİ
İL EĞİTİM DENETMENİ	DİĞER İL EĞİTİM DENETLEYİCİLERİ	İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLERİ VE PROJE EKİBİ
OKUL MÜDÜRLERİ	DİĞER OKUL MÜDÜRLERİ	İL EĞİTİM DENETLEYİCİLERİ VE PROJE EKİBİ
ÖĞRETMENLER	DİĞER ÖĞRETMENLER (Felsefe ve Tarih)	OKUL MÜDÜRLERİ VE PROJE EKİBİ