Montgomery vvatfın bk

281 el-Enâm 6/154

282 Meryem 19/30

283 bk. amel defteri

284 bk. Levh-İ Mah­fuz

285 es-Saffât 37/157

286 en-Neml 27/28-29

287 en-Nûr 24/33

288 er-Ra'd 13/39; ez-Zuhruf 43/4

289 Âl-i [mrân 3/7

290 bk. Ehl-İ Kitap

291 Wen-sinck, ei-Mu'cem, "ktb" md

292 Buhârî, "Teheccüd", 27

293 2001, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilim­ler Enstitüsü

294 bu ko­nular için bk. Kur'an; Mushaf

295 edille-i şer'İyye, edilletü'l-ahkâm

296 el-En'âm 6/19

297 e!-Bakara 2/ 185; el-İsrâ 17/9

298 el-İsrâ 17/82

299 Debûsî, s. 19; Seyfeddın el-Âmi-dî, i. 145

300 er-Ri-sâle, s. 32-33. 41. 73-113

301 el-hücecü'l-mû-cibe

302 İbnFûrek. s.4-10;Debûsî, s. 18; EbÜ'l-HÜseyln el-Basrî, II, 690; Bâcî, s. 187. 528; Alâeddin es-Semerkandî, I, 76

303 el-Müstaşfâ, I, 7-9

304 İbnü'l-Kassâr, s. 40; Debûsî, s. 19

305 Şafiî, s. 51 -52; Şemsüleimme es-Se-rahsî, I, 141; Şâtıbî, I. 44; il, 70; III, 31

306 bk. icri-had

307 Risale fi'l-uşül, s. 169-170

308 el-En'âm 6/145

309 en-Nisâ 4/3, 24, en-Nahl 16/72; er-Rûm 30/21

310 en-Nisâ 4/21

311 el-Baka-ra 2/228, 233; en-Nisâ 4/4, 20-21; et-Talâk 65/7

312 en-Nisâ 4/19

313 en-Nisâ 4/34

314 en-Nisâ 4/19, 34

315 en-Nisâ 4/35

316 et-Talâk.65/1-2, 6-7

317 Dihhudâ, XI, 16585-16586

318 nşr. Mûsâ Muham­med Ali- İzzet Ali îd Atıyye, I-ll, Kahire 1974; MI, Beyrut 1405/1985

319 bu eserlerin yazma nüshaları İçinbk. Brockel-mann, GAL, 1, 489; SuppL, 1,674

320 ayrıca bk. Yalan

321 Kandemir, s. 80-82,180-191

322 bk. mev­zu

323 bk. Duafâ Ve Metrûkîn

324 bk. Divan Edebiyatı

325 Zri-noğlu adıyla tanınan bu aile, XV!. yüzyıl­da Osmanlılar'ın en önde gelen düşman­ları olarak ün kazanmıştı

326 Osmanlı belge­lerinde Hlivne Bosna-Hersek

327 meselâ bk. el-Bakara 2/35. 232,234; en-Nisâ 4/20; el-En'âm 6/143; Hûd 11/40; el-Hac 22/5; el-Ahzâb 33/28; er-Rahmân 55/52

328 el-Bakara 2/228; en-Nisâ 4/128; Hûd 11/72; en-Nûr 24/31

329 Wensinck, et-Mıfcem, "ba, "zvc" md.leri

330 el-Bakara 2/228, 233; en-Nisâ 4/4, 20-21; et-Talâk65/7

331 en-Nisâ 4/4, 24

332 el~Ba-kara 2/233; en-Nisâ 4/24

333 Buhârî, "Nafakât", i, 4; EbÛ Dâvûd, "Menâsik", 56

334 et-Talâk 65/6

335 bk. nafaka

336 en-Nisâ 4/34

337 en-Nisâ 4/34; ayrıca bk. kadin

338 Müslim, "Hac", 147; İbn Mâce, "Nikâh", 3

339 en-Nisâ 4/3

340 en-Nisâ 4/1 29; ayrıca bk. Çok Evli­lik

341 en-Nisâ 4/12

342 bk. Dâvud PAŞA, Koca

343 Hanciç, s. 82

344 Bedâyiu'l-uekâyi', I, vr. 21 lb, 277b

345 a.g.e., I, vr. 2a

346 II, vr. 269a

347 Deulet-i Osmâniyye Târihi, IX, 5

348 Bedâ-yiu't-vekâyi', vr. 2ab

349 Halıfetü'r-rüesâ, s. 34-35

350 a.g.e., s. 4

351 Dev-tet-i Osmâniyye Târihi,V\U. 267

352 Handschriften, II, 94-96

353 II, vr. 517», 518a

354 11, vr. 284a

355 II, vr. 44b-45a

356 I, vr. 95b

357 H, vr. 2iıa-2i2b

358 Han-ciç, s. 82

359 1, vr. 3a

360 Özcan, sy. 33 11983|, s. 7 vd

361 bk. Hüsrev Paşa, Koca

362 İnal­cık. III 11979], s. 214

363 Gökbilgin, s. 93, 95

364 Reindl, s. 314-315

365 27Cemâziyelâhir917/21 Eylül 1511

366 TSMA, nr. E 3197

367 TSMA, nr. E6186

368 14 Ramazan 918/23 Kasım 1512

369 Âşikpaşazâde, s. 243

370 bk. atik mustafa r\şa camii

371 bk. Celâlzâde Mustafa Çelebi

372 bk. Râgıbpaşa

373 ko­nuyla İlgili tartışmalar için bk. Beydilli, il­mî Araştırmalar, sy. 9 İ2000I, s. 45-66; Bi­rinci, s. 105-120

374 Bey-dilli, Türk Bilim ue Matbaacılık Tarihinde Mühendishâne, s. 155

375 An Account of the Principalities, s. VII

376 Vâsıf. vr. 243b-245b; Cevdet, VII, 257

377 1803 yılı kışının ilk üç ayı

378 Cevdet, VII, 289-290

379 Koca Sekbanbaşı Risalesi, haz. Abdullah Uçman

380 a.g.e., s. 60-61

381 TOEM, 37/42 ilâve, İstanbul 1328; Abdullah Uçman, İstanbul, ts. [ 1976|; İng. trc. W. Wîlkinson, An AccountofthePrin-cipalities of Wallachia and Moldavia, Lon-don 1820, s. 265-355

382 Selânikî, s. 581-583

383 Şaban 987 / Ekim 1579

384 18 Cemâziyelâhir 988/31 Temmuz 1580

385 a.g.e., s. 137

386 10 Şev­val 999 / I Ağustos 1591

387 24 Rebîülâhir 1001 / 28 Ocak 1593

388 12 Muharrem 1003/27 Eylül 1594

389 6 Cemâziyelâhir 1003/ 16Şubat 1595

390 29 Şevval 1003 / 7 Temmuz 1595

391 a.g.e., s. 543-544

392 a.g.e., s. 581-583

393 a.g.e., s. 584-585

394 bk. Yûsuf Paşa, Koca

395 En­dülüs'te hıristiyan cemaat liderleri için bk. Kümis

396 Ege Adalarının Egemenlik Deuri Tarihçe­si, s. 107

397 a.g.e., s. 113

398 a.g.e., s. 164-165

399 bk. 7V,II/I1 11943 s. 396

400 bk. İzmit

401 bk. Abdurrahman Efendi, Kocahüsamzâde

402 Yeni Türk Edebiyatı, s. 5-6

403 Varlık, sy. 61 (1936[, s. 200-201

404 MI, İstanbul 1934, 1939

405 MV, İstanbul 1951-1953

406 krş. Dağıs-tânî, Fihrist, I, 247

407 Kuöbey Gömyurdjinskiy, s. 41

408 meselâ bk. Kornrumpf; İmber, bibi

409 Seyahatname, I, 215

410 İA, VI. 832

411 7AXXII, 149-150

412 Mecmüatü'r-resâit, Beya­zıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 3205, vr. 96b= Murphey, TTK Belleten, XLlIl/l7l j 1979, s. 556-557

413 meselâ bk. Babinger; İmber, bibi

414 krş. Lewis V. Thomas, A Study ofNaima, New York 1972, s. 22

415 Kornrumpf, s. 423; krş. Ruskiy EntsiklopediCiskiy Slouar, Peterburg 1873, VIII, 382; EntsiklopediCiskiy Stovar İBrokgauz-Efron|, Peterburg 1895, XVI, 31,465

416 İ 9 Şaban 1039/4 Nisan 1630; Naîmâ, Târih, 1147, I, 490

417 14 Zilkade 1039/25 Ha­ziran 1630; a.g.e.. I, 489

418 GOR, II, 349; 111,210

419 Be­yazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 3205, vr. 97"-107"; bu yeni yedi metin Murphey, TTK Belleten, XLI11/171 [1979), s. 556-571'de yayımlanmıştır

420 Barkan. M, Xll/l.s. 323

421 Halil İnalcık, The Ottoman Empi-re: The ClassicalAge 1300-1600, London 1973, s. 48

422 Ebüz-ziya Tevfik, Numûne-i Edebiyyât-ı Osmâ-niyye, İstanbul 1296, s. 38-45; genişletil­miş 6. bs., 1330, s. 36-41; Abdülhalim Memduh, Târîh-i Edebiyyât-ı Osmâniy-ye, İstanbul 1306, s. 37-40; V. D. Smirnov, OCerk İstorii Tureckoy Literatür, S.-Pe-terburg 1891, s. 72-73; Basmadjian,Hı's-toire de la UttĞrature ottomane, Constan-tinople 1910, s. 121-122; Şehâbeddin Sü­leyman, Târîh-i Edebiyyât-ı Osmâniyye, İstanbul 1328, s. 158-164; Köprülüzâde Mehmed Fuad - Şehâbeddin Süleyman, Yeni Osmanlı Târîh-i EdebiyyâU, İstanbul 1332,s. 381-383; İbrahim Necmi [DMmen|, Tarıh-iEdebiyyât Dersleri, İstanbul 1338. I, 123-125; Sadettin Nüzhet [Ergun), Tan-zimata Kadar Muhtasar Türk Edebiyatı Tarihi ue Numuneleri, İstanbul 1931, s. 372; W. Björkmann,"Die klassisch-Os-manische Literatür", Ph.TF, II [Wiesbaden 19641, s. 454; V. Mahir Kocatürk, Türk Ede­biyatı Tarihi, Ankara 1970, s. 493; N. S. Ba-narlı, Resimü Türk Edebiyatı Târihi, İs­tanbul 1972, 11,697-698

423 Journal d'Antoine Galland pen-dant son sejour â Constanünople [1672-1673], nşr. Ch. Schefer, Paris 1881, II, 2

424 traduit du turc en Français par M. P1", Paris, C.-L. Thiboust, 1725

425 Tasuîr-i Efkâr, nr. 67, 28 Şaban 1279

426 Bİbli-ographie Ottomane", JA, Août-Septem-bre 1863,11.232

427 nşr. V. D. Smirnov, Peterburg 1873); Risâle-i Koçi Bey (nşr. EbüzziyâTevfik, İstanbul 1303

428 nşr. Hüseyin Namık Orkun. Ankara 1935, "Adliye Vekilliği. Türk Hukuk Tarihi. Araştırmalar ve Düşünceler", s. 169-232

429 nşr. Ali Kemali Aksüt, İstanbul 1939, s. 16-75 filolojik bakımdan kusurlu olup tam güvenilirli değildir

430 günümüzTürkçesİilenşr. Zuhurî Danışman, Ankara 1972

431 haz. Yılmaz Kurt, Ankara 1994

432 haz. Musa Şimşek-çakan, Ankara 1997 Jyazma üç nüsha ile karşılaştırmalı hazırlanmış olan metin baştan aşağı denecekderecede okuma yanlışları ile doludur

433 Alman­ca: W. F. A. Behrnauer, "Koğabeg's Ab-handlung über den Verfall desosmanis-chen Staatsgebâudes seit Sultan Sulei-man dem Grossen ^ Macarca: Joseph Thury, Török TörtenitoroklBudapeşte 1896, II, 406-415 seçmeler

434 meselâ bk. Uzunçarşılı, Kapıkulu Ocak­tan, 1944,11, 225; a.mlf., Saray Teşkilâ­tı, 1945, s. 352; a.mlf., Merkez-Bahriye, \948, s. XN; a.m\f., İlmiye Teşkilâtı, 1965, s. 289

435 etraflı bilgi için bk. Uluçay, Zeki Velidi Togan'a Armağan, s. 185-186

436 Des Osmanischen Reichs Staatsoer-fassung und Staatsüerıvaltung, Wİen 1815, I, s. XXII

437 ZDMG, XI (1857|, s. 111

438 Das Nasihatnâme...", s. 699

439 meselâ bk. Osmanlı Müellifleri, III, 119-120

440 Histoire de l'Empire ottoman, trc. Hellert, Paris 1837, X, 407-412

441 Das Na-şîhatnâme, Dritter Beitrag zur osmanis­chen Finanzgeschichte", ZDMG, XVIII 11864|, s. 699-740

442 Millet Ktp., Ali Emîrî Efendi, Tarih, nr. 474

443 Koçi Bey Risalesi. Şimdiye Kadar Elde Edilmemiş Eserin Ta­mamı, İstanbul 1939, s. 77-127

444 nr. 4950

445 Sadrazam Ke­mankeş Kara Mustafa Paşa Lâyihası", Tarih Vesikaları, 1/6 11942], s. 443-480

446 Re­van Köşkü, nr. 1323

447 Manuscripta Ori-entalia, Helsinki l/l ||uly 1995|, s. 17-20

448 Patrona Halil | 1967

449 bk. İstanbul Ansiklopedisi

450 bk. Mehmed Efendi, Koğacızâde

451 meselâ İng. attar of roses "gülyagı

452 Çıkış, 37/29; IDB, III, 731).

453 Müsned, V, 421; Tirmizî, "Ni­kâh", 1

454 NBD, s. 259

455 IDB, III, 731

456 Târih, s 95-96

457 Parrot. s. 197

458 Çıkış, 30/23-26, 34-38

459 Mezmurlar, 133/2

460 NBD, s. 261

461 Çıkış, 30/23-25

462 Süleyman'ın Meselleri, 7/17

463 Tekvîn, 37/ 25

464 I. Krallar, 10/1O

465 Târih, s. 151

466 el-Mutaffifîn 83/26

467 el-lnsân 76/5, 17

468 Mûsned, VI, 72

469 Buhârî, "Ezan", 160; Müslim, "Mesâcid", 73-74

470 Beyhakî, V, 132; Şîrûye b. Şehredâr ed-Deylemî, 11, 10; İbn Asâkir, VI, 142

471 Buhârî, "Menâkıb", 23

472 a.g.e., "Hibe", 9, "Libâs", 80

473 Müslim, "Elfâz", 18

474 Buhârî, "Büyü11", 38

475 Ebû Dâvûd, "Tereccül", 7

476 a.g.e., "Nikâh", 50, "Libâs", 8

477 İbn Sa'd, VIİI, 300-301

478 Abdülhayel-Kettânî, II, 271

479 İbn Kuteybe, 1,421 -422

480 al-Hassan-HHİ, s. 141-144

481 îiuhbe-tû'd-dehr, s. 194-198

482 Hitti, II, 539

483 Uzunçarşıîı, s. 126,287,418,444

484 Kütükoğlu, s. 98-102

485 Me'âlimü'l-kurbe, s. 121

486 nr. K 5

487 nr. 97

488 James, s. 46, 238

489 Emanet Hazinesi, nr. 58

490 AY, nr. 6551

491 nr. A. 6662

492 nr. 402

493 nr. 9I3

494 Hamidiye, nr. 5, 7; Lâleli, nr. 16

495 nr. 5

496 TY, nr. 5669

497 TY. nr. 5467

498 TY, nr. 1976

499 Mixt, nr. 1480

500 NF, nr. 417

501 AF, nr. 93

502 Mixt, nr 399

503 Güzel Yazılar, nr. 1430

504 nr. 49

505 nr. 56

506 Emanet Hazinesi, nr. 2085; Güzel Yazılar, nr. 159

507 FY, nr. 1435

508 FY, nr. 1428

509 Mixt. nr 313

510 İÜ Ktp., AY, nr. 6487

511 İÜ Ktp, AY, nr. 6487

512 AF, nr. 92

513 bk. Simsar

514 Büyük Komor; 1148 km2

515 Ndzuwani; 424 km2

516 Mwali; 290 km2

517 Maore; 375 km2

518 2000 yılında kişi başına düşen millî gelir 370 dolar

519 14 şaban 1281 / i 2 Ocak 1865

520 Lisânü'l-'Arab, "cvr" md.; Tacü'l-'arûs, "cvr" md.

521 en-Nisâ 4/36

522 Wensinck, el-Mıf-cem, "cvr" md

523 meselâ bk. Çıkış, XX. 16-17; XXI. 14, 18; XXII, 9. 26; Levili-ler. XIX. 13, 15-18

524 Levililer, XIX. 18

525 DB, V, 683-684

526 XXIII, 36-40

527 Matta, V. 43-44

528 bk. hak

529 en-Nisâ 4/36

530 Abdurrahman b. Ahmed b. Muhammed b. Fâyi', s. 33-34

531 meselâ bk. İbn Kudâme, VIII, 537; Ali b. Süleyman el-Merdâvî. VII, 243; Alûsî, V, 29

532 Zemahşerî, I, 267-268; Şevkânî, I, 521

533 Aclû-nî, I, 328

534 Buhârî, "Edeb",28; Müslim, "Birr", 140, 141

535 Buhârî, "Edeb", 29; Müslim, "îmân", 73

536 Tirmizî, "Birr", 28

537 Buhârî. "Şüfa", 23; "Hibe", 16

538 el-Mâide 5/8

539 Buhârî, "Rikâk", 23; "Nikâh", 80; Müslim. "îmân", 74,75

540 Buhârî, "Edeb", 31; Müslim, "îmân", 74. 76. 77

541 Kurtu­bî, V, 188

542 Aclû-nî, I, 328

543 bk. irtifak

544 md. 1200

545 md. 1201

546 Müsned, IV, 388, 390; Tir-mizî, "Ahkâm", 32, 33

547 bk. Şüf'a

548 Mecelle, md. 1205

549 bk. Menzil

550 bk. Gine

551 Halîlb. Şahin, s. 105 vd.

552 Âşıkpaşazâde, s. 92-93

553 Barkan. 1958, s. 30

554 BA, MAD, nr. 8458, s. 48

555 BA, MAD, nr. 3260, s. 103, 115

556 BA. MAD, nr. 9830, s. 145

557 BA, MAD, nr. 10187, s. 80

558 BA, MAD, nr. 7574, s. 8, 10 vd.}.

559 TK, TD, nr. 116. vr. 8a-l 17a; nr. 168, vr. 9M63

560 İbn Hacer, III. 26; Şevkânî, I, 440

561 Süleymanİye Ktp.,Çelebi Abdul­lah Efendi, nr. 176; Cârullah Efendi, nr. 1028; Nafiz Paşa, nr. 415; Hamidiye, nr. 644; Fâtih, nr. 2660; Şehid Ali Paşa. nr. 1232; ayrıca bk. Brockelmann, GALSuppL, I, 360

562 Süleymaniye Ktp., Turhan Va­lide Sultan, nr. 113; Fâtih, nr 2322, 2323, 2324; ayrıca bk. FihrisLü'l-Katübhâneti't-Hidîuiyye, III. 236-237

563 Süleymaniye Ktp., Şehid Ali Paşa, nr. 1559