Müasir dövrdə maliyyə siyasəti və onun təkmilləşdirilməsi” mövzusunda magistr dissertasiyasi abbaszadə Orxan Mehman oğlu baki – 2019

Şəkil 10. Maliyyə siyasətinin istiqamətləri

Maliyyə siyasətinin bütün istiqamətləri üzrə aşağıda sadalananlar nəzərə alınmalıdır:

1) Növbəti il üçün smeta və büdcənin ilkin versiyası hazırlanması mərhələsində əlaqədar siyasətin hazırlanması üçün əvvəlcə mövcud iqtisadi vəziyyət analiz olunmalı, nəticələri müzakirə olunmalıdır. Yeni dövr üçün hesabatda iqtisadiyyatda nələrin dəyişdiyi, nələrin sabit qaldığı qeyd olunmalıdır.

2) Maliyyə siyasəti üçün məqsəd və vəzifə ağacı formalaşdırılmalıdır. Belə ki, artıq siyasətlə bağlı sərhədlər və sahələr müəyyən olunur və xərclərin iqtisadiyyata paylanmması vasitəsilə müəyyən fəaliyyətlər mövud problemlərin həlli üçün reallaşdırılır.

3) Dövlətin maliyyə siyasətində əsas məqsədi dövlət borclarının azaldılması istiqamətində olmalıdır. Lakin, bu, sosial siyasətin maliyyələşdirilməsinin azalması hesabına olmamalıdır.

4) Hədəflər seçilərkən ilk öncə fəaliyyətləri təkmilləşdirmək üçün büdcə gəlirlərinin artırılmasına əhəmiyyət vermək lazımdır.

5) Maliyyə siyasətinin hər bir istiqaməti üzrə informasiya bazasının təkmilləşdirilməsi lazımdır. O cümlədən məqsəd və vəzifələrdən ibarət "ağac”-ın işlənib hazırlanması, onların effektivliyinin qiymətləndirilməsi və s. üzrə işlər görülməlidir.

6) Maliyyə siyasətinin bütün istiqamətlərin üzrə proqnozlaşdırma və planlaşdırmanın təkmilləşdirilməsi zəruridir.

7) Digər sahələrin idarə edilməsinin təşkilinin təkmilləşdirilməsi büdcə siyasətinin təşkilinin mənafelərini tam nəzərə almalı olduğunu diqqətə çəkir;

8) Maliyyə siyasətinin təsiri hər bir istiqamət üzrə qiymətləndirilməlidir.

Yuxarıdakıları ümumiləşdirsək, onu qeyd etmək lazımdır ki, qeyd olunan maliyyə siyasətinin təkmilləşdirilməsi istiqamətləri maliyyə siyasətinin modernləşdirilməsində əhəmiyyətli bir yerə sahibdir. Qeyd olunanları tətbiq etməklə dövlət bu siyasətin effektivliyini və səmərələliyini artıra bilər.

Maliyyə siyasətinin effektivliyinin artırılması üçün prinsiplərinə keçmək faydalı olar. Müasir dövrümüzdə maliyyə siyasəti formalaşdırılarkən müəyyən makroiqtisadi göstəricilər və indekslər vasitəsilə iqtisadiyyat analiz edilməli və tətbiq olunacaq siyasətin elmi əsası olmalıdır. Layihələrin və dövlət proqramlarının sənədlərinin hazırlanması proseduruna individual alimlər cəlb edilməli və onların fikri mütləq şəkildə alınmalıdır. Çünki elm xadimləri sənədlərdə ortaya çıxa biləcək konfliktləri aradan qaldırmaq üçün təkliflər verə bilər və nəticədə maliyyə siyasətinin effektiv tətbiq olunmasına səbəb ola bilərlər.

İqtisadiyyat üzrə sektor və bölgə maraqlarının vəhdəti təmin olunmalıdır. Azərbaycanın mühüm coğrafi mövqeyi, iqlim şəraiti, resursları (xüsusilə də neft və qaz yataqlarının çoxluğu) vardır. Bu səbəblə bu resurslardan əldə olunan gəlirlər qeyri-neft sektorlarına yatırılmalı və iqtisadi-sosial inkişaf Azərbaycanın bütün bölgələrinə yayılmalıdır. Bu səbəblə ölkəmizdə bu istiqamətdə bir neçə dövlət proqramları tətbiq olunmuş və olunmaqdadır. Bu cür layihələrin davam etdirilməsi ölkənin çoxşaxəli inkişafı üçün olduqca əhəmiyyətli rola sahib olacaqdır.