Çalışma Hakkı
Madde 56
(1) Çalışma daimi olarak ikamet eden herkesin hakkıdır.
(2) Devlet, işçilerin insanca yaşamasını güvence altına almak ve çalışma koşullarının istikrar içerisinde gelişmesini sağlamak amacıyla, sosyal, ekonomik ve mali önlemler getirerek işçileri korur ve istihdamı destekler; Devlet işsizliği önlemeyi amaçlayan önlemler alır.
(3) Kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır. Ancak, hükümlülerin, hapiste bulundukları sürede rehabilitasyon amacıyla çalıştırılmaları angarya sayılmaz.
(4) Ülkenin ihtiyaçlarının zorunlu kıldığı alanlarda, vatandaşlık ödevi niteliğinde olan bedeni veya fikri çalışmaların şekil ve koşulları, demokratik ilkelere uygun olarak yasayla düzenlenir.
İstihdam Koşulları
Madde 57
(1) Kimse, yaşı, yeteneği, cinsiyeti, sağlığı, onuru ve güvenliğiyle uyumlu olmayan bir işte çalıştırılamaz.
(2) Çocuklar, gençler, kadınlar ve bedeni ve ruhi özürlüler çalışma koşulları bakımından özel olarak korunur.
Dinlenme Hakkı
Madde 58
(1) Her çalışan dinlenme hakkına sahiptir.
(2) Ücretli hafta sonu ve ulusal ve dini bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakkı yasayla düzenlenir.
Ücrette Hakkaniyet Sağlanması
Madde 59
Devlet, çalışanların, yaptıkları işle ölçülü ve insan onuruna yaraşır bir yaşam düzeyi sağlamalarına yeterli, adil ve hakkaniyetli ücretler elde etmeleri için gerekli önlemleri alır.
Sendika Kurma Hakkı
Madde 60
(1) İşverenler ve çalışanlar, önceden izin almaksızın, sendika ve sendika birlikleri kurma, bunlara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe ayrılma hakkına sahiptirler. Bu hakların kullanılmasında uygulanacak şekil ve usuller yasayla belirlenir. Yasa, kamu güvenliğinin, kamu düzeninin ve genel ahlakın korunması amacıyla kısıtlamalar getirebilir.
(2) Sendikaların ve sendika birliklerinin tüzükleri, yönetimi ve işleyişleri demokratik ilkelere aykırı olamaz.
Toplu Sözleşme ve Grev Hakkı
Madde 61
(1) Çalışanlar, işverenle olan ilişkilerinde, ekonomik ve sosyal durumlarını korumak ve geliştirmek amacıyla toplu sözleşme ve grev hakkına sahiptir.
(2) Greve katılan kişilerin yerine başka kişiler işe alınamaz ve kimse greve katılması nedeniyle işten çıkarılamaz veya kovuşturulamaz.
(3) Yargıçlar, savcılar, polis ve sivil savunma örgütü personelinin grev hakkı yoktur.
(4) İşverenlerin hakları yasayla düzenlenir.
Sosyal Güvenlik Hakkı
Madde 62
Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Bu hakkı sağlamak için sosyal sigortalar ve benzeri sosyal güvenlik kurumları ile sosyal yardım örgütleri kurmak ve kurdurmak Devletin görevlerindendir.
Açlıktan Korunma Hakkı
Madde 63
Devlet, herkesi açlığa karşı korur ve bu amaçla gıda maddelerinin üretim, muhafaza ve dengeli biçimde dağıtım yöntemlerini geliştirmek ve etkin beslenme olanaklarını yaratmak için gerekli önlemleri alır. Bu yönde bilimsel gelişmeleri izler, yayar ve uygular. Devletin bu görevleri yasayla düzenlenir.
Özel Olarak Korunma Hakkı
Madde 64
(1) Devlet, savaş ve görev şehitlerinin dul ve yetimleri ile malül gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir yaşam düzeyi sağlar.
(2) Devlet, ruhi ve bedeni özürlülerin topluma tam uyumlarını kolaylaştırmak amacıyla onların eğitim, rehabilitasyon, istihdam ve sosyal yardımları için gerekli kurum ve örgütlerin kurulmasını güvence altına alır.
(3) Malülleri, gazileri, yaşlıları, çalışamayacak durumda olanları ve bakım ve himayeye muhtaç çocukları korumak için Devlet her türlü önlemi alır.
(4) Bu hak ve kolaylıklar yasayla düzenlenir.
Yoksulların Rehabilitasyonu
Madde 65
Devlet, sosyal ve ekonomik bakımdan güçsüz olanların rehabilitasyonu, kendilerine, ailelerine ve topluma yararlı duruma getirilmeleri için gerekli sosyal, ekonomik, mali ve diğer önlemleri alır.
Öğrenim ve Eğitim Hakkı
Madde 66
(1) Kimse, öğrenim ve eğitim hakkından yoksun bırakılamaz.
(2) Her türlü öğrenim ve eğitim faaliyeti Devle’tin gözetim ve denetimi altında serbesttir. İlk ve orta dereceli özel okulların bağlı olduğu esaslar devlet okullarıyla erişilmek istenen düzeye uygun olarak yasayla düzenlenir.
(3) Çağdaş bilim ve eğitim ilkelerine aykırı hiçbir öğrenim ve eğitim merkezi açılamaz. Laik eğitim ve öğretim, öğrenimin ana temelidir.
(4) Halkın öğrenim ve eğitim gereksinimlerini sağlamak Devlet’in başta gelen görevlerindendir. Devlet, bu görevini, Atatürk İlkeleri ve Devrimleri doğrultusunda, evrensel ve ulusal kültür ve insani değerlerle bezenmiş bir içerikle ve çağın ve teknolojik ilerlemenin, kişinin ve toplumun istek ve gereksinimlerine yanıt vermesini sağlayacak planlı bir şekilde yerine getirir.
(5) Her çocuk, cinsiyet ayırımı yapılmaksızın on beş yaşına kadar zorunlu, on sekiz yaşına kadar ücretsiz öğrenim hakkına sahiptir.
(6) Devlet, durumları dolayısıyla okul içi ve dışında özel eğitim ve öğrenime gereksinmeleri olanları onları topluma yararlı kılacak şekilde yetiştirmek için gereken önlemleri alır.
(7) Devlet, maddi olanaklardan yoksun başarılı öğrencilerin, en yüksek öğrenim seviyesini elde etmelerini sağlamak amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar.
(8) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti resmi dillerinden biri olan Rumca’nın orta eğitim öğrencilerine öğretilmesi zorunludur.
(9) Devlet sınırları içinde yaşayan, anadili Türkçe olmayan dini azınlıklar, yani Maruni, Latin ve Ermeniler, ilk ve orta düzeyde ana dillerinde eğitim ve öğrenim yapma hakkına sahiptirler. Bu hak yasayla düzenlenir. Ancak, bu gibi orta dereceli okullarda, Devlet’in resmi dili olan Türkçe’nin öğretilmesi zorunludur.
Gençliğin Korunması
Madde 67
Devlet, gençlerin bilgili, sağlıklı, sağlam karakterli ve topluma yararlı bireyler olarak yetişme ve gelişmelerini sağlar.
Sporun Özendirilmesi
Madde 68
Devlet, her yaştaki kişilerin beden ve ruh sağlığını geliştirecek, sporun kitlelere yayılmasını sağlayacak önlemleri alır, gerekli spor tesislerini yapar ve başarılı sporcuları korur.
Sanatın, Sanatçının ve Kültürel Hakların Korunması
Madde 69
(1) Devlet, sanatın özgürce gelişebileceği koşulları yaratır; sanatçıyı koruyucu, destekleyici, özendirici ve ödüllendirici önlemleri alır.
(2) Devlet, herkesin, kültürel yaşama katılmak, bilimsel gelişmenin ve bunun uygulanmasının nimetlerinden yararlanmak, bilimsel, edebi ve sanatsal ürünlerin korunmasının sağladığı maddi ve manevi çıkarlardan faydalanmak hakkını korur ve bilimsel araştırma ve yaratıcı etkinliklerin özendirilmesinin gerektirdiği özgürlüklere saygı gösterilmesini sağlar.
Kooperatifçiliğin Geliştirilmesi
Madde 70
Devlet, kooperatifçiliğin geliştirilmesini sağlayacak önlemleri alır ve kooperatiflerin demokratik ilkelere uygun olarak çalışmalarını yasayla düzenler.
Tarım ve Çiftçilerin Korunması
Madde 71
(1) Devlet, herkesin yeterli beslenmesini, tarımsal üretimin toplumun yararına uygun olarak arttırılmasını sağlamak, erozyonu önlemek, tarım ürünlerini ve tarımla uğraşanların emeğini değerlendirmek için gereken önlemleri alır.
(2) Devlet, çiftçinin tarım araçlarına sahip olmasını kolaylaştırır.
(3) Tarımla uğraşan kişilerin doğal afetlere karşı korunması yasayla düzenlenir.
Tüketicilerin Korunması
Madde 72
Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı önlemleri alır. Tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirir.
Devletin Ekonomik ve Sosyal Görevlerinin Sınırı
Madde 73
Devlet, işbu Anayasa’da belirtilen ekonomik ve sosyal amaçlara ulaşma görevlerini, ekonomik kalkınma ve mali kaynakların elverdiği ölçüde yerine getirir.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Siyasal Haklar ve Ödevler
Kurucu Devlette İç Vatandaşlık Statüsü
Madde 74
(1) Kıbrıs Türk Devletinde veya onun yönetimindeki topraklarda ikamet eden Kıbrıs vatandaşları, Kuruluş Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle birlikte, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin ilgili Anayasal Nitelikli Yasasına uygun olarak Devlet’in iç vatandaşlık statüsünü alır.
(2) Devlet, Kıbrıs Rum Devletinden gelen kişilerin iç vatandaşlık statüsü kazanmalarını düzenleyebilir.
Seçme, Seçilme ve Halkoylamasına Katılma Hakkı
Madde 75
(1) Devlet’te yapılacak seçimlere ve halkoylamalarına katılmak, onsekiz yaşına gelmiş olup Devlet’te daimi olarak ikamet eden her Kıbrıs vatandaşının hakkı ve ödevidir.
(2) 18 yaşına gelmiş olup, Devlet’te daimi olarak ikamet eden ve Devlet’in resmi diline hakim olan her Kıbrıs vatandaşının Devlet’in kamu kurumlarına seçilme hakkı vardır. Bu hak yasayla düzenlenir.
(3) Seçimler ve halkoylamaları, serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve tasnif ilkelerine uygun olarak yapılır ve sayım ve tasnif işlemleri tamamlanıncaya kadar kesintisiz sürer.
(4) Aday olmak, kamu görevinden çekilme koşuluna bağlanamaz. Kamu görevlileri ve bunların seçimi ve kamu hizmetlerinin güvenliği bakımından aday olma koşulları yasayla düzenlenir.
Yargıçlar, savcılar ve kolluk kuvveti mensupları görevlerinden çekilmedikçe aday olamazlar ve seçilemezler.
(5) Kıbrıs Türk vatandaşlığı statüsünü taşıyan kişilerin seçimler ve halkoylamalarına katılma ve seçilme haklarına ilişkin düzenlemeler ile Kıbrıs Türk vatandaşlığı statüsünü taşımayan, Devlet’te mukim kişilerin yerel seçimlere katılma haklarına ilişkin düzenlemeler yukarıda sayılan kuralların öngördüğü hükümlere ve demokratik ilkelere uygun olarak yasayla düzenlenir.
Seçimlerin Genel Yönetimi ve Denetimi
Madde 76
(1) Seçimler ve halkoylamaları, yargı organlarının genel yönetimi ve denetimi altında yapılır.
(2) Seçimlerin ve halkoylamalarının başlamasından bitimine kadar, seçimler ve halkoylamalarının düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün işlemleri yapmak ve yaptırmak, seçim ve halkoylaması süresince ve sonrasında seçim ve halkoylaması konularıyla ilgili bütün usulsüzlükleri, şikayetleri ve itirazları incelemek ve kesin karara bağlamak ve Devlet’in Başkanı ve milletvekili seçimlerinin tutanaklarını kabul etmek, yargıçlardan oluşan Yüksek Seçim Kurulunun görevidir.
(3) Yüksek Seçim Kurulu ile diğer seçim kurullarının kuruluşu, işleyişi, ödevleri ve yetkileri yasayla düzenlenir.
Siyasi Parti Kurma Hakkı ve Partilerin Siyasi Hayattaki Yeri
Madde 77
(1) Devlet’te daimi olarak ikamet eden Kıbrıs vatandaşları serbestçe siyasi faaliyette bulunma, siyasi parti kurma ve usulüne göre partilere üye olma veya üyelikten çıkma hakkına sahiptir. Devlet’te ikamet eden ve Kıbrıs Türk vatandaşı statüsünü taşımayanların yukarıdaki hükümlere ilişkin hakları demokratik ilkelere uygun olarak yasayla düzenlenir.
(2) Siyasi partiler, önceden izin almadan kurulur ve serbestçe faaliyette bulunurlar.
(3) Siyasi partiler, iktidarda veya muhalefette olsunlar, demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez öğeleridir.
(4) Siyasi partiler, bir seçimden en az doksan gün önce kurulup tüzel kişilik kazanmış olmadıkları takdirde o seçime katılamazlar.
(5) Siyasi partilere Devlet tarafından yapılacak yardım yasayla düzenlenir.
Siyasi Partilerin Uyacakları İlkeler
Madde 78
(1) Siyasi partilerin tüzük, program ve faaliyetleri, Devlet’in ülkesi ve halkıyla bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, demokratik ve laik Devlet’e aykırı olamaz.
(1) Siyasi partilerin parti içi faaliyet ve kararları, demokratik ilkelere aykırı olamaz.
(2) Siyasi partiler, yabancı devletlerden veya Kıbrıs Rum Devletinden nakdi yardım alamaz.
(3) Siyasi partilerin gelirleri ve giderleri ile adayların seçim harcamaları şeffaflık ilkesine uygun olarak denetlenir.
(4) İşbu Madde’nin (1)’inci fıkrası hükümlerine aykırı olarak, tüzük, program ve faaliyetleriyle şiddeti özendiren siyasi partiler Devlet Başsavcısının açacağı dava üzerine, Anayasa Mahkemesi sıfatıyla toplanan Devlet Yüksek Mahkemesi tarafından daimi olarak faaliyetten men edilebilir.
(5) Siyasi partilerin kuruluş ve faaliyetlerinin denetlenmesi ve kapatılmaları yukarıdaki hükümler çerçevesinde yasayla düzenlenir.
(6) İşbu Madde hükümleri, siyasi partilerin, işbu Anayasa’nın, 163’üncü Maddesinde öngörüldüğü şekilde değiştirilmesini sağlamak amacıyla faaliyette bulunmalarını engellemesi şeklinde yorumlanamaz ve uygulanamaz.
Kamu Hizmetine Girme Hakkı
Madde 79
(1) Kamu hizmetine girme hakkı, Devlet’in iç vatandaşlık statüsünü taşıyan herkese, Avrupa Birliği Hukuku ve federal yasaya bağlı olarak açıktır. Bu hak yasayla düzenlenir.
(2) Kamu hizmetine atamalarda, görevin gerektirdiği niteliklerin dışında başka hiçbir ayırım gözetilemez.
Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Teşkilat, Kurum ve Kuruluşlarına Atamalar
Madde 80
(1) Devlet’in vatandaşlık statüsünü taşıyan onsekiz yaşına gelmiş her şahıs, federal teşkilat, kurum ve kuruluşlara atanma hakkına sahiptir.
(2) Federal örgüt, kurum ve kuruluşlara atanacak olan, Devlet’in vatandaşlık statüsünü taşıyan kişilerde, Kuruluş Anlaşmasında belirtildiği şekilde aranacak nitelikler ile atanma ve seçilme usulleri, Kuruluş Anlaşması çerçevesindeki yasalarla uyumlu olarak düzenlenir.
(3) Avrupa Birliği Yasalarına bağlı olarak, Devlet’te mukim vatandaş olmayan kişiler, Kuruluş Anlaşması ve Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasında belirtildiği şekilde, federal teşkilat, kurum ve kuruluşlara seçilemez ve atanamazlar.
Mal Bildirimi
Madde 81
Devletin kamu personelinin kamu görevine girişte ve görev sırasında mal bildiriminde bulunmaları yasayla düzenlenir. Yasama ve yürütme organlarında görev alanlar bu zorunluluktan muaf tutulamaz.
Vergi Ödevi
Madde 82
(1) Herkes, kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.
(2) Yasa ve yasanın verdiği yetki dışında, hiçbir vergi, resim veya harç veya benzeri mali yükümlülük konulamaz.
(3) Vergi, resim ve harçlardan istisna ve bağışıklığa ilişkin hükümlerde ve sözkonusu vergi, resim ve harçların oran ve hadlerinde değişiklik yapmaya yasanın belirlediği alt ve üst hadler içinde kalmak kaydıyla ve standart ve ilkelere uygun olmak koşuluyla, Devlet’in Bakanlar Kurulu yetkili kılınabilir.
(4) Geriye yürüyen hiçbir mali yükümlülük konulamaz.
Dilekçe Hakkı
Madde 83
(1) Herkes, kendileriyle veya kamuyla ilgili dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara tek başına veya topluca yazıyla başvurma ve bunların hızla incelenmesi ve karara bağlanmasını isteme hakkına sahiptir.
Makul şekilde gerekçelendirilmiş bu karar, en geç otuz gün içinde, dilek ve şikayet sahibine yazılı olarak bildirilir. Böyle bir karardan zarar gören veya otuz gün içerisinde kendisine bir karar bildirilmeyen herkes, dilek ve şikayeti hakkında yetkili mahkemeye başvurabilir.
(2) Herkes, Devlet’in Meclisine tek başına veya topluca yazılı olarak başvurma hakkına sahiptir. Bu hakkın kullanılma şekli yasayla düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YASAMA
BİRİNCİ KISIM
Kıbrıs Türk Devleti Meclisi
Kıbrıs Türk Devleti Meclisinin Oluşumu
Madde 84
Devlet’in Meclisi, elli milletvekilinden oluşur.
Kıbrıs Türk Devleti Meclisinin Görev ve Yetkileri
Madde 85
Devlet’in Meclisinin görev ve yetkileri, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyetinin Anayasal Nitelikli Yasalarını Kuruluş Anlaşmasında öngörülen usule uygun olarak onaylamak, Devlet’in Federal Hükümet ve Kıbrıs Rum Devletiyle İşbirliği Anlaşmalarını Kuruluş Anlaşmasında öngörülen usule uygun olarak onaylamak, Devlet’in yasalarını koymak, değiştirmek ve kaldırmak, Bakanlar Kurulunu ve Bakanları denetlemek, Devlet’in bütçe ve kesin hesap yasa tasarılarını görüşmek ve kabul etmek, Devlet’in taraf olduğu (sanat, eğitim ve spor dahil) ticari ve kültürel konulardaki uluslararası anlaşmaları uygun bulmak, kalkınma planlarını kabul etmek, genel ve özel af ilanına karar vermek ve Anayasa’nın diğer Maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmektir.
Kıbrıs Türk Devleti Meclisine Seçimler
Madde 86
(1) Devlet’in Meclisine seçimler beş yılda bir yapılır.
(2) Seçim sistemi ve esasları yasayla düzenlenir.
(3) Yenilenmesine karar verilen Meclis’in yetkileri, yeni Meclis seçilene kadar sürer.
(4) Devlet’in Meclisinin üyeliklerinde boşalma olması halinde bunun nasıl doldurulacağı yasayla düzenlenir.
(5) Seçimin yapılması olağanüstü nedenlerle olanaksız hale gelirse, seçimler, Devlet’in Meclisi tarafından bir yıl süreyle ertelenebilir. Seçimlerin ertelenmesi kararı, üye tam sayısının üçte iki çoğunluğuyla alınır.
Kıbrıs Türk Devleti Meclisinin Dokunulmazlığı, İç Güvenlik ve İdare Hizmetleri
Madde 87
(1) Devlet’in Meclisi dokunulmazdır. Hiç kimse Meclis’in özgürlüğünü kısıtlayamaz, huzurunu bozucu hareketlerde bulunamaz [ve resmi kişiliğini tahkir edemez].
(2) Devlet’in Meclisinin bina, tesis, eklenti ve arazisinde iç güvenlik ve idare hizmetleri, Devlet’in Meclisinin Başkanı tarafından sağlanır ve yürütülür. Polis ve diğer iç güvenlik hizmetleri için yeteri kadar kuvvet, ilgili makamlarca, Devlet’in Meclisinin Başkanına tahsis olunur.
Kıbrs Türk Devleti Meclisinin Toplantıları ve Çalışma Düzeni
Madde 88
(1) Devlet’in Meclisinin toplantıları, Meclis’in kendi binasında yapılır.
(2) Devlet’in Meclisi, genel seçim sonuçlarının Devlet’in Resmi Gazetesi'nde yayımlanmasını izleyen on gün içinde, saat 10.00'da kendiliğinden toplanır. Meclis’e, toplantıda hazır bulunan en yaşlı milletvekili Başkanlık eder; toplantıda hazır bulunan en genç iki milletvekili de Katiplik görevini yerine getirir. Bu toplantıda, milletvekilleri andiçerler ve ardından Başkanlık Divanı seçimlerine geçilir. Meclis Başkanlık Divanı seçimleri bu tarihten başlayarak en geç on gün içinde tamamlanır.
(3) Devlet’in Meclisi, her yıl Ekim ayının ilk çalışma günü kendiliğinden toplanır ve düzenli faaliyetlerini Haziran ayı sonuna kadar sürdürür.
(4) Devlet’in Meclisi, çalışmalarını, kendi yaptığı İçtüzük kurallarına göre yürütür. İçtüzük kuralları, siyasi parti gruplarının Devlet’in Meclisinin bütün faaliyetlerine grup üye sayısı oranında katılmalarını sağlayacak şekilde düzenlenir. Siyasi parti grupları en az beş üyeden oluşur.
(5) Devlet’in Meclisinin toplantı yeter sayısı, üye tamsayısının en az üçte biri olup, kararlar, Anayasa’da aksine bir hüküm yoksa, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla ancak, en az onüç üyenin oyuyla, alınır. Olumlu ve olumsuz oyların eşitliği halinde, çekimser oyların olumlu veya olumsuz oyların fazla olanı lehindeki bir kararın peşin olarak kabul edilmesi anlamına gelmesi kaydıyla, oya sunulan husus reddedilmiş sayılır.
(6) Devlet’in Başkanı, Meclis Başkanının, Bakanlar Kurulunun veya en az on milletvekilinin istemi üzerine Devlet’in Meclisi olağanüstü toplantıya çağrılabilir.
(7) Devlet’in Meclisinin Genel Kurullarındaki görüşmeler açıktır ve tutanakları tam olarak yayımlanır.
(8) Devlet’in Meclisi, Meclis’in Genel Kurulunun kararıyla kapalı oturumlar yapabilir. Bu oturumlardaki görüşmelerin birebir tutanaklarının yayımı, Meclis’in Genel Kurulunun kararına bağlıdır.
(9) Devlet’in Meclisindeki açık görüşmelerin her türlü vasıtayla yayımı, aynı oturumun Başkanlık Divanının önerisi üzerine aksine bir karar alınmadıkça, hiçbir kısıtlamaya tabi değildir.
Andiçme
Madde 89
Milletvekilleri görevlerine başlamadan önce aşağıdaki şekilde andiçerler:
"Devlet’in, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti içindeki varlığını, haklarını ve egemence kullanılan yetkilerini koruyacağıma; hukukun üstünlüğüne, demokratik, laik Devlete, sosyal adalete ve Atatürk ilkelerine bağlı kalacağıma; halkın refah ve mutluluğu için çalışacağıma; herkesin insan haklarından yararlanması ülküsünden ve Anayasa’ya bağlılıktan ayrılmayacağıma; namusum ve şerefim üzerine and içerim."
Kıbrıs Türk Devleti Meclisinin Başkanlık Divanı
Madde 90
(1) Devlet’in Meclisinin Başkanlık Divanı, milletvekilleri arasından seçilen, Devlet’in Meclisinin Başkanı, Meclis Başkan Yardımcısı ve yeterli sayıda Katip ve İdare Görevlisinden oluşur.
(2) Devlet’in Meclisinin Başkanlık Divanı bir Kurul olarak çalışır ve Meclis’teki grupların üye sayılarıyla orantılı olarak oluşturulur.
(3) Meclis’in Başkanı ve Başkan Yardımcısının seçimi, bir yasama döneminde iki kez yapılır. İlk devre için seçilenlerin görev süresi üç, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi ise iki yıldır.
Meclis’in Başkanı ve Başkan Yardımcısının ikinci devre için seçimi dördüncü yasama yılının ilk günü başlayarak en geç on gün içerisinde tamamlanır. Meclis’in önceki Başkanı ve Başkan Yardımcısının görevleri ikinci devre için yeni Başkan ve Başkan Yardımcısının seçilmelerine kadar devam eder.
(4) Meclis’in Başkanı ve Başkan Yardımcısının seçimi gizli oyla yapılır. İlk iki oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçüncü oylamada üye tam sayısının salt çoğunluğu sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki aday arasında dördüncü bir oylama yapılır. Dördüncü oylamada en fazla oy alan aday seçilir.
(5) Kâtip ve İdari Görevlilerin sayısı, hizmet süreleri ve seçimlerine ilişkin hükümler Devlet’in Meclisinin İçtüzüğüyle belirlenir.
Milletvekillerinin Dokunulmazlığı
Madde 91
(1) Milletvekilleri, Devlet’in Meclisinin toplantılarındaki oy ve sözlerinden ve bunları dışarıda tekrarlamaktan veya açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.
(2) Seçimden önce veya sonra suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclis’in izni olmadıkça tutuklanamaz ve kovuşturulamaz. Beş yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçüstü halinde yetkili kişinin durumu derhal Meclis’e bildirmesi şartıyla bu izin gerekli değildir.
(3) Seçimden önce veya sonra bir milletvekili hakkında verilmiş ceza, görev dönemininin bitiminden önce yerine getirilmez. Bir milletvekilinin görevde kaldığı süre zamanaşımının hesaplanmasında dikkate alınmaz.
Milletvekilliğinin Sona Ermesi
Madde 92
(1) Milletvekilinin ölümü, seçime katılmasına engel teşkil eden bir suçtan dolayı verilen hükmün kesinleşmesi, çekilmesi, kısıtlanması, milletvekilliğiyle bağdaşmayan bir görevi kabul etmesi ve bir ay süreyle özürsüz veya izinsiz olarak Meclisin çalışmalarına katılmaması hallerinde milletvekilliği sona erer.
(2) Milletvekilliğinin sona ermesine Devlet’in Meclisinin Genel Kurulunca karar verilir.
Milletvekilliğiyle Bağdaşmayan Görevler
Madde 93
(1) Milletvekilleri, Devlet’te veya kamu kuruluşlarında kamu personeli veya diğer kamu görevlisi olarak görev kabul edemezler ve Devlet’in veya kamu kuruluşlarının herhangi bir iş taahhüdünü doğrudan veya dolaylı olarak üstlenemezler.
(2) Milletvekilliğiyle bağdaşmayan diğer görevler ve işlevler yasayla düzenlenir.
Milletvekillerinin Ödenekleri
Madde 94
Milletvekillerinin maaşları, temsil ve geçinme ödenekleri ile yollukları yasayla düzenlenir. Maaşın aylık tutarı, en yüksek kamu görevlisinin almakta olduğu aylık maaş miktarına eşit olur. Yolluk ve temsil ödeneklerinin toplamı ise yıllık maaş tutarının yarısını aşamaz.
Kıbrıs Türk Devleti Meclisi Seçimlerinin Yenilenmesi
Madde 95
(1) Meclis, seçimlerin yenilenmesine, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile karar verebilir. Çekimser ve geçersiz oylar karar yetersayısı bakımından değil, sadece toplantı yetersayısının hesaplanmasında dikkate alınır.
(2) İşbu Anayasa’nın 112’nci Maddesinin (2)’nci fıkrası uyarınca, altmış günlük süre içerisinde Meclis çoğunluğuna dayalı bir Bakanlar Kurulunun atanmasına olanak bulunmaması halinde, Devlet’in Başkanı, Meclis’i feshetmeye ve Meclis seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
(3) İşbu Anayasa’nın 115’inci Maddesi uyarınca, Bakanlar Kurulunun düşmesi veya bir yıllık süre içinde güven oyu alamama veya güvensizlik oylaması sonucunda üç kez başarısız olması halinde, Devlet’in Başkanı, Meclis için erken seçimlerin düzenlenmesine karar verebilir.
(4) Devlet’in Başkanı, gerekli görmesi halinde, Devlet’in Meclisi seçimlerinin bu maddenin (2). ve (3). fıkraları uyarınca yenilenmesine karar vermeden önce halkoylamasına gidebilir.
(5) Devlet’in Başkanı, seçimlerin yenilenmesi kararını alırken, Meclis Başkanı, Bakanlar Kurulu ve Meclis’te grubu bulunan siyasi parti başkanlarının görüşlerini alır.
Dostları ilə paylaş: |