Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Sahakyan-Nunyan Ermeni Lisesi

Yavuz Çelenk, 1994

1866 yangınında Sahakyan ve Nunyan okulları dışında, semtte, kilise ve cemaate ait birçok bina da tümüyle yanmıştır. Geçici olarak yapılan barakada erkek öğrenciler öğrenimlerine devam etmişler; Samatyalı hayırsever, gümüşçü Kaspar Ağa tüm masraflarını üstlenerek Nunyan Okulu'nun bugünkü yerinde bulunan binayı yaptırmıştır. Eşinin de isminin eklenmesiyle okul Nunyan-Vartuhyan adıyla açılmış (1871), mimarlığını Bedros Nemse yapmıştır. Sahakyan ise gene aynı mimar tarafından ve hayırsever gümüşçü Kaspar Ağa' nın oğlu, Mikayel Gümüşyan'ın maddi yardımları ve cemaatin de katkıları sonucunda yapılmıştır (1872).

1892'de Nişan Torosyan müdür olarak görevlendirilmiştir. Kendisi Türkçe-nin sadeleştirilmesi çalışmalarında yer almış, Türkçe ve kompozisyon öğretimi için kitaplar hazırlamış bir dilbilimcidir. Bu yıllarda Nunyan Okulu'nda semtin kadınları için el sanatı kurslar açılmış, öğrencilere piyano, keman dersleri verilmiştir. Sahakyan ve Nunyan-Vartuhyan okulları ana kısım dışında sekiz sınıflıydı, öğrenci mevcudu ise 500'dü (1893).

Haziran 1894'te İstanbul'da meydana gelen büyük depremde okullar, kilise ve vakfa ait binalar zarar görmüş, cemaatin yardımıyla kısa sürede yenilenmiştir.

I. Dünya Savaşı'nda kilise ve okullar askeri birliklerce esirlere barınak olarak kullanılmıştır. Savaşın bitiminde ise Anadolu'dan İstanbul'a sürekli göç eden cemaat mensupları Nunyan-Vartuhyan Okulu'na yerleştirilmiş; bu durum II. Dünya Sava-şı'na kadar sürmüştür. 1943'te bir yangın sonucunda bina kullanılmaz hale gelmiş; Gülbenkyan Fonu'ndan elde edilen maddi destek, semt sakinlerinin, hayırseverlerin katkıları sonunda bina tümüyle yenilenmiş, ortaokul ve lise bölümleri 1966'da yeniden öğretime açılmıştır. Yeni binanın mimarları, Ara Aratan, Harutyun Muradoğlu ve Nazar Binatlı'dır.

Geçirilen yangınlar sonucunda okula ait bazı bilgiler yok olmuştur. Eldeki verilere göre okul günümüze değin toplam 3.694 mezun vermiştir. Ana, ilk, orta, lise olarak karma eğitim veren okulun bugünkü mevcudu 704'tür.

Bibi. B. Garabetyan, Hınkataryan Hişadaga-ran Samatyo Surp Kevork Yegeğetzvo 1461-1935 (Samatya, Surp Kevork Kilisesinin Beş Yüz Yıllık Hatıratı 1461-1935), İst., 1935; H. Der-bedrosyan, Gırtagan Şarjumı Tırkahayotz Meç 1600-1900 (Türk-Ermenilerinde Eğitim Hareketi 1600-1900), Kahire, 1983; V. Köseyan, "Samatya'daki Sahakyan, Nunyan-Vartuhyan Okulları ve Müdürleri", Jamanak, 25 Eylül 1993-

SİLVA KUYUMCUYAN