Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SAINT JOSEPH LİSESİ

414

415

SAINT MICHEL LİSESİ

SAINT JOStPH, tliriga par leş Freres deş gccıfes Clmfiemas- CONSTAKTINapLE (lUtfi-Kaııı) . :y. '

Saint Esprit Kilisesi

Cengiz Can, 1992

yapan rahip Vittorio del Giorno, yapının zor şartlarda inşa edildiğini, imkânsızlıklardan dolayı iç dekorasyonun yapılamadığını, sağlam temele oturmadığından da 1865 te meydana gelen bir deprem sonucu önemli hasar gördüğünü ve İstanbullu Katolik Rum mimar Pietro Vitalis tarafından kapsamlı şekilde yenilendiğini bildirmektedir. İnşaat sırasında, kolera salgınından korkan Vitalis'in şantiyeyi bırakması sonucu, yapı İtalyan ustalar Napoleone Bion-di ve oğlu Stefano Biondi tarafından tamamlanmış ve 31 Aralık 1865 yılbaşı gününde tekrar hizmete girmiştir. Yine bu araştırmaya göre kilisenin avluya bakan barok üsluptaki giriş cephesi ve yan geçitler 1913'te müteahhit Giuseppe Micheli-ni tarafından yapılmıştır. Bu faliyetlere V. Mehmed de (hd 1909-1918) maddi katkıda bulunmuştur. Kilise ve lisenin ortak avlusunda yer alan Papa Bonua XV'in anıt heykeli heykeltıraş Quattrini tarafından 1921' de yapılmıştır. Periyodik dini törenlerin devam ettiği yapıda 1991'de iç dekorasyonun restorasyonu yapılmıştır.

Eğimli bir arazide doğu-batı doğrultusunda inşa edilmiş olan kilise, yaklaşık 35xl6 m ölçülerinde, dikdörtgen planlı, üç nefli bir Latin bazilikasıdır. Dış cepheleri sıvalı olan yapı, beşik çatı ile örtülüdür. Güneyine yapı boyunca devam eden 4 m eninde, geçit şeklinde bir ek yapılmıştır. Yapının doğu cephesini oluşturan barok üsluptaki ana giriş, Cumhuriyet Cadde-si'nden lise binası zemin katında bulunan bir geçitle ulaşılan avluya bakar. Naos, batıda nefler hizasında üç adet kare planlı apsis ile sınırlanır. Zengin tezyinatlı bir alların bulunduğu orta apsis yuvarlak büyük bir kemerle düz tavanlı naostan ayrılır. Nefler İyonik başlıklı sekizer sütunla birbirinden ayrılmıştır. Doğuda girişin üzerinden başlayan ve sütunlara taşıtılan galeri, yan nefler üzerinde devam eder. Galeriye

çıkan merdivenler yapının güneyine eklenen geçit şeklindeki bölümdedir. Nefleri ayıran daire kesitli sütunların gövdeleri stük sıvalıdır. Dikdörtgen formundaki vitraylarla bezenmiş pencereler, birisi apsis içinde olmak üzere kuzey cephesindeki motiflerle bezenmiştir.

Eğimden dolayı, batıda Ölçek Sokağı cephesinde kazanılan bodrum katlarında yemekhane ve görevlilerin kullanımında olan odalar vardır. Sade bir anlayışla düzenlenmiş olan Ölçek Sokağı cephesinin batı ucunda çan kulesi yükselir. Kuleye çıkış kuzey apsisin arkasındaki bölümdedir. Cephesinde bir de saat bulunan kule, üst iki katındaki yarım yuvarlak kemerli pencereleri ve üçgen almlığıyla sade bir neorönesans üslubu sergiler. Bodrum katın altında eski kilise görevlilerinin ve kilise cemaatinden önemli şahsiyetlerin mezarları bulunur. Ölçek Sokağı girişinden yükselen bir merdiven kilisenin güney ne-fine bağlanır.

Avluya bakan giriş cephesi aksiyal simetrik bir düzenlemedir. Ana nefi vurgulayan iki kat yüksekliğindeki bu cephe, yatayda geniş kat silmeleri ve düşeyde pi-lasüiarla panolara ayrılmıştır. Zemin katın aksında bulunan giriş kapısının her iki yanındaki panolar üçgen almlıklı dikdörtgen çerçeveler içinde kemerli nişlerle canlandırılmış, üst katta ise orta panoda pi-lastrlar ve bir kemerle vurgulanmış bir çerçeve içinde İncil'den bir sahne betimlen-miştir. Düzenlemeyi tamamlayan eğrisel kanadı yüksek alınlık, cephenin barok üslubunu vurgular. Bu cephe düzenlemesinin iki yanında yan neflerle girişi sağlayan kapılar yer alır.

Bibi. V. del Giorno, "Chroniques de la Basilique Cathedrale Saint Esprit" (yayımlanmamış araştırma), 1965; C. Can, "istanbul'da 19. Yüzyıl Batılı ve Levanten Mimarların Yapılan ve Koruma Sorunları" (Yıldız Teknik Üniversitesi, yayımlanmamış doktora tezi), 1993, s. 151-153-CENGİZ CAN