Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Saint Michel Lisesi

Brtan Uca, 1994/'TETTV"Arşivi

yunca Beyoğlu'nda yoğunlaşan elçiliklerde görev alan aileler ile Beyoğlu'na yerleşen azınlık ailelerin çocukları için, bu dönemde açılmış olan birçok ücretsiz ilkokul ve ruhani daire okullarından, daha düzeyli bir eğitim istemeleri sonucunda, "Institut deş Freres deş Ecoles Chretiennes" adlı dini bir teşekkülün üyesi olan Frere Jo-nathan Amedee tarafından ücretli, yemekli ve yatısız bir okul açmıştı. 1870'te kurulan bu okulun fermam olmamakla birlikte 18 Aralık 1913 tarihli Osmanlı-Fransız uzlaşmasına bağlı listede adı bulunduğundan varlığı bu sayede tanınmıştır. Okula, Başmelek Saint Michel'in himayesi altına konmuş olduğundan Saint Michel Lisesi adı verilmiş, 20 Eylül 1886'da kolej ismini almıştır.

1970-1971 öğretim yılına kadar erkek lisesi olarak hizmet vermiş olan okul, açıldığı yıl 33 öğrenciyle eğitime başlamıştı. 1911-1912 arasında 27'si Müslüman, toplam 252 olan öğrenci sayısı giderek artmış; 1914'te 350'yi bulmuştu. 1913-1914 öğretim yılında Saint Michel Koleji dokuz sınıflı bir okul olup ilk üç sınıf ilk kısmı; daha sonra gelen dört sınıf orta kısmı; son iki sınıf da ticaret kısmını oluşturmaktaydı. Kolej, I. Dünya Savaşı nedeniyle 1914'te kapanmıştı.

19- yy'da Katolik azınlığın çocuklarının eğitim problemlerine cevap olarak fre-re'lerin okul açma faaliyetleri kapsamında, istanbul'un yeni kurulmuş bir mahallesi olan Feriköy'de, Saint Jean Chrysostome' un adı verilen bir kolej daha açılmıştı. Saint Jean Chrysostome Koleji ilk ve orta kısımları bulunan bir ortaokuldu. Okutulan dersler Saint Michel Koleji'nin müfredatına yakındı. 1912'de 30'u Müslüman 180 öğrencisi olan okula müracaat oldukça yoğun olduğundan, 1912'de yeni bir bina yaptırılması düşünülmüş, fakat I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla bu proje ertelenmişti. 1918'de Mütareke'den sonra yeniden açılan Saint Jean Chrysostome Koleji binası 1921'de yenilenmiş, daha büyük ve daha iyi donatılmış olarak inşa edilen okul, adını değiştirerek Sainte Jeanne

d'Arc olmuştu. Günümüzdeki Saint Michel Lisesi binası Feriköy'deki bu okulun bi-nasıdır.

1914'te kapanmış olan Beyoğlu Saint Michel Koleji 1918'de yeniden açılmış, 1926'da Türkiye ve Fransa hükümetlerinin vardıkları bir anlaşma sonucunda lise derecesinde bir okul olarak Türk hükümetince tanınmıştır. Saint Michel Lisesi Be-yoğlu'ndaki binasını bırakarak 1936'da Feriköy, Abide-i Hürriyet Caddesi no. 21'de-ki eski Sainte Jeanne d'Arc Fransız Okulu binasına nakledilmiştir.

Saint Michel Lisesi halen hazırlık sınıfları dışında 3 yıl ortaokul, 3 yıl lise olarak öğretim vermektedir. Türk dili ve Türkçe okutulan kültür dersleri dışındaki dersler Fransızcadır. Orta ikinci sınıftan itibaren ingilizce okutulmaya başlanan okula merkezi sınav sistemiyle öğrenci alınmaktadır. 1994-1995 öğretim yılında, orta kısımda 88 kız, 240 erkek, lise kısmında 105 kız, 249 erkek olmak üzere okulda toplam 682 öğrenci vardır.

Mimari

Bina, okul ve kilise bölümlerinden oluşan "L" plan tipindedir. Okul binasının her cephesinde, orta aks üzerinde yer alan birer girişi vardır. Bodrum ve teras katıyla birlikte beş katlı olan binada bodrum katında laboratuvarlar ile yemekhane, teras katında audio-visuel, bilgisayar odaları ve kütüphane, diğer üç katta ise yönetim büroları ve derslikler bulunur. Her katta ana giriş aksına dik konumda yer alan, derslikler ve büroların açıldığı geniş bir koridor bulunmaktadır.

"L" planlı binanın kısa kolu iki katlı olup birinci kat tiyatro salonu, ikinci kat ise Sainte Jeanne d'Arc Kilisesi'dir. Kiliseye giriş okul binası içinden sağlanmakta, alt katın girişleri ise arka bahçeye açılmaktadır. Günümüzde konferans ve sınav salonu olarak kullanılan kilise, beşik tonozla örtülü tek nefli bir yapıdır. Üst örtünün duvar yüzeyi ile birleştiği yerde mekânı testere dişi ve yumurta frizi bordürleri çevreler. Kuzey ve güney duvarları iki kademeli beş pilastrla bölümlere ayrılmış, bu

bölümlerdeki üçer pencerede Jeanne d'Arc'm hayatından önemli sahneler ile okula bir dönem ismini vermiş olan Saint Jean Chrysostome'un tasviri yer almaktadır. G. P. Dagrant imzalı vitraylar 1921 tarihini taşımaktadır. Bu pencereler, melek kabartmalı bitkisel alçı süslemelerden oluşan yuvarlak kemerlerin içinde yer alırlar. Girişin üzerinde bulunan galeri bölümü, benzer alçı süslemelere sahip, iki yandaki birer yuvarlak pencereden ışık almaktadır. Binanın cephelerini, dördüncü kat seviyesinde konsollara oturan geniş bir korniş dolaşmaktadır. Okul binasının ön cephesi, kat aralarını belirten kabartmalarla süslü altı pilastrla bölümlere ayrılmış, her katta kabartma dekorasyona sahip dikdörtgen söveli altışar pencere açılmıştır. Ana giriş kapısı üzerinde, her katta birer balkon yer almaktadır. Kuzey ve güney cephelerinin her katında üçer pencere bulunmakta, ön cephedeki pencere dekorasyonu bu cephelerde de görülmektedir. Ön bahçede Jeanne d'Arc heykelleri, arka bahçede ise çok amaçlı iki açık spor sahası mevcuttur.

Bibi. S. Çelikhan, Şehir ve Bölge Planlaması Yönünden istanbul İlk ve Ona Dereceli Okulları, İst., 1986, s. 326; N. Polvan, Türkiye'de Yabancı Öğretim, İst., 1952, s. 200-206.

YASEMİN SUNER