Journal of azerbauani studies

Prosesin təkmilləşdirilməsi, problemə müasir yanaşma

Bü gün heç kimə sirr deyil ki, uzun illərdən bəri tətbiq olunan mexanizm bazar münasibətlərinin, eləcə də yeni iqtisadi münasibətlə-rin tələblərini tam şəkildə ödəyə bilməz. Aydm məsələdir ki, bir sis-temdən digərinə keçid proseslərin təkmilləşdirilməsi bu və ya digər sahələrdə köklü islahatların apanlmasını, yeni mexanizmlərin tətbiqi-ni diktə edir. Məsələyə bu cür yanaşma heç də uzun illərdən bəri top-lanmış zəngin təcrübədən imtina, bir gün içərisində bütün olanlann üzərindən xətçəkmə kimi qiymətləndirilməməlidir. Bir mənah şekil-də hamıya məlumdur ki, harada inkişaf varsa, orada da islahatlar pro-sesi gedir. Həmin proses təkamül xarakterlidir. Deməli, ixtisasartırma və yenidənhazırlanma təhsilində apanlan islahatalar da mərhələ-mər-hələ getməli, konkret lokal şəraitdə müvafıq eksperimentlər qoyul-malı, alınan nəticələr analitik təhlil edilməli, məhz elə bundan sonra eksperimentin coğrafiyası genişləndirilməlidir. Artıq, təhsilin orta təh-sil, ali təhsil pillələrində məhz elə bu cür yanaşmada islahatlara baş-lanmışdır. İxtisasartırma təhsilində də həmin istiqamətdə, mütləq, il-kin addımlar atılmalıdır.

Bütün bunlarla əlaqədar, yerli və xarici ölkə mütəxəssislərinin də ekspertizasından keçmiş mexanizmin əsas müddəalarının qısa şərhini aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:

1. 
   İxtisasartırma təhsili "aşağıdan yuxarı" prinsiplərinə uyğun təşkil olunur.
   
2. 
   Atılan birinci addım subyektin ehtiyaclarının - tələbatının - maraq-larınm öyrənilməsidir.
   
3. 
   İxtisasartırma təhsilinə cəlbolunma könüllüdür.
   

4. 
   Tədris prosesi əvvəlcədən təklif olunan tədris proqramlan və onla-ra yerlərdən gələn reaksiyaların əsasında qurulur.
   
5. 
   Kontingent baza tam əhatə olunmaq məqsədilə şəbəkə genişləndi-rilir, istinad, baza müəssisələri, strukturları yaradılır.
   
6. 
   Tətbiq olunan tədris proqramlan daim yeniləşdirilir, müasirləşdiri-lir.
   
7. 
   İxtisasartırma müəssisələri, struktur bölmələri yalnız sifarişçinin tələbatını - maraqlarını ödəmək məqsədi ilə fəaliyyət göstərir, öz işini məhz bu əsaslarla qurur.
   
8. 
   "İxtisasartırma - attestasiya - stimul" mexanizmi əsas şərt kimi qə-bul olunur.
   
9. 
   Yerli tədris, metodik, kadr xidmətlərinin, eləcə də ixtisasartırma müəssisələrinin işi ixtisasartırma təhsili almış kadrların əldə etdik-ləri real nəticələrə uyğun qiymətləndirilir.
   

lO.Tədris prosesi ən müasir tələblərə uyğun qurulur, təchizat məsələ-ləri həll olunur.

11. 
    İxtisasartırma təhsilində distant təhsil, özünütəhsil mexanizmləri tətbiq olunur.
    
12. 
    Alternativ proqramların təklifı ixtisasartırma müəssisələri, struktur bölmələri arasında sağlam rəqabət yaradır.
    

13.Öyrədənlər daim öyrədilir.

14. 
    Planh ixtisasartıma təhsilindən imtina edilir.
    
15. 
    İnformasiya təminatı gücləndirilir.
    
16. 
    Maddi-texniki baza, təchizat məsələləri, maliyyə problemləri həll edilir.
    

17.Proses təsdiq olunmuş həmin mexanizmə uyğun özünəməxsus dövlət standartları çərçivəsində aparılır.

Yuxarıda qeyd olunan istiqamətlər, əsasən, bəyənilən təqdirdə yeni mexanizm lokal şəraitdə eksperiment formada qoyula bilər. Məsələyə yalnız bu cür yanaşma ixtisasartırma təhsilində köklü islahatlara nail olunması, pozitiv nəticələrin əldə edilməsi üçün əsas şərtdir. Yeni mexanizmlərin tətbiqi zamanı beynəlxalq təşkilatların müvafiq proqramlarında iştirak etmək, müvafıq qrantlann alınmasına nail ol-maq son dərəcə zəruridir. Qeyd olunduğu kimi, artıq, bu istiqamətdə TEMPUS-TASIS proqramları çərçivəsində ixtisasartırma problemləri-nin həlli ilə bağlı hökumət dəstəyinin verilməsi üçün əsaslandırılmış vəsatət qaldırılmışdır. "Soros" fondunun, Fransa, Israil və s. dövlətlə-rin Azərbaycandakı səfırlikləri, eləcə də tərəfdaş olan müəssisələrin

16

Rohim AĞAMALIYLV

xətti ilo müvafiq kontingent bazanın ixtisasının artırılması işinin daim hoyata keçirilmosi üçün konkret imkanlar vardır, bunlardan soməroli vo moqsodyönlü şokildo istifado olunmahdır. Mütloq qeyd olunmah-dır ki, Azorbayean Respublikası Tohsil Nazirliyi ilo Türkiyonin Tohsil Nazirliyi vo Yüksok Öyrotim Kurumunun birgo imzaladığı sazişdo distant tohsilin totbiqi ilo bağlı əməkdaşlıq da nozordo tutulmuşdur. Artıq, konkret danışıqlara başlanılmış, bu istiqamətdo Avropada moş-hur olan Əskişohor Universitetinin müasir distant təhsil mexanizmlori-nin öyronilmosi, regional şoraito uyğun bu mexanizmin tətbiqino nail olmaq üçün geniş imkanlar açılmışdır. Azorbaycan hökumotilo ABŞ hökumoti arasında ikitorofli hökumətlorarası omokdaşhq memorandu-munun icrası ilo bağh yardıma xüsusi ehtiyac duyulan sahəlor haqqın-da xüsusi tokliflor pakctindo ixtisasartırma vo yenidonhazırlanma toh-sili sahosindo 11 genişmiqyaslı istiqamot nozordo tutulmuşdur ki, bıı da həmin işdo öz müsbot noticolorini verocokdir.