Tablo 36: Tarım Hasılasının Yıllar İtibariyle Gelişimi*
|
1987
|
1990
|
1995
|
2000
|
2001
|
Türkiye Tarım Hasılası
|
13,314
|
68,692
|
1,218,178
|
17,540,631
|
21,521,043
|
TR62 Bölgesi Tarım Hasılası
|
941
|
4,811
|
94,041
|
1,218,165
|
1,534,455
|
Mersin Tarım Hasılası
|
439
|
2,184
|
36,673
|
735,958
|
948,055
|
Çiftçilik ve Hayvancılık
|
406
|
2,022
|
33,543
|
708,431
|
914,791
|
Ormancılık
|
27
|
89
|
1,868
|
17,681
|
20,924
|
Balıkçılık
|
7
|
73
|
1,262
|
9,846
|
12,340
|
Mersin/Türkiye (%)
|
3.3
|
3.2
|
3.0
|
4.2
|
4.4
|
Mersin/TR62 Bölgesi (%)
|
46.7
|
45.4
|
39.0
|
60.4
|
61.8
|
Türkiye Tarım Hasılasının GSYİH İçindeki Payı (%)
|
17.8
|
17.5
|
15.7
|
14.1
|
12.1
|
TR62 Bölgesi Tarım Hasılasının GYYİH İçindeki Payı (%)
|
20.5
|
19.4
|
18.9
|
16.8
|
14.8
|
Mersin Tarım Hasılasının GSYİH İçindeki Payı (%)
|
22.0
|
19.7
|
16.7
|
21.5
|
18.8
|
Not (*) : Cari Fiyatlarla, Milyar TL
Kaynak: TÜİK
Mersin ili tarımsal hasılasının toplam hâsıla içindeki payı, Türkiye ve TR62 Bölgesi ile karşılaştırıldığında, il tarımsal hasılasının GSYİH içindeki payı, 2000 yılı hariç olmak üzere, yıllar itibarıyla düşüş göstermesine karşın, 1987 ve 2001 yılları için bakıldığında, il tarım hasılasının Türkiye tarım hasılasından aldığı pay %3.3’ten %4.4’e, TR62 Bölgesi tarım hasılasından aldığı pay ise %46.7’den %61.8 gibi oldukça yüksek bir düzeye yükselmiştir.
Tablodan da görüldüğü gibi Mersin ili tarımsal hasılasının 1987 yılında %92.3’ü, 2001 yılında ise %96.5’i çiftçilik ve hayvancılıktan sağlanmıştır. Çiftçilik ve hayvancılık alt sektörünün payı, ilgili yıllar itibarıyla yükseliş gösterirken, ormancılık sektörünün payı %6 civarından %2.2’ye düşmüş, balıkçılık sektörünün payı ise pek bir değişim göstermemiştir.
Mersin ili tarımsal hasılanın büyüme hızı incelendiğinde, büyüme hızının dalgalı bir seyir izlediği dikkati çekmektedir. Bununla birlikte, 1987-2001 dönemi bir bütün olarak dikkate alındığında dönem itibarıyla il tarımsal hasılasının %45 oranında bir artış kaydettiği görülmektedir.
Tablo 37: Tarım Sektörü ve GSYİH Gelişme Hızları (1987 Yılı Sabit Fiyatlarıyla) (%)
Yıllar
|
Mersin
|
TR62 Bölgesi
|
Türkiye
|
|
|
Tarım
GSYİH
|
Toplam
GSYİH
|
Tarım
GSYİH
|
Toplam GSYİH
|
Tarım
GSYİH
|
Toplam
GSYİH
|
1988
|
0.1
|
0.5
|
0.4
|
0.7
|
7.8
|
2.1
|
1989
|
-6.7
|
4.7
|
-3.4
|
5.3
|
-7.6
|
0.3
|
1990
|
15.2
|
11.9
|
13.9
|
10.5
|
6.8
|
9.3
|
1991
|
-0.7
|
-0.3
|
1.9
|
-2.9
|
-0.9
|
0.9
|
1992
|
12.1
|
4.8
|
11.1
|
5.4
|
4.3
|
6.0
|
1993
|
4.3
|
19
|
-0.6
|
11.8
|
-1.3
|
8.0
|
1994
|
-18.8
|
-10.3
|
-9.6
|
-8.2
|
-0.7
|
-5.5
|
1995
|
-4.4
|
3.0
|
0.7
|
5.7
|
2.0
|
7.2
|
1996
|
5.2
|
-2.0
|
4.1
|
4.3
|
4.4
|
7.0
|
1997
|
22.6
|
10.7
|
2.6
|
9.8
|
-2.3
|
7.5
|
1998
|
7.8
|
2.6
|
10.9
|
3.2
|
8.4
|
3.1
|
1999
|
4.9
|
-1.7
|
0.6
|
-3.5
|
-5.0
|
-4.7
|
2000
|
3.6
|
4.4
|
3.2
|
4.8
|
3.9
|
7.4
|
2001
|
-1.1
|
-4.3
|
2.0
|
-7.6
|
-6.5
|
-7.5
|
1987-2001 Dönemi
Ortalama Yıllık
Artış Oranı (%)
|
2.6
|
2.8
|
2.5
|
2.6
|
0.8
|
2.8
|
Kaynak: TÜİK
İl tarım hasılasının büyüme hızı, dönem içerisinde TR62 Bölgesi’nin ortalama artış oranının çok az üstünde kalırken, Türkiye ortalama artış hızının ise oldukça üzerinde gerçekleşmiştir. Nitekim 1987-2001 döneminde Mersin tarımsal GSYİH’si yıllık ortalama %2.6 oranında artış gösterirken Türkiye tarımsal hasılasının ortalama yıllık artış oranı %0.8, TR62 Bölgesi tarımsal hasılasının ortalama yıllık artış oranı ise %2.5 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönem itibarıyla Mersin ili toplam GSYİH’sinin ortalama yıllık artış hızı ise %2.8 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 4: Tarım Sektörü Büyüme Hızı (%) (Sabit fiyatlarla)
Kaynak: TÜİK
2.3.1.2. Tarım Alanlarının Dağılımı
Toplam 1.6 milyon hektar yüzölçümüne sahip olan Mersin ili topraklarının %25.6’sı tarım alanı, %53’ü orman ve fundalık alan, %3.7’si çayır ve mera arazisi, %17.6’sı da tarım dışı araziden oluşmaktadır.
Grafik 5: İl Arazisinin Kullanıma Göre Dağılımı (%)
Kaynak: Mersin İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
Grafikten de izleneceği üzere, Mersin ili topraklarının yaklaşık olarak %26’lık bölümünde (406,000 ha) bitkisel üretim yapılmaktadır. Mersin’de bitkisel üretim yapılan topraklar, daha ziyade Gülnar, Tarsus, Mut, Silifke ve Erdemli ilçelerinde yoğunlaşmıştır. Bu beş ilçe il tarım alanlarının %82.4 gibi çok yüksek bir bölümünü oluşturmaktadır.
Tablo 38: Mersin İli Genel Arazi Dağılımı (2013) (Birim: Hektar)
|
Alan
|
Pay (%)
|
Tarım Alanı
|
406,000
|
25.6
|
Çayır ve Mera
|
59,282
|
3.7
|
Orman
|
840,347
|
53.0
|
Tarım Dışı Arazi
|
279,671
|
17.6
|
Toplam
|
1,585,300
|
100.0
|
Kaynak: Mersin İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
İl tarım alanlarının kullanım durumuna göre dağılımı incelendiğinde, tarım alanlarının büyük bölümünün tarla alanı ve meyve alanı olarak kullanıldığı görülmektedir. 396,156 hektarlık tarım arazisinin %61.7’si tarla alanı olarak kullanılırken, %30.5’i meyve alanı olarak kullanılmaktadır. Mersin’de sebze ekim alanları, tarım arazisinin %7.7’lik kısmını oluştururken, %0.1 gibi çok küçük kısmı ise süs bitkileri üretimi için kullanılmaktadır.
Grafik 6: İl Tarım Arazisinin Kullanıma Göre Dağılımı (%)
Kaynak: TÜİK
Mersin’de tarla alanı olarak kullanılan alanların %90’ı ekilirken, %10’luk bölümü nadasa ayrılmaktadır. Yine meyve alanlarının %31’i zeytin yetiştiriciliğine ayrılmış iken, %17’lik bölümü bağ alanı olarak kullanılmaktadır.
Tablo 39: Tarım Alanlarının Kullanış Amaçlarına Göre Dağılımı (ha) (2013)
İlçeler
|
Tarla Alanı
|
Sebze
Alanı
|
Meyve
Alanı
|
Süs
Bitkileri
|
Toplam
Tarım Alanı
|
|
|
Ekilen
|
Nadas
|
Toplam
|
|
|
|
|
Anamur
|
9,733
|
2,607
|
12,340
|
1,103
|
5,340
|
0
|
18,782
|
Aydıncık
|
1,916
|
2,980
|
4,897
|
479
|
275
|
0
|
5,651
|
Bozyazı
|
4,864
|
553
|
5,417
|
339
|
1,382
|
0
|
7,138
|
Çamlıyayla
|
2,095
|
417
|
2,512
|
311
|
1,970
|
0
|
4,793
|
Erdemli
|
6,651
|
7,299
|
13,950
|
5,845
|
13,280
|
5
|
33,080
|
Gülnar
|
74,159
|
730
|
74,889
|
74
|
6,228
|
0
|
81,190
|
Mut
|
23,108
|
1,758
|
24,866
|
2,128
|
39,683
|
0
|
66,676
|
Silifke
|
34,849
|
2,168
|
37,018
|
3,736
|
9,758
|
0
|
50,511
|
Tarsus
|
58,819
|
508
|
59,327
|
11,640
|
23,931
|
37
|
94,934
|
Akdeniz
|
608
|
0
|
608
|
3,506
|
8,662
|
3
|
12,779
|
Mezitli
|
1,649
|
2,607
|
4,256
|
1,277
|
4,170
|
6
|
9,709
|
Toroslar
|
1,249
|
1,694
|
2,944
|
149
|
3,905
|
0
|
6,998
|
Yenişehir
|
498
|
949
|
1,447
|
86
|
2,382
|
0
|
3,915
|
Toplam
|
220,199
|
24,270
|
244,469
|
30,671
|
120,965
|
51
|
396,156
|
Kaynak: TÜİK
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Mersin, Türkiye toplam tarım alanlarının %1.7’sini, TR62 Bölgesi tarım alanlarının ise %45.4’ünü teşkil etmektedir. Tarla alanlarında Türkiye toplamının %1.2’sini, TR62 Bölgesi’nin %39.2’sini oluşturan Mersin, meyve alanında Türkiye genelinin %3.7’sini TR62 Bölgesi’nin %64.7’sini, sebze alanında ise Türkiye’nin %3.8’ini TR62 Bölgesi’nin %50.5’ini oluşturmaktadır.
Mersin İl Gıda ve Tarım Müdürlüğü verilerine göre Mersin’de 406.000 hektar tarım arazisinin yaklaşık olarak %38’i (149,640 hektarı) sulanmakta olup, sulanan arazilerin %69.5 devletçe sulanan tarım arazilerinden oluşurken, %30.5’i de halk tarafından sulanan tarım arazilerinden oluşmaktadır.
Tablo 40: İlçelere Göre Sulanan Tarım Alanları (Hektar) (2013)
İlçeler
|
Toplam
Tarım Alanı
|
Sulanan Alan (Ha)
|
Sulanan Alan/Toplam Tarım Alanı (%)
|
|
|
|
Devlet Sulaması
|
Halk Sulaması
|
Toplam
|
|
Anamur
|
18,782
|
2,000
|
0
|
2,000
|
10.6
|
Aydıncık
|
5,651
|
1,628
|
69
|
1,697
|
30.0
|
Bozyazı
|
7,138
|
832
|
1,218
|
2,050
|
28.7
|
Çamlıyayla
|
4,793
|
670
|
0
|
670
|
14.0
|
Erdemli
|
33,080
|
8,419
|
9,415
|
17,834
|
53.9
|
Gülnar
|
81,190
|
880
|
1265
|
2,145
|
2.6
|
Mut
|
66,676
|
6,334
|
19890
|
26,224
|
39.3
|
Silifke
|
50,511
|
8,390
|
1334
|
9,724
|
19.3
|
Tarsus
|
94,934
|
61,649
|
1800
|
6,3449
|
66.8
|
Akdeniz
|
12,779
|
9,936
|
3,372
|
13,308
|
104.1 (*)
|
Mezitli
|
9,709
|
155
|
5,581
|
5,736
|
59.1
|
Toroslar
|
6,998
|
2,688
|
297
|
2985
|
42.7
|
Yenişehir
|
3,915
|
500
|
1,318
|
1,818
|
46.4
|
Toplam
|
396,156
|
104,081
|
45,559
|
149,640
|
37.8
|
Kaynak: TÜİK ve Mersin Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü verilerinden hareketle hesaplanmıştır.
(*): Farklı iki kurumdan alınan verilerin uyumsuzluğundan kaynaklanmaktadır.
Dostları ilə paylaş: |