Microsoft Word A7fac794. tmp doc

1.6. Daх – qazıma işlərində subasma  
şəraitinin öyrənilməsi 
Bərk faydalı qazıntı yataqlarının istismarı zamanı daх 
qazmalarının subasma şəraitini öyrənərkən, su səviyyəsini aşaхı 
salan quyuların qazılması  və başqa qurutma tədbirlərinin 
layihələndirilməsi üçün ən əhəmiyyətli praktiki məsələ subasma 
zonalarının aşkar edilməsidir. Xüsusilə yüksək subasma qumlu 
– gilli və yaxud qeyri – bərabər karstlaşmış  və çatlı karbonat 
süxurlarından təşkil olunmuş yataqlarda  müşahidə olunur. 
Burada subasma zonaları lokal, qeyri – qanunauyхun xarakter 
daşıyır və kəsilişdə qumlu kollektor  

---

 
 
 
 
layları və ya sululuхu çox olan karst boşluqları və çatlılıq zonası 
sahələrinə meyl edir. 
Subasımlı daх qazımalarının öyrənilməsi zamanı əsas çöl 
geofiziki üsulları ŞEZ, ŞEZ-YP, SDÜ, həmçinin elektromaqnit 
profilləməsi EP, YP-dir . Çöl işləri sıx müşahidə şəbəkəli (100-
500)x(100-500) m olmaqla sahəvi geofiziki planalma yolu ilə 
aparılır. Geofiziki kəşfiyyatın dərinliyi daх-qazıma işlərini 
layihə dəriliyindən çox olmalıdır. 
 
Şəkil 3. Şimali Ural boksit mədəninin sahələrindən birində 
quyularda geofiziki tədqiqatların nətiсələri: 1 – fərz olunan 
müqavimət karotajının (FMK) grafiki; 2 – rezistivimetrik 
müşahidələrin  əyriləri; 3 – yeraltı suların fəal dövretmə zonası; 4 – 
layların sərhəddi. 
 

---

 
 16
Geofiziki materialların tədqiqi və interpretasiyası zamanı 
müxtəlif sulu horizontların və ya layların süzülmə xarakterini  
öyrənməyə  imkan verən üsul seçmək lazımdır. 
Əgər bir tərəfdən geofiziki parametrlər (
ρ
, 
η
, S, T, 
η
/
ρ
 və 
s.), digər tərəfdən geosüzülmə  (K
F
,
 
T
v
, R
v 
və s.) xassələri 
arasındakı  əlaqələri təyin etsək, onda yeraltı suların axımını 
hesablamaq üçün hidrogeoloji düstularda geofiziki 
parametrlərdən istifadə etmək olar. Nətiсədə hidrogeofiziki 
məlumatlara görə nisbi axımlar xəritəsi tərtib olunur.