Summa caietana de pctis Et noui testamẽti iẽtacula
Yüklə 5,7 Mb.
|
primo quo ad ingressum/tam de appetitu ꝗ̈ de procuratione. Appetere siquidem ecclesiasticũ beneficium/siue curatũ siue abs cura, nullũ ex suo genere peccatum est: quoniā huiu smodi obiectum est in fra ordinem appetibilium recta ratione. & pro pterea apostolus absolute dixit. qui episcopatum desiderat/bonũ opus desiderat. Peccatum autem contingit ex defectu alicuius circunstantie requisite: puta quis/cur/ quomodo &c. Et quoniā frequentissime secundum primam circunstantiam in hmōi ap petitu peccatur, ideo apostolus statim subdit de circunstantia quis/apponendo conditiones requisitas ex parte persone ad rectũ appetitum episcopatus/dicẽs. oportet autem episcopum esse irre= prehensibilem &c. Et quoniam peccata ex parte circũstantiarũ facile patere possunt applicanti ad subiectam materiam, nos ad specialia descendendo dicimus ꝙ beneficium plene curatum (quale est episcopatus) tunc tantum ex parte persone licite ap petitur/quando appetens nouit se habere conditiones requisitas ad episcopum. & similiter beneficium non plene curatũ (quale parochia est) quũ quis habet conditiones requisitas ad pbr̃m parochialem. & sic de alijs. Et hoc concurrentibus etiam ex ꝑte persone alijs circunstantijs comparatiuis debitis. Vbi scito/ꝙ per sona appetens debet seipsam mensurare per respectum ad tria: scilicet ad regimen animarum/ne presumptuose ad artẽ artium<-P> @@0@ @@1@ <-P>relatum se inueniat: & ad oues quibus pascendis vacaturus est, vt tantũ distet vita sua ab illis ꝗ̈tum vita pastoris a grege: et ad alios quibus tribui potest aut debet tale bñficium, ne se digniori bus aut eque dignis anteponat. Et hic tertius respectus habet lo cum ẽt in appetitu bñficio℟ fine cura: debet. n. {secundum} rectā rationẽ appetitũ sic moderari/vt abs vitio acceptionispersona℟ appetat sibi prouideri de bñficio in cōi vel hoc. De circunstātia quo finis/ aduertendũ est ne bñficium appetaturpropter finem malũ: puta delicatā/opulẽtam aut splendidā vitam ex christi patrimo nio &c. & sic de alijs circunstantijs. Discernere autem inter pctm̃ mortale & veniale in deordinato appetitu bñficij/non est difficile, presertim si bñficium est curatum/& maxime si est perfecte curatum: nam si appetens paruifacit cōmensurare seip̃m ad artem artium (hoc est curam anima℟) & alias cōmensura tiones postponit ob appetitũ beneficij, proculdubio mortale pec/ catum incurritur: quia contra charitatem ouiũ christi appeti{t$} si bñficium est curatũ, & contra iustitiā distributiuā saltẽ appe titur si bñficium nō est curatum. Intellige lector que dico: nam siquis appetit simplici intentione bñficium cōiter aut sine cura/ non cogitans de dignioribus se, non peccat: quia subintelligitur ꝙ appetat hr̃e licite: in hoc autem quod est habere licite/ inclu/ ditur ꝙ detur sibi sine dei offensa. Et similiter siquis cogitat de dignioribus se/ & non intendit illos impedire/ sed pro seipso ꝓ/ curare vt habeat licite, nō peccat eadem ratione: potest enim cō tingere vt superior sancte det illi qui minus dignus videtur & est absolute/ propter aliquas circunstantias singulares tunc oc/ currentes efficientes vt dignior pro nunc postponendus sit. ¶ Beneficium autem quodcun pro se petere aut procurare / eiusdem moris est cuius est appetere illud: & propterea quan/ do appetere est damnabile / petere quo damnabile est. Eget tamen aliqua circunstantia petere qua non eget appetere: quia est actus exterior / qui potest scandalizare, & propterea eget<-P> @@0@ @@1@ Memento quo non versari in magno periculo/ qui indigens & idoneus cum tremore &c. se offert/ petendo secundum quid beneficium vacans cum cura animarum imperfecte, puta paro chiam: quia cura animarum proprie & plene / solius episcopi est. In cuius signum & solus sponsus est ecclesie, & nō potest ecclesiam deserere eundo ad religionem: reliqui. n. sunt adiuto= res episcopi ad curam animarum. Contingit autem (& vtinā non sepe) appetentibus & petẽtibus beneficia/ procuratio simo niaca per munus a lingua vel ab obsequio: de quibus inferius pa tebit/quum de simonia dicetur. quo ad progressum est/ & quātum ad seruitium personale/ & quantum ad prouentus. In beneficio siquidem de iure requirente residentiam/ peccatũ est sine rōna= bili causa non residere. Et si beneficium est curatum, non resi dere abs rōnabili causa/peccatum cōiter mortale est pro quāto damnum infert animarum / nisi propter imperfectionem actus excusetur a mortali: infert enim cōtrarium naturali iustitie/qua tenetur ipsemet ex suscepto officio gerere ouium christi curam:<-P> @@0@ @@1@ Peccatum quo est beneficij ecclesiastici prouentus male ex pendere: vt patet. Mortale autẽ est/ si eo quod superfluit necessi= tati nature & persone/ mala dispẽsatoris fide abutitur: vt si inde ditat ꝓpinquos/ aut in pompis & luxibus exponit/ & alia hmōi exorbitantia & enormia facit: quia non dominus sed dispensa= tor est ecclesiasticorum prouentuũ. & debet primo sui/ deinde ecclefie/ & propinquorum & aliorum indigentium curam ge rere, non vt diuites alij fiant/ sed ne indigeant. cationem cōsiderandũ est qñ est pctm̃ & quantum. Ad quod discernendum nosse oportet/ ꝙ multipli care in vno beneficia/ non est ex suo gñe pctm̃: quia si esset ex se pctm̃/nulla vnꝗ̈ ratione liceret habere plura bñficia. Ne est ex suo genere bonum aut indifferẽs moraliter: quia sonat quan dam dissonantiam, scilicet plura stipendia dari vni: regulare quippe est vt vnum vni detur. Sed est de genere nociuorum que ex adiuncta ratione possunt honestari: sicut percutere homi nem/quod nec ex se peccatum nec bonum nec indifferens mo= raliter est, sed sonat malum hominis quod potest ex adiuncta iustitia propter bonum publicum &c. honestari. Acciꝑe siꝗdẽ<-P> @@0@ @@1@ Mortale autem peccatum in hmōi pluralitate interuenit / qñ non propter rationabilem cām obtinet quis multa bñficia incom patibilia: & vnus quidẽ occupat loca multo℟ / alij aũt esuriunt &c. quia hmōi pluralitas est iniusta contra equalitatem iustitie distributiue. Nec excusatur petm̃ mortale ꝑꝑ dispensationem pape sine rōnabili causa: qm̃ dispensatio pape cadit super ius po sitiuũ/ & nō super ius diuinum aut morale: pluralitas aũt bñfi= cio℟ sine rōnabili cā/est cōtra ius diuinũ & morale, quo cōia ecclesie bona distribui iuste debẽt partibus ecclesie. Nec obstat/ ꝙ beneficiola plura dicuntur licite dari vni: qm̃ in omni gñe, propter imperfectionem actus minima excusantur. Beneficium siquidem adeo tenue ꝙ nō sufficit ad sustentandum ministrũ/ non est beneficium nisi imperfecte: quoniam non potest sana ra tione institui vt vnũ sit in vnius stipẽdium. Et propterea de his minimis fit vt melius fieri pōt quous minister hẽatsufficienter vnde viuat: qm̃ ꝑꝑ ministros sunt bñficia/ & non econtra. ¶ Siste tñ hic cōfessor pedem / circa iudiciũ illius qui iam cum dispensatione sine rōnabili tamen cā habuit & possedit plura incompatibilia, ne preceps neges absolutionẽ: oportet enim di= scernere an iste teneatur de necessitate salutis renunciare reliqua reseruato sibi vno: quod non facile est/ quando beneficijs bene prouidetur per vicarios. Vbi scito/duo esse in hoc potissimum<-P> @@0@ @@1@ <-P>pensanda. Primum est dānum ecclesia℟. Scđm est inequali= tas distributorum beneficio℟. Et quidem dānum ecclesia℟ ꝗ̈tũ ad tẽporalia/ & reparationem oportunam siue templi siue para= mentorum &c. & numerum ministro℟ diuini cultus/ & ip̃m di uinum cultũ/ & ministrationem sacr̃o℟, facile cognosci pōt: qm̃ hec subiacent sensibus. Sed ꝗ̈tum ad curā anima℟/ si benefi cia sunt curata oportet hoĩem non seipsum fallere: quia quum iste det operam rei illicite (scilicet conseruationi plurium incō= patibilium abs rōnabili cā) nō excusatur ex illa causa illicita a residendo/ ad vacandũ cure aĩa℟: ac ꝑ hoc sibi imputatur corā deo etiā leuis culpa in dāno anima℟. Et propterea etsi possibile est/difficile tñ ac ra℟ vr̃ ꝙ abs notabili dāno ecclesia℟ hmōi pluralitas continuetur. Et qñ sic accidit / neganda esset absolu= tio: quoniam notabilis damni ecclesiæ conseruatio voluntaria abs rationabili causa/nō est abs peccato mortali. Ex parte autem inique distributionis aduertendum est/ ꝙ non est idem iudicium de distributione quando fit/ & post factum. nam quando fit, clarum est iniuriam fieri dignioribus qui postpo= nuntur/ & peccatum iniustitie distributiue cōmitti. postquam autem distributio licet mala facta est/ & episcopatus datus est minus digno, non periclitatur amplius distributio, sed res distri buta/ puta episcopatus. In cuius signum/constat non teneri istũ minus dignum ad renunciandum episcopatum, sed ad bene re gendum &c. Ex hoc autem ꝙ non ad distributionem sed ad beneficia distributa spectandum est post factum/ pensanda ve= niunt tria. Primo damnum ecclesiarum quas habet: de quo damno iam diximus. Secundo damnum clericorum benemeri torum in illis partibus vbi sunt hec beneficia: qui deberent ex his beneficijs & honorari & pasci. Tertio scādalum bonorum virorum/qui vident huiusmodi exorbitantes distributiones con seruari ab his qui in formā gregis christiani dati sunt: inde. n. alij similia audent: & sic in p̃ceps ruit ecclesia chr̃i. Et ꝓpterea<-P> @@0@ @@1@ (hoc est officiũ pascendi/ministrandi diuina/persoluẽdi &c.) spectetur, non esset distributio bonorum sed malorum/ hoc est onerum. Et sufficeret eligere dignum: quoniam cessat ibi ratio acceptionis personarum, qua in bonis dignior postponitur. ¶ Conferre autem pueris ecclesiastica beneficia / existentibus alijs adultis idoneis, non solum inexcusabile sed intolerabile vi/ detur. tum quia pueri sunt solum idonei in spe, adulti autem in re. tum quia officium diuinum deuote & studiose persoluere<-P> @@0@ @@1@ Yüklə 5,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|