Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги


  Orta Aziya xalıqlarınıń erte dáwirlerdegi



Yüklə 1,39 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/120
tarix23.05.2022
ölçüsü1,39 Mb.
#116131
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   120
fayl 1902 20210922

 



Orta Aziya xalıqlarınıń erte dáwirlerdegi
jazba estelikleri 
 1. Orta Aziya – áyyemgi dáwirdegi mádeniyat oraylarınıń biri 
Kútá áyyemgi dáwirlerde, biziń eramızdan burın, yaǵnıy bunnan 2,5-3 mıń 
jıllar ilgeri házirgi Orta Aziya jerlerinde sol zamanlarǵa ılayıq rawajlanǵan 
mádeniyat, civilizaciya bolǵan, qala mádeniyatı júzege kelgen. Xalıq otırıqshı 
turmıs keshirip, diyqanshılıq, baǵshılıq kásipleri menen shuǵıllanǵan, qalalar 
qurǵan. Bul qalalarda áyyemgi baktriyalılar, soǵdılar, xorezmiyler, margianalılar 
jasaǵan. Olar áyyemgi parsı tiline tiykarlanıp qáliplesken soǵdı, xorezmiy 
tillerinde sóylesken, óz jazıwlarına iye bolǵan. 
Usı qalalardı jaǵalap Qızılqum hám Qaraqum eteklerinde, Aral hám Kaspiy 
teńizleri boylarında saq hám massaget qáwimleri qonıslanǵan. Olar kóshpeli turmıs 
keshirgen, sharwashılıq penen shuǵıllanǵan. Kóshpeli turmıs, shárwashılıq kásip – 
civilizaciyanıń bir túri. Kóshpeliler turmıs tárizine, kásip ózgesheligine baylanıslı 
kóp nárselerdi oylap tapqan. Tez hám arnawlı jolsız júre alatuǵın eki digirshikli 
arbalar, tez tigip hám tez jıynaytuǵın qolaylı úyler, ájayıp toqımashılıq, temirshilik 
ónimleri – usı kóshpelilerdiń aqıl-oyınıń jemisleri. Qoy-eshkilerdiń, qaramallardıń, 
jılqılardıń, túyelerdiń shıǵınsız ósetuǵın, ıssıǵa, suwıqqa shıdamlı, etli, sútli 
tuqımların jetistirgen de usı kóshpeliler. 
Kóshpeliler menen otırıqshılar bir-biri menen tıǵız qatnasıqta bolǵan, ózleri 
islep 
shıǵarǵan 
ónimlerdi 
almastırıp, 
bir-biriniń 
mútájin, 
talapların 
qánáátlendirgen. Usınday tıǵız ekonomikalıq qatnaslar tiykarında olardıń ruwxıy 
baylanısları kelip shıqqan: dúnyanı tanıwda, diniy isenimlerinde, kórkem-
estetikalıq pikirlewde bir qansha jaqınlıqlar bolǵan. 

Yüklə 1,39 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   120




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin