Özel Eğitim Nedir? vii Neyi öğretir? viii

Farklı Davranışları Açıklama ve Değiştirme Yaklaşımları

Günümüzde bireysel farklılıklar ve farklı davranışı anlamak ve kontrol etmek için yaklaşımlardan yararlanılır. Farklılıkları açıklama, farklılıkların yaratmış olduğu sınırlılıkların üstesinden gelmek için izlenecek sağaltım çalışmaları benimsenen yaklaşımlara göre değişir. Bunlar psikodinamik, biyofiziksel, davranışçı ve sosyolojik yaklaşımdır. Davranışçı kuram, özel eğitim ihtiyacı olan bireylerin eğitiminde benimsenen bir yöntemdir.

Psikodinamik Yaklaşım

Psikodinamik yaklaşım insanın davranışlarını ve davranış farklılıklarını içsel ve ruhsal oluşumlara dayandırarak açıklar. Freud’un psikoanalitik kuramı da bu davranışları açıklama ve anormal davranışların sağaltımında yaygın olarak kullanılmakta ve kabul görmektedir. Bu kurama göre insanın davranışlarını anlamak için ancak bilinçaltı analizi yapılabilir. Bilinçaltının çözümlemesine sistemli olarak yaklaşan Freud, bilinçaltındaki iç tepkilerden kaynaklandığını ileri sürmüştür. Bedensel ve bilişsel etkinliklerin ve davranışların tamamen insanın davranışlarının belirleyicisi olarak gördüğü kişiliği birbiriyle bağlantılı ve sürekli etkileşim içinde olan id, ego ve süper egonun biçimlendirdiğini belirtmiştir. Kurama göre, kişilik bu üç ayrı bölümün karşılıklı olarak dinamik etkileşiminin ürünüdür.

İd: Kişiliğin temel sistemidir. İd kalıtımla gelen içsel dürtüleri içerir. İçsel dürtülerin, ego ve süper egonun enerji kaynağıdır. İçgüdüleri İçeren ruhsal enerji kaynağı olan haz ilkesine göre davranan benliğimiz. (kişiliğin biyolojik bölümü).

Ego: Varlığı organizmanın gerçek nesnel dünyayla alışverişe geçme gereksiniminden kaynaklanır. İdi denetleyen kişiliği gerçekçi yürütme organı. (kişiliğin psikoloji bölümü)

Egonun İşlevleri: Benlik enerjinin boşalması sırasında gösterilecek eylemleri yönetir.

• 
  Enerjinin boşaltılması için çevredeki hangi nesnelerle ilişki kuracağını seçer.
  
• 
  Hangi iç tiplerin ne biçimde doyuma ulaşacağına karar verir.
  
• 
  Üst ve alt benlikten gelen istekler için olumlu çözüm yolları bulur.
  
• 
  Kişinin ve neslin devamı için alt benliğin enerjisini yönlendirir
  

Süperego: Ahlaksal ülkü ya da bilinçtir. İçimizdeki yargıç, kusursuz olmaya çalışan egoyu denetleyen üst benliğimiz (kişiliğin ahlaki bölümü).