Parti değerlendirmeleri-2

Sendikal örgütlenme eğilimi ve mücadelesi

Öte yandan sendikalaşma mücadelesi, verili nesnel koşullar (yaygın örgütsüzlük, iktisadi-sosyal hak kayıpları, çalışma ve yaşam koşullarının ağırlaşması neticesinde diriliğini koruyan örgütlenme eğilimi) göz önüne alındığında, siyasal süreçlerdeki beklenmedik bir gelişme genel bir sınıf ve kile hareketliliğine yol açmazsa eğer, epey bir süre işçi hareketine damgasını vuracak gibi görünüyor. Aslında sendikalaşma mücadelesi, çoktan beridir işçi hareketinin kendini dışavurduğu başlıca biçim haline geldi. Sendikal örgütlenme ve bu nedenle kapitalistlerin işçilere yönelttiği saldırılara (özellikle tensikatlara) karşı gelişen eylemler, son yıllarda belirgin bir yaygınlık da kazandı. İstisna sayılabilecek pek az örnek dışında, bu mücadeleler genellikle başarısızlıkla, çoğu durumda büyük kırılmalar yaratan yenilgilerle sonuçlanıyor. Başarısızlık ve yenilgiler, işçilerin eğitimine, bilincine pozitif katkılar sunmak bir yana, işçilerde telafisi kısa dönemde mümkün olmayan tahribatlara da yol açıyor.

Oysa sınıfın örgütsüz kitlelerindeki sendikalaşma isteği/eğilimi, militan bir işçi hareketinin gelişmesi için önemi yadsınamaz bir imkandır. Üstelik bu sendikalaşma eğilimi bir parça sanayiinin olduğu taşra kentlerini de içine alarak giderek yaygınlaşmakta, son yıllarda çok daha fazla sayıda örnek şahsında eyleme dökülmektedir. Keza yer yer anlamlı mevzi direnişlere evrilebilmektedir. Yaşanan örnekler sendikalaşma(119)isteğinin esasta ücret, sosyal haklar, ağır çalışma koşullarının bir nebze iyileştirilmesi vb. iktisadi taleplerden kaynaklandığını gösteriyor. Demek oluyor ki, işçileri harekete geçiren etken, bilinçli bir örgütlenme tercihinden çok, belli başlı talepleri kazanmaya yönelik içgüdüsel ya da kendiliğinden bir sınıf refleksidir.

Elbette bu, sermaye iktidarının baştan başa bütün bir ‘80 sonrasına damgasını vuran, fakat özelikle ‘90’lı yıllarda tırmandırdığı iktisadi, sosyal ve siyasal saldırıların yarattığı bir nesnelliktir. İşçi ve emekçi hareketindeki ‘91 kırılmasından başlayarak, işçi sınıfı son on yılda çok şey kaybetti. Özelleştirmeler sonucu örgütlülüğü dağıtıldı, kitlesel kıyımlar yaşadı, güdük de olsa varolan bir dizi sosyal hakkı elinden alındı, ücretleri reel olarak sürekli eridi, işgünü süreleri uzatıldı, bütün bunların sonucu olarak çalışma ve yaşam koşulları ağırlaştırıldı. Nihayet sermaye iktidarı, işçi sınıfına yönelik topyekûn saldırısının başarılarından yola çıkarak, fiili uygulama haline getirdiği kural ve dayatmaları, “kölelik yasası” yoluyla yasal bir çerçeveye oturtarak genelleştirip pekiştirdi.

Bu arada özelleştirmelerden ve ‘91, ‘94 ve sonrası kitlesel tensikatlardan yakasını sıyırmış örgütlü kesim (ki büyük oranda KİT’lerde çalışmakta) içindeki öncü işçiler de bütün mücadele istek ve enerjilerini yitirmiş oldular. Toplumsal düzeyde kitlelerin ileri kesimlerine egemen olan devrimci atmosferin ‘96 yazından itibaren yerini reformist atmosfere bırakmasından itibaren böyle bu. O zamana kadar bu öncü kesim reformist etki altında olsa ve sendikalist bir çerçevede kalsa da, yine de belli bir mücadele isteği ve enerjisi barındırıyordu. Tasfiyeci reformizm o günden bugüne bundan eser bırakmadı. Mücadele süreçlerinde oluşmuş sendikal bilinç de peyderpey yok olmaya yüz tuttu.

Yıllar önce tırnak içine alınarak da olsa “öncü” olarak nitelenen bu kesim, gelinen yerde artık sendikal bürokrasinin(120)basit bir eklentisi ve dayanağı olmaktan başka bir şey değil. Bu konumuyla, en iyi durumda bile bürokratik mekanizmadaki mevzilerini korumaktan, çok çok konumlarını güçlendirmekten öteye bir tasaları olmayan reformist anlayışların işçi sınıfı içindeki tabanını teşkil ediyor. ‘80 sonrasının mücadele deneyimlerinden geçmiş bu kesim, sonradan yetişen işçi kuşaklarına (ki sınıf bilinci, kültürü zayıf, pek bir mücadele deneyimi olmayan kuşaklardır) zerrece olumlu bir etkide bulunmadı. Sendikal eğitim konusunda bile sendikalara doğru dürüst bir iş yaptıramadı.