Şahlar həSƏNOĞLU
***** ***** *****
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ***** ***** *****
374 EPİLOQ Uzun illərin sıxıntısını çəkmiş adamlara qəfil səadət üz verdikdə öz yaş səviyyələrini unudub yeniyetmələşir, uşaqlaşırlar. Dünyanın rəng boyası dəyişib gözlərində yaşıllaşır, süsənləşir, parlaqlaşır. Eyiləşir, cilvələnir, gözəlləşir dünya. Iqorgili yola saldığı gün raypo müdirinin o cəzirə mənzilində alnına yapışmış bir uzunca tel kimi incələşir, qıvrımlaşır, nəğmələşir dünya! Aynabənd qarşısında dayanmış Orxan baxdı ki, öz telinə oxşamır bu tel, qap-qara görünür güzgüdə. Ucundan tutub dartdıqca uzandı tel, bir ucu demə saçlarının arasında cizginibmiş telin. Üç qarış uzunluğunda qırılmış bu tel Sürəyyanın teli deyildimi? Isticə bir axıntı yayıldı sinirlərinə, sonra da qayıdıb ürəyində gölməçələndi axıntılar. Görən alnında görüb eləməyiblər teli, yaxud görüb də üzə vurmayıblar. Gözlərini çəkib ayıra bilmirdi teldən, baxdıqca baxır, duyduqca duyurdu teli. Əlindən uçurdub ata bilmirdi teli, heyfi gəldi bir yad mənzilində düşüb qalmasın. Əgər ötən on ilin fərağına bircə bax belə teli həmdəm qalmış olsaydı Sürəyyanın, bəlkə bunca əzab çəkib iztirab oduna yanmazdı. Hər dəfə bu incəcik teli əlinin ortasında cizgindirib saatlarla tamaşa edərdi ona, zövq alardı ondan. Amma tel indi çatıb əlinə, vüsal anlarının bir rəmzi kimi, ərmağanı kimi gəlib çatıb. Yox atmayacaq bu teli Orxan bütün həyatı boyunca bir rəmz kimi saxlayacaq. Hələlik qoy pasportunun arasında cizginsin tel . Indi bu kübar rahatlıqlı mənzil içində, yaxın dostlar, tanışlar yanında, döşəməyə sərilmiş əl toxunuşlu İran xalçalarının, divarlar peşindəki əcnəbi mebellərin, bu mebellər gözünə düzdürülmüş gümüş qarışıqlı bahalı bohemiya büllurlarının, yapon, çin keramikalarının bu gözçəkən görünüşü önündə haraya baxırdısa, nəyə baxırdısa bir uzunca qara tel cizginirdi gözlərində, bu telin məsudluğu dolub daşırdı ürəyində gözlərinə süslücə bir pərdə çəkib var olan hər şeyi bu süsən arxasından göstərirdi Orxana. 375 Raypo müdirinin villasına baxanda ikimərtəbəli İngiltərə yada düşürdü. Təkcə elə qonaq otaqları dörd-beş mənzildən oluşurdu: doqquz-on metr uzunluğunda,beş metr enliliyində olan bu bəzənikli yemək otağından elə bu ölçüdə bilyard, tennis otağına qapı açılırdı. Ən məşhur sanatoriyaların idman zalları burdakı terapevtika-idman qurğularına həsəd apara bilərdi. Iqorgilin gecə yatıb qaldıqları kiçik-kiçik qonaq otaqlarında nə avadanlıq desən qoyulmuşdu: televizor, yapon maqnitafonları, radio qəbuledicilər, fotoaparatlar. Rəflərdə əcnəbi istehsalı konyaklar, araqlar, viskilər, cürbəcür şokalatlar, konfetlər. Indi bu böyük qonaq otağının dörd-beş metr uzunluğundakı yemək masası üstündə nə desən qoyulmamışdı? əcnəbi istehsallı cürbəcür pivələr, limon-portağal suları, konyaklar, viskilər, romlar, Ye revan konyakı, qırmızı Azərbaycan şampanı- eksportluq- , borjom, badamlı, narzan suları-hamısı xüsusi şüşələrdə, xüsusi etiketli, cürbəcür meyvələr, xörəklər. Nə könlündən keçsə dərhal gətirəcəklər. Raypo müdirinin cavan oğlanları, qızları bir quldular qarşınızda, geyimli-keçimli, mədəni, müasir gülərüz. Baxışlarınızdan anlayırlar istəklərinizi. Bir əziyyətə qatlaşmağa qoymurlar sizi, əlinizi yumaq istəyəndə çiyni məhrəbalı hazırdılar yanınızda, ayağınızı geyinmək istəyəndə dərhal dabançəkən uzadırlar sizə,su içmək istəyirsiniz, şüşəni özləri açıb süzürlər billur bohemiya stəkanlarına, qədəhlərinə. Həyət içəridən bəzəkli, döşəməsinə rəngbərəng əcnəbi etiketli kərpiclər düzülmüş, naxışlanmış, ortasında on metr uzunluğunda hovuz qurdurulmuş. Hovuzun mozaikasını guya orta əsrlərin şərq mozaikaçıları gəlib quraşdırıblar. Hovuzu içi çölündən gözəl, dumduru sular peşində rəngbərəng balıqlar süzüşən, qaçışan. Hövuz həyətə bir butadı, qaraj bir buta, fin hamamı bir buta. Onların aralığında topa- topa gül ağacları, bəzək bitkiləri naxış salmış. Tikililərin bayır tərəflərinin, taxtapuşlarının bəzəyi döşəmələrininkindən, iç divarlarınınkından gözəl. Iqor təkliyə salıb heyrətlə soruşdu: - Burda belə villalar çoxdumu? 376 - Beləsini mən də ilk dəfədi görürəm. - Qonaqpərvərliklərinə də baxırsınzmı? - Nənələrini çox istəyirlər görünür. - Məncə tək ona görə deyil. Qonaqpərvərlik bir dindi bunlarda. Elə sizin öz ailənizdə də gördüm mən bunu. - Bütün Qafqaz belədi İqor. -B izə Leninqrada qədər təyyarə bileti alıblar, bilmirəm neyləyək heç, pul çıxarıb verəkmi onlara? - Nə danışırsan İqor, biabır edərsən bizi? Təhqir sayarlar özləri üçün! -M əgər bizim üçün təhqir deyilmi, götürsək? - Niyə ki? Nənələrini həyata qaytarmısan! -Bizim borcumuzdu bu. - Mürəkkəb məsələdi bu. Pul adı çəkmə, görmürsən bunların şəraitini? Üç təyyarə bileti nə şeydi bunlar üçün!... Iqor bir sö z deməyib susdu. Yalnız onunla qucaqlaşıb ayrılaraq təyyarəyə qalxmaq istəyəndə astaca pıçıldadı: - Belə bir rahatlıq içində mən altı ayda doktorluğumu hazır edərəm. Orxan bir cavab verməyib dostanə bir təbəssümlə açıldı ta İqor təyyarə qapısından girincəyədək bu açılışla yola saldı onları. Larisa Baş həkimlə gözləşirdi bu anlarda. Orxana nəsə elə gəldi adi bir yaxınlıqdan uzağa getməkdədi Larisanın –Baş həkimin bu baxışlaşmaları... İndi yəqin İqorgil Leninqraddadı. Orxan isə... Orxan səadətindən dönüb bir şıltaq yeniyetməyə çevrilmiş Sürəyyanın nazıyladı. Sürəyya tarlanı görmək, bacılığıyla görüşmək istəyir. Baş həkimin, hələki, Orxanın sərəncamına qoyub getdiyi “jiqulisinin” arxa oturacağında əyləşib yol boyunun mənzərələrinə dikilmiş Sürəyya nəsə evlərindən çıxandan bəri susubdu elə, bir kəlmə dinib danışmır. Asfalt yolun sol baxarındakı alçacıq dağların başlarına boz bir duman pərdəsi süslənibdi. Guya Noyabrın sonu deyil heç, Aprel havasıdı hava. Azərbaycanda Aprellə Noyabrın bu oxşarlığı 377 adəti haldı. Bəzən Yanvarın özündə də soyuq olmur heç. Lakin bir günün içində dəyişə bilər hava, bir günün içində yaz dönüb qış olar. Hələ dönməyib, hələ ki, yaz havasıdı. Görən nə fikirləşməkdədi Sürəyya? Yoxsa onun da fikirləri bu alçacıq dağ başlarına sərələnmiş boz duman pərdəsi kimi yayğındı be ləcə, aydın deyil heç? -Kamal! - Nədi Sürəyya? - Görəydim dünyada Natella kimi də başqa bir gözəl varmı yenə? - Var Sürəyya! - Inanmıram ola! Heç inanmıram! - Mən ondan da gözəlini görmüşəm Sürəyya! - Harada? Leninqraddamı? - Yox, pambıq tarlasında. Cavab verə bilmir Sürəyya. Nə cavab versin axı? Amma xoşuna gəldi, sevinib cilvəlndi, məst ildu sözdən. Başını maşının pəncərəsinə söykəyib bir anlıq yumdu gözlərini. Onun xəbəri yoxdur, amma Orxan görür onu güzgüdən. Budu nəsə yenə fikirləşib açdı gözlərini: indi görək nə deyəcək, nə soruşacaq: -Kamal! - Nə var, Sürəyya? - Bakı yaxşıdı yaşamağa, bizim rayon? - Sən olan yer. “ Ürəyincə oldumu cavab? Deyəsən lap olduqca ürəyincədi. Razı qalmısan cavabdan, gülümsünüb bir gül kimi açılmısan, dalğalanmısan bir göyçək dəniz kimi!” Şəhərə çatdıqda Sürəyya buyurdu gərək atelyeyə gedib qoşa şəklimizi çəkdirək. Sonra da maşını ətriyyat mağazası qarşısında saxladıb dedi get mənə krem pudra al gətir. - Neylərsən kremi-pudranı? Onlarsız gözəlsən elə! - Yox Kamal, mən bu şəkli onyeddi yaşım olanda çəkdirmək istərdim, get mənə krem-pudra al gətir. 378 Atelyedə geyinib-bəzənmə kabinetində Sürəyya güzgü önündə dayanıb Orxanın alıb gətirdiyi əcnəbi istehsallı, pudrası da içinə qarışdırılmış kremi üz-gözünə yaxmaclayanda Orxan anladı ki, Sürəyya kremi necə vurmağı bilmir. Istədi deyə elə yaxmaclamazlar kremi, qorxdu inciyə Sürəyya. Durub eləcə tamaşa etməyə başladı. Sürəyyanın üzü dəyişib bom-boz oldu. “gör özünü nə kökə saldın Sürəyya! Vallah, şəklin özünə oxşamayacaq, o incə üz cizgilərin, o şümal bətin-bənizin bu ağ- boz krem altında dəyişdirəcək səni, əksildəcək gözəlliyini, lap nahaq yerə belə elədin! Yanaşı əyləşib şəkillərini çəkdirdilər.Sürəyya başını azacıq onun çiyninə doğru əydi çəkiləndə. Sonra yenə maşına əyləşib tarlaya yola düşdülər. Sür əyyanın gözləri bütün yol uzunu maşının pəncərəsinə dikilmişdi. Kim bilir nə düşünürdü. Orxan hiss edirdi ki, Sürəyya yol kənarlarınca ötüb qalan təpələrə, artezian quyularına, ağaclara-kollara, əkin yerlərinə, kəndlərə-kəsəklərə tamaşa etsə də elə belə topasını görür gördüklərinin, quramasını görür, ayrıcalığını, təktəkliyini görmək halında deyil. Fikri gördüklərindən çox-çox uzaqlardadır. Fikri bir yerdə qərar tuta bilmir, mətləbdən-mətləbə dəyişir düşüncələri; sorğuları da elə bil şəkildi, çəkilişdi düşüncələrinin: - Kamal! - Nə var Sürəyya? - Bəs mənim çamadanım noolacaq? - Nə çamadanın Sürəyya? - Vağzalda, saxlanma kamerasında qoyduğum. Bütün paltarlarım da içindədi. Demişdim bir gündən sonra gəlib götürəcəm. - Bakıya gedəndə alarıq. Artıq saxladıqlarının pulunu keçirəcəyik. - Məni də aparassan Bakıya? 379 - Bundan sonra Sürəyya, lap üç günlüyə də olsa, hara getsəm, səni də özümlə aparacağam. Sən harda olmaq istəyirsən, Bakıda. Yoxsa öz rayonumuzda. - Sən olan yerdə. " Çox sağ ol Sürəyya. Hələ bütün ömrüm boyu bunca xoş, bunca şirin cavab eşitməmişdim. Öz sözüm də olsa bunu ki, mənə qaytardın, göylərə qaldırdın məni Sürəyya, asimanlara yüksəltdin. Bilmirəm heç nədəndi Sürəyya, bu yerlər bu torpaq, bu insanlar yaman çəkir məni özünə, dartıb rayonumuzda saxlama q istəyir. Bilmirəm bəlkə lap sənə görədi. Hər halda sən necə desən elə olacaq, sən harda desən orda yaşayacağıq!” - Kamal! - Nə var Sürəyya? - İlk görüşdüyümüz gün yadındadı? - Yadımdadı - Dedin mexanizatorsan, yeddi bacın var. - Ağrısını azmı çəkdim Sürəyya? - Yox! Nə yaxşı elə yalan demisən Kamal. Yoxsa indi oturmamışdım bu maşında. - Niyə Sürəyya? - Desəydin tələbəsən, bir kəlmə də danışmazdım sənlə, o saat qovardım yanımdan! - Niyə qovardın Sürəyya? - Bilmirəm. Amma mütləq qovardım!.. Bundan sonra ta tarlaya çatıncayadək Sürəyya bir söz deməyib susdu. Tarlanı da şumlanmış görüb baxmaq istəmədi, maşını kolxoza gedən yolla ağzı yuxarı sürdürüb bir iri iydə ağacı dibində saxlatdı. Düşüb sağ tərəfdəki çəkillik içiylə bir azacıq aşağı enərək önündəki arxın ennənmiş bir yerini göstərdi: - Kamal, tullan görüm burdan! - Necə tullanım Sürəyya, görmürsən enniliyini? - On il qabaq necə, atdana bilərdin burdan? 380 - Nə bilim, heç ağlım kəsmir. Axı niyə soruşursan bunları? - Heç. Elə belə. O vaxt bizim tələbələr bu yanda y ığırdılar. Bax, o alçacıq təpənin üstünə tökülmüşdük. Mən sənin yanından qaçanda yalandan kolxozçulara tərəf qaçırdım, bilməyəsən yerimi, yurdumu. Nə biləydim axı... Kolxozçuların içindən qayıdıb yola çıxdım. Bir də bir belə yolu bax bu çəkilliyin içiylə geri qayıtdım. Bir yer tapmadım keçməyə. Bir az da qabağa getsəm dedim görərsən məni, bilərsən yerimi. Bax, bu yerdə aralıdan yüyürüb gəlməyə yer vardı deyə, arxdan tullanmaq qərarına gəldim. Tulandım da. Sonra hər bura baxanda gözlərim qaralırdı. Inans ınmı Orxan? Nə qədər təəccüblü olsa da əlbəttə inanır. Məgər Orxanın yadında deyildimi Sürəyyanın o qaçışı, o uçuşu? Gözlərini zilləyib ta bir yellənən, uçağan kəpənəyə dönüncəyədək ardınca tamaşa etməmişdimi? Nə desən çıxardı o vaxt o kəpənəkdən, lap arxın bu enli yerindən tullanmaq da çıxardı! - Gəl gedək bu yerdən Kamal, tez ol gedək. - Ağlayırsan Sürəyya? - Tez qayıdaq Kamal, tez aralaşaq bu yerlərdən! “Qadın ürəyi, -düşündü Orxan, -bahar yelləri kimi qəfil qalxan, qəfil yatan, bir bahar səmasınca təmiz, bir yaz çiçəyincə zərif, duyğulu!” Çəkdiyi iztirablar yadına düşüb, on ilin ağrı-acıları yadına düşüb. Kökü bu yerlərdən başlamış iztirablarının, ağrı- acılarının. Onunçun da bu yerlərdən qaçmaq istəyir belə, kənar olmaq is təyir. Asfalt yola çıxıb talanı, kəndi ötüb keçdilər, hamar, düz yola çıxanda Orxan bir siqaret yandırdı. Qəsdən Sürəyyadan icazə istəmədi, görsün neyləyəcək Sürəyya, bir ağzını-gözünü turşudacaqmı, əlləriylə papiros tüstüsünü özündən kənar etməyə çalışacaqmı? Tüstü də elə bil qəsdən düz Sürəyyanın üstünə gedir, gözlərinə, nəfəsinə doluşur. Yox, 381 papiros tüstüsünün incikliyini duyacaq halda deyil Sürəyya, tüstüylə bir dəyinəcəyi yoxdu. - Kamal! - Nədi Sürəyya? - Atom bombası gerçək sözdü? - Əlbəttə gerçəkdi. - Lap o Xirosima da? - Xirosima da! - O da gerçəkdi bütün atom bombalarını qəfil birdən Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|