Sh. Sodiqova
Yüklə 7,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Ta lim nazariyasi
. , ^ . . . . , r,,.. , , . , . . . . ч nisbatan mustaqil qismi bo lib, unda о qi- . . . , , tish jarayonining umumiy qonuniyatlari maktabgacha pedago- , ,, , .. ,. . .. . . . . . . . . ochib beriladi. Didaktikanmg so zma-so z gikanmg tarkibiy qismi A .. ... . . . . . .. tarjimasi ta lim nazariyasi ni anglatadi. Didaktika “grekcha” so‘zdan olingan bo‘lib, “didacticos”- o ‘rgatish, o‘qitish ma’nosini bildiradi. Bu atamani nemis pedagogi Volfgang Ratke (1571-1635) fanga kiritgan, deb hisoblanadi. Didaktika nomi ostida u ilmiy fanning nazariy va uslubologik asoslarini tadqiq qiladigan ilmiy fanni tushundi. Didaktikaning fundamental ilmiy asoslari ilk bor Ya.A.Komenskiy tomonidan ishlab chiqilgan. 1657-yilda u chex tilida “Buyuk didaktika” asarini yozdi. Didaktika nomi ostida Komenskiy "hammani hamma narsaga o'rgatish san’ati” deb tushundi. Didaktika “nimaga o‘qitish?”, “nimani o‘qitish?” “qanday o ‘qitish?” “qayerda o‘qitish” kabi savollarga javob izlaydi. Didaktikada ta ’limni tashkil etishning umumiy masalalari, о‘qitish jarayonining mohiyati, ta’- limning mazmuni, о ‘qitish qonuniyatlari, о ‘qitish tamoyillari, uslublari, uning tashkiliy shakllari yoritiladi. 0 ‘qitish jarayoni pedagogning o‘rgatuvchilik faoliyatini va ta’lim oluvchilarning maxsus tashkil etilgan bilish faoliyatini o‘z ichiga oladi. Shu o‘rinda bu jarayonlarning tahliliga e’tibor qarataylik. Ta’limda pedagogning boshqaruvchilik roli o‘z kasbining ijtimoiy asoslaridan kelib chiqib, ajdodlarining boy tajribasini, insoniyatning asrlar davomidagi bi lish, mehnat, muloqot, umumiy aloqalar, estetik hamda axloqiy qarashlar jarayonida qo‘lga kiritgan yutuqlarini egallashni shart qilib qo‘yadi. Bularning barchasi pedagogning ta’limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi vazifalarini amalga oshirishida o‘z aksini topmog‘i lozim. Ana shu asosdan kelib chiqib aytish mumkinki, ta’lim jarayonida pedagog ta’lim oluvchilariga qo‘lga kiritilgan bilimlami o‘rgatadi. 0 ‘quv faoliyatida ulami ko‘nikma va malakalar bilan qurollantiradi. Shu bilan bir paytda u ta’lim oluvchilarda dunyoqarash va axloq normalarini hosil qiladi, qizi qish va qobiliyatlarni shakllantiradi, ularning bilish faolligini oshiradi. 193 Pedagogning faoliyati ta’lim oluvchi shaxsining maqsadga muvofiq shakllanishiga katta imkoniyatlar ochib beradi. Yanada aniq qilib aytsak, butun mashg‘ulot jarayonini rejalashtiradi, ushbu jarayonda ta ’lim oluv- chilar bilan birgalikdagi faoliyatni tashkil etadi. Ta’lim oluvchilarga qiyin- chiliklarni yengib o‘tishda yordam beradi hamda ularning bilimlarini va butun ta Tim jarayonini tashxis qiladi. 0 ‘z navbatida ta ’lim oluvchilaming faoliyati m ashg'ulot jarayonida o‘rganishga, bilim, ко‘nikma hamda ma- lakalarni egallashga, o ‘zini jamiyatga foydali faoliyatga tayyorlashga y o‘naltiradi. Ta’lim jarayonida ta’lim oluvchilaming faoliyati ko‘p qirrali yo'nalgan harakatni ifodalaydi va bu harakat bilishga doir vazifalarni hal qilishda ularga katta yordam beradi. . . Didaktikaning asosiy kategoriyalariga ta’- Yüklə 7,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|