SƏBIR VƏ DÖZÜM Qəlb qeyd olunan sifətlərə nail olduqdan sonra onun halını
qorumaq lazım gəlir. Həzrət (ə) öz vəsiyyətinin davamında
qəlbi qorumaq yolunu göstərir: “Ona səbir libası geyindir”.
Ərəbcə alt geyimi “işar”, üst geyimi isə “disar” adlanır.
Üst-üstə libas geyinənə “muddəssir” deyilir. Həzrət (ə) “və
əş’irhu bis-səbri” buyurur. Alt geyimi bədənə yapışdığından
həzrət “əş’irhu” kəlməsini işlədir. Yə’ni qəlbə yapışası bir
geyim. Bu geyim səbrdir.
Amma uyğun kəlmə “agahlıq”, “şüar” mə’nasını da ifadə edə
bilər. Belə olsa, həzrətin “və əş’irhu bis-səbri” buyuruğu “səbri
qəlbinə şüar qərar ver” kimi tərcümə olunar. Müharibə vaxtı
deyilən şüarlar insanları mə’lumatlandırır, onlara agahlıq verir.
39
Vəsiyyətnamədə uyğun ifadə səbiri qəlb üçün şüara çevirməklə
dözümlü olmaq mə’nasını daşıya bilər. Amma birinci mə’na
mövzuya daha münasibdir. Çünki həmin mə’naya görə səbirsiz
qəlb üryandır və onun libasa ehtiyacı var. Üst geyim bədənə
boş oturduğundan, Həzrət (ə) alt geyimi nəzərdə tutur. Alt
geyim bədənə yaxın olduğu kimi, səbir də qəlbə yaxın
olmalıdır.
İnsan istəyinə çatmadıqda, bəlaya düçar olduqda,
xəstələndikdə, kasıblıqda, pis qonşudan əziyyət çəkdikdə iki
cür reaksiya verə bilər: ya təngə gəlib şikayətlənər, ya da səbir
edib çarə axtarar. Bu zaman ən mühüm məsələ düzgün qərara
gəlmək, düzgün münasibət göstərməkdir. Çünki hər iki
münasibət insanın özündən asılıdır. Özünü düzgün tərbiyə
etmiş insan çətinliklər qarşısında səbirli olur. Amma yanlış
tərbiyəli adam bir anda özünü itirib, şikayətlənməyə başlayır.
Qeyd etməliyik ki, səbirlə dözüm arasında fərq vardır. Bə’zən
zahirən sakit görünən insan daxildə iztirab çəkir. Bu iztirab ona
gündəlik işlərin yerinə yetirilməsində mane olur. Həmin şəxs
rahat görünsə də, zəif insanlar kimi daxildə narahat olur.
Əslində isə insan daxilən rahat, aram olmalıdır. Daxilən səbrli
adam qarşısında duran vəzifələri müvəffəqiyətlə yerinə yetirir.
Zahirdə özünü dözümlü göstərib, daxildə iztirab keçirən insan
müvəffəqiyyət qazana bilmir. Belə insan ömür-gününü havayı
yerə xərcləyir, inkişaf edə bilmir. Yalnız daxilən aram olan
adamlar öz imkanlarından düzgün istifadə etmək gücündədir.
Heç vaxt rahat yaşayış intizarında olmamalıyıq. Dünya həyatı
problemsiz ötüşmür. İnsan yaranış baxımından çətinliklərə
məhkumdur. Qur’ani-kərimdə buyurulur: “Biz insanı çətinlikdə
yaratdıq.” İnsanların üzləşdiyi problemlər fərqli olsa da, kimsə
problemsiz deyil. Əgər özümüzü çətinliklər qarşısında səbirli
olmağa hazırlasaq, işlərimizdə müvəffəq olarıq. İlahi tə’lim də
bunu öyrədir. Amma rahatlığa vərdiş vermiş insan çətinliklərlə
rastlaşan kimi özünü itirir. Çətinliklər qarşısında səbirli olmaq
müvəffəqiyyət rəmzidir. Bu səbir üst paltar kimi (“disar”)
40
zahiri olmamalı, alt paltar (“işar”) kimi cana yapışmalıdır.
Dözümsüzlük pis hal olduğu kimi, zahiri dözüm də
xoşagəlməzdir. İnsan daxilən səbirli olmalıdır.