Ustad Misbah Y?zdi

ƏTRAFA VƏ ÖZÜNƏ SƏFƏR
Vəsiyyətin ötən cümlələrində imam (ə) keçmişin xəbərləri ilə
tanış  olmağı  tövsiyyə  etdi.    Sonra  buyurulur:  “...Diyarlarını
seyr et, nişanələrindən ibrət götür. Gör nə ediblər, haradan
qalxıb,  haraya  düşüblər...”  Keçmişdən  danışan  şəhərləri
gəzmək,  keçmişin  qalıqlarından  ibrət  götürmək  tapşırılır.
Onların  haraya  getdiklərini,  harada  məskən  saldıqlarını
öyrənmək tövsiyyə olunur. Bəli, insan diri iman üçün çalışmalı,
bu  yolda  göz  və  qulaqdan  istifadə  etməli,  tarixlə  tanış  olmalı,
tarixin nişanələrini seyr etməlidir. Qədim insanların hansı işlər
gördüyünü,  hansı  nəticələr  əldə  etdiyini,  bir  ömür  zəhmətdən
sonra  haraya  getdiyini,  kimlərdən  ayrıldığını  bilmək  lazımdır.
Onlar  bir  an  ayrıla  bilmədikləri  əzizlərindən  çox-çox  uzaq
düşdülər.  Həzrət  (ə)  buyurur:  “...Onda  görərsən  ki,  öz
dostlarından  ayrılmış,  tənhalığa  çəkilmişlər.”  Keçmişin
nişanələrini  gördükdən  sonra  anlayırsan  ki,  onlar  ən  əziz
adamlarından  ayrılmış,  qərib  olmuşlar.  Axı  onlar  əvvəllər
yalnız  dünya  əhli  ilə  ünsiyyətdə  olmuş,  axirət  əhlini

---

47
tanımamışdılar.  Yalnız  dünya  ilə  əlaqədə  olduqlarından  indi
tənhadırlar. Onlar qərib müsafir tək, düşdükləri yerdə heç kimi
tanımırlar. Bütün bu səhnələri görüb, dərk etdikdən sonra sual
yaranır  ki,  indi  nə  etməliyik?  Onların  aqibətinə  düçar  olmalı,
yoxsa  çıxış  yolu  axtarmalıyıq?  Həzrət  (ə)  qaçılmaz  aqibət
barədə  xəbərdarlıq  edir:  “Sanki  sən  də  tezliklə  onlardan
olacaqsan.” Dünya həyatının sonu həmin nöqtədir.