Mundarija: Kirish 4

 
 
 
 
 
 

Tashqi iqtisodiy usullar.  

Bunda davlat iqtisodiy vosita va dastaklar orqali mamlakatning xalqaro iqtisodiy 
aloqalarni tartibga soladi. 

Tovarlar, xizmatlar, kapital va fan- texnika yutuqlari eksportini rag`batlantirish. 

Eksportni davlat mablag`lag`lari hisobiga kreditlash. 

Chet el investisiyalari va eksport kreditlarini kafolatlash. 

Tashqi savdoga cheklashlar ( ta`rifli va ta`rifsiz) kiritish yoki ularni bekor qilish. 

Tashqi savdoga boj to`lovlarini o`zgartirish. 

Davlatning xalqaro iqtisodiy va moliyaviy tashkilotlarda qatnashishi. 
 
 

---

20 
Davlatning iqtisodiyotga ta`sir qilish vosita ( dastak) lari: 

Tashqi iqtisodiy vositalar
 

Ijtimoiy vositalar 
 

Moliyaviy vositalar

Kreditli vositalar
Ma`muriy vositalar

qonunlar va boshqa huquqiy bitimlar 

qarorlar, farmoyishlar va boshqa me`yoriy xujjatlar 

bank majburiy ehtiyotlari normasi 

hisob (qayta moliyalashtirish) stavkasi valuta kurslari 

foiz stavkasi soliqlar 

subsidiya va dotasiyalar 

davlat investisiyalari 

boshqa davlat xarajatlari 

ish haqining minimal darajasi 

pensiya va ishsizlik nafaqasi 

boj to`lovlari 
 
3.Bozor iqtisodiyotini davlat tomonidan tartibga solish vazifalari va 
dastaklari 
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning yuqorida bayon
qilingan umumiy vazifalaridan tashqari hokimiyat oiganlari zimmasiga
yuklatilgan aniq vazifalar ham mavjud.
Ularga quyidagilar: 
- iqtisodiy o‘sish va iqtisodiy rivojlanish; 
- to‘liq va samarali bandlik; 
- iqtisodiy samaradorlikka erishishni ko‘zlash; 

---

21 
- narxning barqaror darajasi; 
- iqtisodiy erkinlik; 
- daromadlaming odilona taqsimlanishi; 
- mamlakat tashqi savdo balansining mutanosibligi 
Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning har bir bosqichida o‘zaro bog‘liq
maqsadlami ishlab chiqish va asoslash hukumatning mamlakatni boshqarish 
san’ati hisoblanadi. Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish maqsadlarining murakkabligi
va o‘zaro bog‘liqligining qarama-qarshiligi, ularning ijobiy yoki salbiy
oqibatlarga olib kelishi mumkinligi tartibga soluvchi davlat organlarining o‘z
maqsadlarini alohida holda emas, balki birgalikda, ularning o'zaro
bog‘liqligim inobatga olgan holda ishlab chiqishga majbur qiladi.
Iqtisodiyotni tartibga solish bo‘yicha davlat organlari oldida turgan
maqsadlar ko‘p, lekin ularning ichida eng muhimlari quyidagilardan iborat: 
- iqtisodiy o‘sishni ta’minlash; 
- mehnatga layoqatli aholi ish bilan bandligining yuqori darajasini ta’minlash; 
- narxlar barqarorligi hamda pul muomalasi barqarorligini ta’minlash; 
- tashqi iqtisodiy muvozanatni saqlash.
Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning umumiy bosh maqsadi
iqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikka erishish, mavjud tuzumni mustahkamlash 
va takomillashtirish, o'zgarib borayotgan sharoitga adaptatsiya qilish,
moslashish hisoblanadi. Demak, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish 
va iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish hozirgi zamon 
iqtisodiy tizimlarining xarakterli, asosiy belgisi hisoblanadi.Shu boisdan
ko'plab mamlakatlarda, shu jumladan, rivojlangan mamlakatlarda ham
davlatning iqtisodiyot sohalariga aralashuvi kuchaymoqda. 

---

22