Ülkər – Günəş ətrafında daim dövr edən, ondan işıq və istilik alan
səpələnmiş Qalaktik ulduz topası. Buğa bürcündəndir. Ən parlaq ulduzu
Absionadır, adi gözlə görünür: Ülkər kimi yolda qaldı çeşmim; // Görsət
yüzün; ey nigari-məhru [11. S. 242].
«Ülkər kosmonimi demək olar ki, bütün qədim və müasir türk
dillərində əsasən iki variantda çıxış edir. Ülkər və Ürker» [24. S. 50]. Bu
sözün mənası haqqında türkoloqların maraqlı fikirləri vardır. Bu ulduz payız
mövzusunda Günəşin yanında olduğu zaman hava soyumağa, baharda
Günəşin qarşısına çıxdıqda hava qızmağa başlayır. Ona görə də buna Ülker,
yəni bölən deyərlər (F. Nemət). Ülker onomastik vahidinin əsl mənası ‘pusqu’
deməkdir (Sir Cerard Clauson). Fin alimi Uno Harva Altay xalqlarının dini və
mifoloji görüşləri haqqında yazdığı əsərdə göstərir ki, bu xalqların
əfsanələrinə görə, səmada Ülker ulduz topasının yerində bir deşik var və ələk
kimi bir şey vardır. Soyuq hava və soyuq külək də bu deşikdən gəlir, Ülker
kosmoniminin mənası da bununla izah edilməlidir [24. S. 50].
Ülkər onomastik vahidinin sinonim variantları daha işləkdir.
Dostları ilə paylaş: | 
