2.3. Kuyindi miqdorini hisoblash
– 3%, - 0,5%
=45,7-1,6002=44,0998
Pb= 3,5-0,28=3,22
Cu=0,75-0,032=0,718
Fe= 7-0,28=6,72
= 5,5-0,24=5,26
=0,6-0,029=0,571
CaO= 0,3-0,019=0,281
Boshqalar= 6.75-0,6565=6,0935
*0,005 1,32+0,102 1,32+0,205+0,411
X=---------------- + -------------- + -------------------- +
ZnS PbO
0,908+ 0,227 0,381+0,217+0,326
+ ----------------- + ----------------------- +
CuO
(0,03x-0,205-0,217) 0,15+0,021 5,947
+ --------------------------- + ----------------- + ------------ +
+ +
Boshqalar
49,4* - 0,005* - ( 0,03x-0,422)
+-----------------------------------------------------------
ZnO
0,924x= 81,65
X = 88,5kg
Kuyindining ratsional tarkibi
3-jadval
Birik-malar
|
Zn
|
Pb
|
Cu
|
Fe
|
|
|
|
|
CaO
|
|
boshq
|
Jami
|
ZnS
|
0,89
|
|
|
|
0,44
|
|
|
|
|
|
|
1,33
|
|
4,433
|
|
|
|
|
2,182
|
|
|
|
|
|
10,98
|
ZnO
|
40,577
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9,986
|
|
50,56
|
|
|
1,86
|
|
|
|
0,29
|
|
|
|
|
|
2,725
|
PbO
|
|
1,86
|
|
|
|
|
|
|
|
0,144
|
|
2,004
|
CuO
|
|
|
0,818
|
|
|
|
|
|
|
0,2045
|
|
1,0225
|
|
|
|
|
5,22
|
|
|
|
|
|
2,237
|
|
7,457
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0,571
|
|
|
|
0,571
|
|
|
|
|
|
|
0,1606
|
|
|
0,281
|
0,32
|
|
0,7616
|
|
|
|
|
|
|
|
4,26
|
|
|
|
|
0,571
|
Boshq
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6,0935
|
6,0935
|
Jami kg
|
45,8998
|
3,72
|
0,818
|
5,22
|
0,44
|
2,6326
|
4,26
|
0,571
|
0,281
|
17,83
|
6,0935
|
87.77
|
%
|
52,3
|
4,24
|
0,932
|
5,95
|
0,5
|
3
|
4,854
|
0,65
|
0,32
|
20,314
|
6,94
|
100
|
2.4. Kuyindi gazlarni hisoblash
30-0,13-1,55-0,12-0,6=28,6 kg S
28,6*0,95 =27,17
28,6*0,05 =2,15
................................................27,17
.................................................2,15
Chang va kuyindidagi .............19,06
Jami.................................................48,38
=161,968 kg
48,38+161,968=210,348 kg yoki
210,348/1,293=162,682
Kuyindi gazlarning miqdori
4-jadval
Birikmalar
|
Kg
|
|
%
|
|
54,34
|
19
|
12,08
|
|
3,58
|
1
|
0,63
|
|
0,31
|
0,16
|
0,1
|
|
162
|
129,7
|
82,44
|
|
6
|
7,42
|
4,75
|
Jami
|
226,23
|
157,33
|
100
|
(19+1)/0,06=333,3
333,3-149,07=167,43
Yoki 210,38*0,2=42,08 kg
42,08*0,23=9,68 kg
42,08*0,77=32,4 kg
210,38+42,08=252,46 kg
Yoki 252,46/1,293=195 m3
Kuydirishning material balansi
5-jadval
Kirim
|
Kg
|
Chiqim
|
Kg
|
Konsentrat
|
100
|
Kuyindili konsentrat
|
57,45
|
Havo
|
252,46
|
Chang
|
32,7
|
Konsentratsiyadagi namlik
|
6
|
Kuyindi gazlar
|
268,31
|
Jami
|
514
|
|
514
|
2.5. Kuydirishning issiqlik balansi
Konsentrat va aylanma materiallarning issiqligi
100*0,1184*25=296
ZnSning oksidlanishi
ZnS + 1,5 = ZnO + 5 + 105630 kal
(14,02+33,05)* = 70,1 kg ZnS
*70,1 =76023 kal
Rux sulfatining oksidlanish reaksiyasi
ZnS+2 = +185380 kal
(2,71+0,7)* = 5,08 kg ZnS
* 5,08=9669 kal
Qo’rg’oshin sulfidining oksidlanish reaksiyasi
PbS+1,5 =PbO+ +100820 kal
0,73* =0,8 kg PbS
* 0,8=338 kal
Qo’rg’oshin sulfidining oksidlanish reaksiyasi
PbS+2 = +196960 kal
(1,46+0,74)* =2,5 kg PbS
* 2,5=1223 kal
CuFe , FeS va Fe larning oksidlanish reaksiyasi
144,9*0,83=120
222*1,57=349
469
2FeS+1,5 = +2 + 292980 kal
*11=18358 kal
S ning oksidlanish reaksiyasi
S +2 =2CuO+ +126160 kal
0,94* =1,2 kg S
*1,2=951 kal
21002,46 +843,05-469=21376,51 kal
Ohaktosh bilan reaksiya
CaO+ -42498 kal
+ +96070 kal
*0,71=302 kal
=462 kal
Kelgan jami issiqlikning tarkibi:
76023+296+9669+338+1223+951 +462 = 88962 kal
Issiqlikning sarfi
Issiqlikning rux konsentrati bilan yo’qotilishi
57,45*0,22*900=11375 kal
Issiqlikning chang bilan birga yo’qotilishi
32,7*0,2*800=5232 kal
Issiqlikning chiquvchi gazlar bilan yo’qotilishi
bilan-------------------54,24*0,183*800=7953
bilan-------------------3,58*0,183*800=524
bilan---------------------0,31*0,2602*800=65
bilan---------------------194,4*0,2602*800=39337
bilan--------------------6*0,4957*800=2379
Jami: 52138
Suvning bug’lanishi
540*6=3240 kal
Issiqlik balansi
6-jadval
№
|
Issiqlikning kirishi
|
Kal
|
%
|
№
|
Issiqlikning sarflanishi
|
Kal
|
%
|
1
|
Aylanma materiallar orqali
|
296
|
|
1
|
Kuyindi gazlar orqali
|
11375
|
10,7
|
2
|
Havo orqali
|
3859,433
|
|
2
|
Kuyindi va chang orqali
|
5232
|
4,9
|
3
|
ZnS ning ZnO va gacha oksidlanishi
|
76023
|
|
3
|
Suvning bug’lanishi
|
3240
|
3
|
4
|
ZnS ning gacha oksidlanishi
|
9669
|
|
4
|
Havo bilan issiqlik chiqishi
|
52138
|
49,1
|
5
|
PbS ning PbO va gacha oksidlanishi
|
338
|
|
5
|
Boshqa yo’qotishlar
|
34411
|
32,3
|
6
|
PbSning gacha oksidlanishi
|
1223
|
|
|
|
|
|
7
|
ning va gacha oksidlanishi
|
153
|
|
|
|
|
|
8
|
ning gacha oksidlanishi
|
21002,46
|
|
|
|
|
|
9
|
ning CuO, va gacha oksidlanishi
|
18835
|
|
|
|
|
|
10
|
ko’rinishida
|
331,41
|
|
|
|
|
|
11
|
ko’rinishida
|
1850
|
|
|
|
|
|
12
|
ko’rinishida
|
2050
|
|
|
|
|
|
|
Jami
|
135630,303
|
100
|
|
|
106396
|
100
|
Pechning asosiy o’lchamlarini hisoblash
Q=110t/sut
Pechning ishlab chiqarish unumdorligi
Q=230*0,2=46 t/sut
Pechlar soni
n= 110/46=2,39 3
Bizga 3 ta ko’p tubli pech kerak bo’ladi.
Xulosa
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, rux konsentratlarini uzoq vaqt davomida yoqish imkonini beruvchi keng tarqalgan agregat ko’p tubli pechlar hisoblanadi.
Pech balandligi 10 m gacha bo’lgan vertikal shaxtali silindir shaklida bo’lib,aylanadigan matkaziy vallari va taroqsimon tegirmonga ega.Pechda 7 yoki 10 ta yopiq va 1ta quritish uchun mo’ljallangan o’t yoqiladigan tublar mavjud.Bu tublarning umumiy maydoni 100-320 m2.Pech shaxtasi metall qobiqli bo’lib 2 m li po’lat halqalarga tayanadi.Metall qobiq va futerlar oralig’ida issiqlik o’tkazmaydigan g’ishli qatlam joylashgan.Gumbazsimon tublar (5,0-7,5 diametrli) egish o’qlari bilan 0,35 m larga bosiladi.Chetki tublar qalinligi 230 mm bo’lib,markazlashgan sayin qalinligi 120 mm gacha kamayadi.Tublar orasidagi masofa 0,8-0,9m.Markaziy val (quyma yoki payvand po’latli)ning diametri 1,5 m bo’lib,bir aylanishi 0,0-3,5 min.tezlikni tashkil qiladi.Valning har bir tubida ikkitadan yongan materiallarni uzlukiz aralashtiruvchi qirindiushlagichlar mavjud.Markaziy val va tegirmonlar pastdan(Gerasgofa pechidan) va yuqoridan (Vedj pechidan)haydalayotgan havo evasiga soviydi.7-10% namlikka ega konsentratlar quritish vazifasini bajaruvchi yuqori tubga yuklanadi.Bu yerda konsentrat chetdan markazga tomon harakatlanadi va val yonidagi tuynukdan birinchi yonish tubiga quyiladi.Konsentratni bir tubdan boshqasiga o’tkazuvchi tuynuk(teshik)lar navbat bilan markazda,valda va chetda joylashgan bo’ladi.Konsentratning bir tubdan boshqasiga o’tishidagi tezligi markaziy valning aylanish tezligiga bog’liq bo’ladi.Gazlar pechda qarama-qarshilik qununiyatida harakatlanadi va yuqori tubdab qaytariladi.
Kuydirish ko’p tubli pechlarda bo’lganda 25% gacha qoldiqlar 12-15% oltingugurt saqlovchi chala yongan kesakcha ko’rinishida hosil bo’ladi.Ularni albatta ajratib olib,maydalab,yana qayta takroriy kuydirishga jo’natish lozim.Pechdan chqadigan gazlar tarkibida SO2 ning miqdori 6-7% ni tashkil qiladi.Kuydirish(yoqish) jarayonidan ajralgan changlar konsentrat massasining deyarli 10 % ni tashkil qiladi.Chang konsentratdan farqli o’laroq,qo’rg’oshin,kadmiy,mishyak,surma va noyob metallar bilan to’yingan.
Jarayon quyidagicha kechadi.Ruxli konsentrat dastlabki qurituvchi tubga yuklanadi.Bu yerda konsentrat yonish kamerasidagi issiq gazlar bilan qurutiladi va so’nggi qurutishni amalga oshiruvchi ikkinchi quritish tubiga yo’naltiriladi ( 0,5 % namlik qolguncha),so’ng shnek ta’minlovchi orqali sharli tegirmonga yuborilgach,u yerda barcha qizigan zarralar maydalanadi (97% - 74 mkm). 95-100⁰C da quritilgan moddalar gorelkaga tushadi va u yerda havo bilan aralashib,tangensial bosim ostida yuqori yondirish kamerasiga chiqariladi.Yoqish kamerasidagi harorat 950-1000⁰C oralig’ida saqlanadi,pech unumdorligi esa 100-130 t/sut ni tashkil qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar
Yusupxodjayev A.A, Xudoyarov S.R. Metallurgiyada ishlab chiqarish texnologiyasi. T.: Turon-Iqbol, 2007. -126-129 b
Yusupxodjaev A.A., Xudoyarov S.R., Umarova I.K.. To‘raxodjaev N.D. Qora va rangli metallarni qayta ishlash. T.: IQTISODIYOT-MOLIYA
2010.- 103 b
Yusupxodjayev A.A, “Og’ir rangli metallar metallurgiyasi” fanidan ma’ruzalar matni. T.ToshDU-2000.- 98-102 b
Ф.М. Лоскутов Расчеты по металлургии тяжелых металлов- Москва – 1963 г .- 196-204 с
A.V. Tarasov, N.I.Utkin “Umumiy metallurgiya” Moskva 204-207 b
Yusupxodjayev A.A, Xudoyarov S.R Valiyev X.R, Aribjanova D.E “Rangli va qora metallarni ishlab chiqarish” 2009.- 117-204 b
uzedu.uz
ziyonet.uz
ngmk.uz
referet.uz
edu.uz internet saytlari
Dostları ilə paylaş: |