Nazariy fizika kursi

. 
.
Ж е
2
=
V ”
^ • 1 ^
bu yerda 
v
2
— v
2
+
v
2
+
v 2, v -
harakatdagi soatning tezligi.
Ifoda (1.17) ni integrallash natijasida tinch turgan soat b o ‘yicha 
*2
— 
ti
vaqt o'tganda, harakatdagi soat bo'yicha o‘tgan vaqtni topamiz:
2 -
t'l
= / W l - ^ 2 -
(1.18)
21

---

Shunday qilib, tinch turgan soat bo‘yicha 
t
2
~ t]
vaqt o‘tganda, harakat­
dagi soat bo'yicha 
t
'2
— 
t[
vaqt o'tadi.
H arakatdagi jis m bilan bog‘langan soat bo‘yicha hisoblan-
gan vaqt “xususiy va q t” deyiladi.
Endi xususiy vaqt masalasini har ikkala sanoq sistema inersial bo‘l- 
gan holda ko‘rib chiqamiz. 
К
inersial sanoq sistemadagi soatga nis­
batan boshqa soat to ‘g‘ri chiziqli tekis harakat qilayotgan bo‘lsin. Bu 
holda (1.17) ga asosan 
К
sistemadagi kuzatuvchi uchun 
K '
sistemadagi 
soat orqada qoladi. H arakat nisbiy bo'lganligi sababli 
K '
sistemadagi 
kuzatuvchi uchun 
К
dagi soat harakatda bo‘ladi va u orqada qoladi. 
Yuzaki qarashda ichki qaram a-qarshilik bordek ko‘rinadi.
Qarama - qarshilikning paydo bo‘lishiga 
К
va 
K
1
sanoq sistemala- 
rining bir-biridan farqlash mumkin emasligidadir. Masalan, harakatda­
gi 
K '
sistemadagi soatning orqada qolishini ko;rsatish uchun