Nazorat funksiyasi va jarayoni. Nazorat

Standartlarni belgilash. Standartlar – bu anik maksadlar bulib, ulchash imkoniyatiga egadir. Nazoratda standart kurinishida kullaniladigan maksadlar 2 ta xususiyati bilan boshka maksadlardan fark kiladi. Birinchidan bu vakt bilan chegaralanganligi, ya’ni anik vakt ichida bajarilishi kerak va ikkinchidan ishning bajarilganlik rejasini baxolay oladigan anik mezondir.
Foyda, sotish xajmi va boshka kursatkichlar belgilash oson, chunki ularni mikdoriy ulchash mumkin. Ammo ba’zi bir tashkilotning muxim maksad va vazifalarini sonlarda ifodalash mumkin emas (masalan: ruxiy kayfiyatni kutarish).
Belgilangan standartlar bilan erishilgan natijalarni solishtirish. Bu boskichda menejer aniklashi kerakki, erishilgan natijalar uning kutishlari bilan kanchalik mos keladi. Bunda standart va xakikiy natijalar orasidagi fark, natijalar, axborot almashinuvi aniklanadi.
Standartdan ogish chegarasi. Nazoratning yaxshi standartlar tizimini ifodalovchi xususiyatlaridan biri bu xakikatga yakin maksadlarni tanlashdan iborat. Standartdan ogish chegarasi yukori raxbariyat tomonidan belgilanadi. Nazoratning iktisodiy samarasini oshirishning yullaridan biri bu tanlash prinsipiga asosan boshkarish uslubini kullashdir. Bunda natijalar standartdan sezilarli ogsa, fakatgina shunda nazorat tizimi ishlashi kerak.
Natijalarni ulchash. Ишни boshlashdan oldin natija va standartni takkoslash uchun ularni yagona ulchov birligiga keltirish kerak.
Axborotni uzatish va tarkatish nazoratni samarali olib borishda asosiy urin egallaydi, chunki ishchi yoki xodim belgilangan standart va erishilgan natija xakidagi kerakli ma’lumotga ega bulishi kerak. Bu turdagi axborotlar anik, uz vaktida va javobgar kishiga yetkazilishi kerak, natijada kerakli xatti-xarakatlar va karorlar oson kabul kilinadi. Nazorat axborotlarini tuplash va tarkatish yulidagi asosiy kiyinchiliklar turli kommunikatsion muammolar bilan boglik.
Natijalar tugrisidagi axborotni baxolash. Bu boskichda menejer olingan ma’lumotni kay darajada kerakligi va muximligini aniklab olishi kerak. Muxim ma’lumot deganda, xolatni anik aks etadigan va tugri karor kabul kilishda muxim urin egallaydigan ma’lumot tushuniladi. Bu turdagi baxolashning asosiy maksadi biron bir chora kurish kerakmi, kerak bulsa, unda nima kilish kerak degan savollarga javob beradi.