Noyob va radioaktiv metallar rudalarni qazish va qayta ishlash

1.
 
Karbonatlar: dolomit, siderit
 
2.
 
Sulfatlar: angidrit
 
3.
 
Fosfatlar: apatit.
 
4.
 
Silikatlar: olivin, avgit, rogovaya obmanka, talk, biotit, muskovit, xloritlar, 
serpentin, plagioklazlar, ortoklaz.
 
 
Karbonatlar: dolomit, siderit 
Dolomit-CaMg[CO
3
]
2
 
 
Topilgan kristallari rombooedrik qiyofaga ega. Odatda kristallangan-donador 
bo`ladi. Rangi kulrang. Shishasimon yaltiraydi. Qattiqligi 3,5-4. Ulanishi mukammal. 
Ulanish yuzasi ko`pincha qiyshiq. Sol. Og`. 2,8-2,9. Qurilish materiallari, 
metallurgiyada qo`shimcha va o`tga chidamli material sifatida ximiya va boshqalarda 
ishlatiladi.
 
 
Siderit – FeCO
3
 
Siderit – FeCO
3
yunoncha «sideros» temir demakdir. Tarkibida – FeO – 
62,1%, SO
2
– 37,9%. Trigonal singoniyali, yaxshi kristallangan, donador, ba`zan 
yashirin kristallangan, shu`lasimon shakllarda uchraydi. Ba`zan yirik kristallari (1,5-2 

---

sm) andezitlarda topilgan (Mulatalavavidi Vengriya). Sideritning rangi no`xatdek 
sariq, sariq-qo`ng`ir bo`ladi, yaltirashi shishadek, ayrimda sadafdek, mo`rt, qattiqligi – 
4, solishtirma og`irligi – 3,9. Siderit gidrotermal jarayonlarda yuzaga kelgan
polimetall konlarida katta uyumlarini hosil qiladi ((Kornuoll, Angliya, Dreyberg, 
Germaniya). Sideritning eng yirik uyumlari ekzogen (xemogen) jarayonlarda paydo 
bo`ladi (Kerch koni Kavkaz, Jayram, Qozog`iston). Siderit temir olishda asosiy 
manbalardan biri hisoblanadi.