rilishi ramaning geometrik o ‘zgarmasligiga putur yetkazmaydi, ayni paytda
statik aniq sistema hosil buladi. Ortiqcha bog‘lanishlar o ‘rniga reaksiya kuch
lari (Hb Rb Rc) ni qo‘yamiz. Bu noma’lum reaksiya kuchlarini aniqlash uchun
q o ‘shim cha tenglam alar tuzish taqozo etiladi. Xullas bu ramaning statik
noaniqligi tashqaridan ko‘zga tashlanib turibdi.
10.2-rasmdagi ramaning statik noaniqligi ko‘zga yaqqol tashlanmaydi. Bir
qarashda statik aniq ramaday tuyuladi. Aslida bu rama ham statik noaniqdir.
Geometrik o ‘zgarmas, statik aniq sistema hosil qilish uchun berilgan
ramaning biror yeridan qirqamiz (ya’ni ortiqcha bogManishlarni tashlab yub-
oramiz). Qirqimga tushgan kesimning qo‘zg‘almasligini ta ’minlash uchun
shu kesim da hosil boMadigan ichki kuchlarni tashqi reaksiya kuchlari
ko'rinishida tasvirlaymiz (10.2-rasm, b). Bu uchala kuch (M, Q,, N ,) ham
noma’lum. Nom a’lum tayanch reaksiyalari (Ha R^ Rb) statika tenglamalaridan
topilsa, nom a’lum ichki kuchlar qo‘shimcha tenglamalardan topiladi. De
mak, sharnirlarga ega boMmagan har bir yopiq kontur uch marta statik noa
niq boMar ekan.
Ramalaming statik noaniqlik darajasi quyidagi formuladan aniqlanadi:
C„ = 3
K - S h ,
bunda К - yopiq konturlar soni;
Sh - oddiy sham irlar soni.
Oddiy sharnirlar soni disklar, ya’ni sterjenlar sonidan bitta kam boMadi.
Quyida ram alam ing statik noaniqlik darajasini aniqlashga doir bir necha
misol ko‘rib o ‘tamiz.
1-m isol
10.1-rasm, a- da berilgan ramaning statik noaniqlik darajasi
aniqlansin.
Konturlar sonini belgilashda А, В, С tayanchlari hayolan tutashtiriladi.
U holda К = 2 boMadi. Shamirlar sonini belgilashda sharnirlar ko‘zg ‘almas
tayanchda Sh= 1 deb, qo‘zg‘aluvchi tayanchda esa, Sh= 2 deb olinadi:
C„
= 3 - 2 - 3 = 3.
Demak, mazkur rama uch marta statik noaniq ekan.
2-misol.
10.2-rasm, a-da tasvirlangan ramaning statik noaniqlik darajasi
aniqlansin. Yopiq konturlar soni K=2; oddiy sharnirlar soni Sh= 2+1=3;
C„ = 3 • 2 - 3 = 3
Demak, bu rama ham uch marta statik noaniq ekan.
3-misol. 10.3 rasmda ko'rsatilgan ramaning statik noaniqlik darajasi
Dostları ilə paylaş: 
