Mantiqiy mushohada uchun “Unlilar bo‘yicha beshinchisi ortiqcha”: 1)
ilon, quloq; yelak, o‘lan; taloq.
2) albatta, oshiq, beshik, bo‘shang, ilm. Ortiqchasini toping. 2. Undoshlarning zidlanishi. Undosh fonemalar artikulyatsion o‘rniga
ko‘ra quyidagi binar ziddiyatli munosabatlarga kirishadi:
a) “lab-lab~ til oldi”: [p]~[t]; [b]~[d]; [m]~[n]; [f]~[s]; [v]~[z]; [f]~[sh];
[v]~[l]; [v]~[r];
b) “lab-lab – til o‘rta”: [f] ~ [y]; [v] ~ [y];
d) “lab-lab – til orqa”: [p] – k; b – k; f – x; v – g;
e) “lab-lab – bo‘g‘iz”: f – h; v – h;
f) “til oldi – til orqa”: t – k; t – q; d – g; s – x; z – g; n – g.
Hosil bo‘lish usuliga ko‘ra undosh fonemalar quyidagi ziddiyatli
munosabatda bo‘ladi:
a) “portlovchi-sirg‘aluvchi”: p – f; b – v; t – s; d – z; t – sh; k – x.
Ayrim fonemalar affrikat fonemalar bilan teng qiymatli ziddiyatda
bo‘ladi: t – ng, d – dj.
Sirg‘aluvchi fonemalar ham affrikat fonemalar bilan teng qiymatli
ziddiyat hosil qiladi: sh – ch, j – dj.
Yana quyidagi ziddiyatli juftliklar mavjud:
a) “portlovchi – shovqinli – burun sonanti”: b – m;d – n;g – n;
b) “sirg‘aluvchi – sonant”: z – l; j – r;
d) “shovqinli sonant – burun sonant”: l – n; r – n;
e) “yon sonant – titroq sonant”: l – r;
f) “titroq sonant – til o‘rta sonant”: f – y.
