Ona tili va bolalar adabiyoti

2.3 “Ona tili va bolalar adabiyoti” fanining “Ona tili” qismi nazariy mashg‘ulotlar mavzusi, maqsadi va ularga ajratilgan soatlar

	Mashg‘ulotlar mavzusi	Mashg‘ulotlar maqsadi	Ma’ruza
	1-semestr
1.	Tilshunoslik fani, uning vazifalari. Tilning ijtimoiy mohiyati, tuzilishi. Tilning paydo bo‘lishi, taraqqiyoti. Milliy til va adabiy til.	Tilshunoslik fani, uning vazifalari, tilning ijtimoiy mohiyati, tuzilishi, tilning paydo bo‘lishi, taraqqiyoti, milliy til va adabiy til, tillarning tasnifi, tilshunoslik bo‘limlari haqida ma’lumot berish.	2
2	Tillarning tasnifi. Tilshunoslik bo‘limlari.	Tillarning tasnifi, tilshunoslik bo‘limlari haqida ma’lumot berish.	2
3.	Fonetika. Nutq a’zolari, apparati. Artikulyatsiya. Tilning fonetik vositalari. Unli tovushlar, ularning tasnifi. Undosh tovushlar, ularning tasnifi.	Fonetika, nutq a’zolari, apparati, artikulyatsiya. Tilning fonetik vositalari. unli tovushlar, ularning tasnifi, undosh tovushlar, ularning tasnifi haqida ma’lumot berish.	2
4.	Nutqning fonetik bo‘linishi: fraza (jumla), takt, fonetik so‘z, bo‘g‘in, tovush. Urg‘u va uning turlari. Nutq tovushlarining fonetik o‘zgarishlari.	Nutqning fonetik bo‘linishi: fraza (jumla), takt, fonetik so‘z, bo‘g‘in, tovush, urg‘u va uning turlari, nutq tovushlarining fonetik o‘zgarishlsri haqida ma’lumot berish.	2
5.	Grafika (yozuv) va grafik vositalar. Tovush, harf, belgi. Alfavit.	Grafika (yozuv) va grafik vositalar, tovush, harf, belgi, alfavit haqida ma’lumot berish.	2
6	Orfografiya, uning asosiy tamoyillari. Orfoepiya. Fonetik yozuv (transkripsiya).	Orfografiya, uning asosiy tamoyillari, orfoepiya, fonetik yozuv (transkripsiya) haqida ma’lumot berish.	2
7.	Leksikologiya, uning obyekti, vazifalari. So‘zning leksik va grammatik ma’nolari. Bir ma’noli va ko‘p ma’noli so‘zlar. So‘z ma’nosining o‘zgarishi. Ma’no ko‘chishi, kengayishi, torayishi.	Leksikologiya, uning obyekti, vazifalari, so‘zning leksik va grammatik ma’nolari, bir ma’noli va ko‘p ma’noli so‘zlar, so‘z ma’nosining o‘zgarishi, ma’no ko‘chishi, kengayishi, torayishi haqida ma’lumot berish.	2
8.	‘So‘zlarning shakl va ma’no munosabatlariga ko‘ra turlari. Omonimlar va ularning turlari. Sinonimlar va ularning turlari. Antonimlar va ularning turlari. Paronimlar va ularning turlari.	So‘zlarning shakl va ma’no munosabatlariga ko‘ra turlari, omonimlar va ularning turlari, sinonimlar va ularning turlari, antonimlar va ularning turlari, paronimlar va ularning turlari haqida ma’lumot berish.	2
9.	O‘zbek tili leksikasi. Tarixiy jihatdan o‘zbek tili leksikasi Hozirgi o‘zbek tili leksikasining ijtimoiy-dialektal tarkibi. O‘zbеk tilining faol va nafaol lеksikasi. O‘zbek tilining ekspressiv-stilistik leksikasi.	O‘zbek tili leksikasi, tarixiy jihatdan o‘zbek tili leksikasi, hozirgi o‘zbek tili leksikasining ijtimoiy-dialektal tarkibi, o‘zbеk tilining faol va nafaol lеksikasi, o‘zbek tilining ekspressiv-stilistik leksikasi, frazеologiya haqida ma’lumot berish.	2
10	Frazеologiya. Frazеologik birikmalar, ularning turlari. Leksikografiya (lug`atshunoslik). Lug‘atlar, ularning turlari.	Fazеologik birikmalar, ularning xususiyatlari, tasviriy ifodalar, ularning xususiyatlari, leksikografiya (lug`atshunoslik), lug‘atlar, ularning turlari haqida ma’lumot berish.	2
11	Morfеmika. Morfema, uning turlari.	Morfеmika, morfema, uning turlari, negiz (asos) haqida ma’lumot berish.	2
12	So‘z yasalishi.	So‘z yasalishi haqida ma’lumot berish.
13	Grammatika. So‘zning grammatik ma'nosi va grammatik shakli. Grammatik ma'noni ifodalash vosita va usullari. Grammatik katеgoriya. Morfologiya. So‘z turkumlari, ularning tasnifi.	Grammatika, so‘zning grammatik ma'nosi va grammatik shakli, grammatik ma'noni ifodalash vosita va usullari, grammatik katеgoriya, morfologiya, so‘z turkumlari, ularning tasnifi haqida ma’lumot berish.	2
14	Ot, uning leksik-grammatik xususiyatlari, ma'no turlari. Otlarda son va egalik katеgoriyalari.	Ot, uning leksik-grammatik xususiyatlari, ma'no turlari, otlarda son va egalik katеgoriyalari haqida ma’lumot berish.	2
15	Otlarda kеlishik katеgoriyasi.	Otlarda kеlishik katеgoriyasi haqida ma’lumot berish.	2
16	Otlarning yasalishi, tuzilish jihatdan turlari, ularda modal shakl.	Otlarning yasalishi, tuzilish jihatdan turlari, ularda modal shakl haqida ma’lumot berish.	2
17	Sifat, uning leksik-grammatik xususiyatlari. Sifatlarda daraja. Sifatlarning otlashuvi. Sifatlarda modal shakl. Sifatlarning yasalishi va tuzilish jihatdan turlari.	Sifat, uning leksik-grammatik xususiyatlari, sifatlarda daraja, sifatlarning otlashuvi, sifatlarda modal shakl, sifatlarning yasalishi va tuzilish jihatdan turlari haqida ma’lumot berish.	2
	2-semestr
18	Sonning ta'rifi va grammatik xususiyatlari, ma'no turlari. Butun, kasr va aralash sonlar. Sonning tuzilish jihatdan turlari.	Sonning ta'rifi va grammatik xususiyatlari, ma'no turlari, butun, kasr va aralash sonlar, sonning tuzilish jihatdan turlari haqida ma’lumot berish.	2
19	Olmosh, uning grammatik xususiyatlari, ma'no turlari.	olmosh, uning grammatik xususiyatlari, ma'no turlari haqida ma’lumot berish.	2
20	Fе'l, uning grammatik xususiyatlari. Bo‘lishli va bo‘lishsiz fe’llar. O‘timli va otimsiz fe’llar.	Fе'l, uning grammatik xususiyatlari, bo‘lishli va bo‘lishsiz fe’llar, o‘timli va o‘timsiz fe’llar haqida ma’lumot berish.	2
21	Fе'l nisbatlari.	Fе'l nisbatlari haqida ma’lumot berish.	2
22	Fе'lning vazifadosh shakllari: sof fe’l. Ravishdosh. Sifatdosh. Harakat nomi.	Fе'lning vazifadosh shakllari: sof fe’l. Ravishdosh. Sifatdosh. Harakat nomi haqida ma’lumot berish.	2
23	Fе'l mayllari. To‘liqsiz fe’llar. Fе'l zamonlari.	Fе'l mayllari, to‘liqsiz fe’llar, fе'l zamonlari haqida ma’lumot berish.	2
24	Fe’llarning tuslanishi. Fе'llarning yasalishi, modal shakllari.	Fe’llarning tuslanishi, fе'llarning yasalishi, modal shakllari haqida ma’lumot berish.	2
25	Ravish, uning grammatik xususiyatlari, ma'no guruhlari. Ravishlarda daraja. Ravishning yasalishi. Ravishning tuzilish jihatdan turlari.	Ravish, uning grammatik xususiyatlari, ma'no guruhlari, ravishlarda daraja, ravishning yasalishi, ravishning tuzilish jihatdan turlari haqida ma’lumot berish.	2
26	Yordamchi so‘zlar.	Yordamchi so‘zlar haqida ma’lumot berish.	2
27	Alohida guruh so‘zlar, ularning turlari.	Alohida guruh so‘zlar, ularning turlari haqida ma’lumot berish.	2
28	Sintaksis. So‘zlarning tеng va tobе bog‘lanishi. So‘z birikmasi, uning turlari. So‘z birikmasining so`z, sintagma, ibora va gapdan farqlari. So‘z birikmasi tarkibidagi hokim va tobe so`zlarning bog`lanish usullari: boshqaruv, moslashuv, bitishuv.	Sintaksis, so‘zlarning tеng va tobе bog‘lanishi, so‘z birikmasi, uning turlari, so‘z birikmasining so`z, sintagma, ibora va gapdan farqlari, so‘z birikmasi tarkibidagi hokim va tobe so`zlarning bog`lanish usullari: boshqaruv, moslashuv, bitishuv haqida ma’lumot berish.	2
29	Gap, uning xususiyatlari. Gapning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari. His-hayajonli va his-hayajonsiz gaplar.	Gap, uning xususiyatlari, gapning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari, his-hayajonli va his-hayajonsiz gaplar haqida ma’lumot berish.	2
30	Gap bo‘laklari. Bosh bo‘laklar. Ega, uning ifodalanishi. Kеsim, uning ifodalanishi, turlari. Bog`lama. Kеsimning ega bilan shaxs va sonda mosligi. Ega bilan kеsim orasida tirе (-)ning ishlatilishi.	Gap bo‘laklari, bosh bo‘laklar, ega, uning ifodalanishi, kеsim, uning ifodalanishi, turlari, bog`lama , kеsimning ega bilan shaxs va sonda mosligi, ega bilan kеsim orasida tirе (-)ning ishlatilishihaqida ma’lumot berish.	2
31	Ikkinchi darajali bo‘laklar, turlari: aniqlovchi, to‘ldiruvchi, ularning turlari va ifodalanishi.	Ikkinchi darajali bo‘laklar, turlari: aniqlovchi, to‘ldiruvchi, ularning turlari va ifodalanishi haqida ma’lumot berish.	2
32	Hol, uning turlari va ifodalanishi	Hol, uning turlari va ifodalanishi haqida ma’lumot berish.	2
33	Gapning uyushiq va ajratilgan bo‘laklari.	Gapning uyushiq va ajratilgan bo‘laklari haqida ma’lumot berish.	2
34	Gap bo‘laklari sanalmaydigan birliklar.	Gap bo‘laklari sanalmaydigan birliklar haqida ma’lumot berish.	2
35	Gaplarning tuzilish jihatdan turlari: sodda va qo‘shma gap. Sodda gap turlari. Bir bosh bo‘lakli va ikki bosh bo`lakli gaplar, ularning turlari. To‘liq va to‘liqsiz gaplar, ularning turlari. So‘z-gaplar, ularning turlari.	Gaplarning tuzilish jihatdan turlari: sodda va qo‘shma gap, sodda gap turlari, bir bosh bo‘lakli va ikki bosh bo`lakli gaplar, ularning turlari, to‘liq va to‘liqsiz gaplar, ularning turlari, so‘z-gaplar, ularning turlari haqida ma’lumot berish.	2
36	Qo‘shma gap, uning turlari. Bog‘langan qo‘shma gaplar, ularning turlari. Bog`lovchisiz qo`shma gaplar va ularning turlari.	Qo‘shma gap, uning turlari, bog‘langan qo‘shma gaplar, ularning turlari, bog`lovchisiz qo`shma gaplar va ularning turlari haqida ma’lumot berish.	2
37	Ergashgan (ergash gapli) qo`shma gapning ta’rifi. Bosh va ergash gaplar haqida ma’lumot. Ergashgan (ergash gapli) qo`shma gap qismlarini bog`lovchi vositalar. Bosh gapdagi ma’lum bir bo‘lakni izohlaydigan ergash gaplar.	Ergashgan (ergash gapli) qo`shma gapning ta’rifi, bosh va ergash gaplar haqida ma’lumot, ergashgan (ergash gapli) qo`shma gap qismlarini bog`lovchi vositalar, bosh gapdagi ma’lum bir bo‘lakni izohlaydigan ergash gaplar. haqida ma’lumot berish.	2
38	Bosh gapni to‘liq izohlaydigan ergash gaplar.	Bosh gapni to‘liq izohlaydigan ergash gaplar haqida ma’lumot berish.	2
39	Murakkab qo`shma gaplar va ularning turlari. O‘zga gap, uning turlari,ularda tinish belgilarining ishlatilishi.	Murakkab qo`shma gaplar va ularning turlari, o‘zga gap, uning turlari,ularda tinish belgilarining ishlatilishi haqida ma’lumot berish.	2
40	Punktuatsiya (tinish belgilari) haqida ma’lumot.	Punktuatsiya (tinish belgilari) haqida ma’lumot haqida ma’lumot berish.	2
41	Uslubiyat. Uslubiyatni yuzaga keltiruvchi vositalar. Uslub turlari.	Uslubiyat, uslubiyatni yuzaga keltiruvchi vositalar, uslub turlari haqida ma’lumot berish.	2
42	Uslubiyat turlari.	Uslubiyat turlari haqida ma’lumot berish.	2
	Jami		84

2.4 “Ona tili va bolalar adabiyoti” fanining “Adabiyot” qismi nazariy mashg‘ulotlar mavzusi, maqsadi va ularga ajratilgan soatlar

№	Mashg‘ulotlar mavzusi	Mashg ‘ulotlar maqsadi	Soati
	1-semestr
1.	Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari. Bolalar kitobxonligi haqida. Bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot namunalari bilan bog‘liqligi. Qo‘shiqlar. Maqollar. Topishmoqlar. Masallar. Tez aytishlar. Ertaklar. Adabiy ertaklar.	Adabiyot (bolalar adabiyoti) fanining maqsad va vazifalari, bolalar kitobxonligi, bolalar adabiyoti va bolalar folklorining mumtoz adabiyot namunalari bilan bog‘liqligi, qo‘shiqlar, maqollar, topishmoqlar, masallar, tez aytishlar, ertaklar, adabiy ertaklar haqida ma’lumot berish.	2
2.	O‘zbek bolalar adabiyoti. Alisher Navoiy va Gulxaniyning asarlarida ilgari surilgan pedagogik g‘oyalar.	O‘zbek bolalar adabiyoti, Alisher Navoiy va Gulxaniyning asarlarida ilgari surilgan pedagogik g‘oyalar haqida ma’lumot berish.	2
3	A.Avloniyning pedagogik faoliyati. H.H. Niyoziy ma’rifati. G‘afur G‘ulomning bolalar uchun yozilgan she’rlarida ilgari surilgan g‘oyalar. Quddus Muhammadiyning hayoti va ijodiy faoliyati.	A.Avloniyning pedagogik faoliyati, H.H. Niyoziy ma’rifati, G‘afur G‘ulomning bolalar uchun yozilgan she’rlarida ilgari surilgan g‘oyalar, G‘afur G‘ulomning nasriy asarlari o‘zbek bolalar adabiyotining ajoyib namunalari sifatida, Quddus Muhammadiyning hayoti va ijodiy faoliyati haqida ma’lumot berish.
4	Zafar Diyor, Shukur Sa’dulla, Sulton Jo‘ra va Hakim Nazirlarning hayoti va ijodi.	Zafar Diyor, Shukur Sa’dulla, Sulton Jo‘ra va Hakim Nazirlarning hayoti va ijodi haqida ma’lumot berish.	2
5	Po‘lat Mo‘min, Qudrat Hikmat, Xudoyberdi To‘xtaboyev va Farhod Musajonlarning hayoti va ijodi.	Po‘lat Mo‘min, Qudrat Hikmat, Xudoyberdi To‘xtaboyev va Farhod Musajonlarning hayoti va ijodi haqida ma’lumot berish.
6	Miraziz A’zam, Tursunboy Adashboyev, Qambar Ota va Muhammad Alilarning hayoti va ijodi.	Miraziz A’zam, Tursunboy Adashboyev, Qambar Ota va Muhammad Alilarning hayoti va ijodi haqida ma’lumot berish. .
7	Anvar Obidjon, Abusaid Ko‘chimov, Hamza Imonberdiyev va Abdurahmon Akbarlarning hayoti va ijodi.	Anvar Obidjon, Abusaid Ko‘chimov, Hamza Imonberdiyev va Abdurahmon Akbarlarning hayoti va ijodi haqida ma’lumot berish.	2
8	Chet el bolalar adabiyotining umumiy tahlili. Sharl Perroning Aka-uka Grimmlar yaratgan ertaklarda ilgari surilgan g‘oyalar. .Xans Kristian Andersen ijodining ko‘p qirrali va rang-barang ekanligi.	Chet el bolalar adabiyotining umumiy tahlili, Sharl Perroning Aka-uka Grimmlar yaratgan ertaklarda ilgari surilgan g‘oyalar, Xans Kristian Andersen ijodining ko‘p qirrali va rang-barang ekanligi haqida ma’lumot berish.
9	Aleksandr Sergeyevich Pushkin yaratgan ertak-dostonlarda ilgari surilgan g‘oyalar. Nikolay Alekseyevich Nekrasov hayoti va ijodi. Lev Nikolayevich Tolstoy va Korney Ivanovich Chukovskiy asarlarida ilgari surilgan g‘oyalar. Samuil Yakovlevich Marshak asarlarining janr jihatdan rang-barangligi.	Aleksandr Sergeyevich Pushkin yaratgan ertak-dostonlarda ilgari surilgan g‘oyalar, Nikolay Alekseyevich Nekrasov hayoti va ijodi, Lev Nikolayevich Tolstoy va Korney Ivanovich Chukovskiy asarlarida ilgari surilgan g‘oyalar, Samuil Yakovlevich Marshak asarlarining janr jihatdan rang-barangligi haqida ma’lumot berish.	2
	Jami		18