O’quv-uslubiy majmua та’lim sohasi: 230000 Iqtisod Mutaxassislik

19.2.Korxonalarning axborot tizimlarini shakllanishi. 

---

107 
Marketing axborot tizimi (MAT) korxonaning marketing faoliyatini amalga oshirish
uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlarni to‘plash, jamlash va ishlov berishningusullari, uslublari,
tashkiliy tadbirlari va texnik vositalarining yig‘indisi, deb ta’riflanadi. MAT korxonani
boshqarishdagi axborot tizimining eng muhim tarkibiy qismidir.

19.1-rasm. Iqtisodiy axborotning tasniflanishi

MATning o‘ziga xos tomoni shundan iboratki, u axborotning ichki va tashqi

manbalaridan foydalanib bozor bilan aloqalarning rivojlanishini ta’minlaydi. Marketing
axborot tizimining taxminiy modeli 2.2-rasmda keltirilgan.


19.2-rasm. Marketing axborot tizimining modeli

Tajribalar shuni ko‘rsatadiki, korxonadagi axborot tizimlari turli xil rivojlanish

bosqichida bo‘lishi mumkin, shu jumladan:
— ma’lumotlarni hisobga olishning oddiy modeli; 
— marketing hisobotlari tizimi; 
— turli hisob-kitob modellarini qo‘llashga mo‘ljallangan tizimlar; 
Иқтисодий ахборот
Иқтисодий ахборот
Пайдо бўлиш даври
Бирламчи
Иккиламчи
Дискрет
Узлуксиз
Пайдо бўлиш жойи
Барқарорлиги
Ички
Ташқи
Ўзгарувчи
Ўзгармас
Бошқариш функцияси
Маълумотлар тури
Ҳ
исобли
Режали
Матнли
Графикли
Маркетингли
Талаблар ва эҳтиёжлар
Маркетологлар
Ахборот
Маркетингнинг ташқи
муҳити
Ички манбалар
Маркетинг
тадқиқотлари
Маркетинг
қарорларининг
таҳлили
Маркетинг
текширишлар
Мақсадли бозорлар
Маркетинг каналлари
Рақобатчилар
Иқтисодчилар
Таҳлил
Режалаштириш
Режаларни амалга ошириш
Назорат
Тависялар

---

108 
— marketingni prognozlash tizimi va hokazo.
Ichki axborot asosan korxonaning ichki ahvoli vaimkoniyatlarini ochib beradi. Unga,
dastavval, korxonaning ishlab chiqarish, moliya, sotish, mehnat va boshqa resurslari kiradi.
Qabul qilingan qarorlarning samaradorligi cheklangan resurslarni tovar assortimenti va
marketing dasturlariga optimal joylashtirish sharti bilan amalga oshiriladi. Bu erdan asosiy
vazifa kelib chiqadi: foydaning o‘sishi uchun mahsulot tannarxini davriy ravishda
kamaytirib borish zarur, boshqacha qilib aytganda xarajatlar hajmi va tarkibining
shakllanishi ustidan qat’iy nazorat siyosatini olib borish zarur. SHu bilan bog‘liq holda
marketolog o‘z ishida marketing qarorlarida quyidagi ko‘rsatkichlarni hisoblash va
foydalanishni bilishi kerak:

mahsulotning me’yoriy va haqiqiy tannarxi; 

to‘g‘ri va egri xarajatlar; 

chegaralangan foyda; 

foydalilik nuqtasi; 

narx chegirmalari.