O’zbek mumtoz va milliy uyg’onish adadiyoti tarixi


Sadr – (arabcha – rais). Aruz vaznida baytdagi ruknlardan birining maxsus nomi. Birinchi misraning birinchi rukni. Sandrush –



Yüklə 1,14 Mb.
səhifə76/83
tarix05.04.2023
ölçüsü1,14 Mb.
#124811
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   83
    Bu səhifədəki naviqasiya:
  • Sari’
Sadr – (arabcha – rais). Aruz vaznida baytdagi ruknlardan birining maxsus nomi. Birinchi misraning birinchi rukni.
Sandrush – munozara (DLT, “Qish va yoz” munozarasi),
San`at – (arabcha sun` (ﺼﻧﻊ) o`zagidan, yaratmoq degan ma`noni ifodalaydi). “Alisher Navoiy asarlari tilining izohli lug’ati”da hunar, kasb, ustalik, mohirlik ma`nolarida sharhlangan "San`at" so`zi Navoiy asarlarida, shuningdek, san`atgar, san`atgariy, san`atnamoy, san`atoyin, san`atsoz, san`atfosh kabi lug’aviy va grammatik shakllarda ham qo`llangan. "Farhangi zaboni tojiki" kitobida "san`at" so`zining quyidagi ma`nolari ham sharhlangan:
- takalluf dar suxan, suxanoroyi, hunarnamoyi dar nazmu nasr.
Mazmuni: so`zda lutf (go`zallik, nozik ma`no) yaratish, nasr va nazmda so`zni mahorat bilan qo`llash, hunar ko`rsatish.
"San`at" so`zi zamonaviy adabiyotshunoslik atamasi sifatida "...voqelikni obrazlar va yorqin manzaralar orqali badiiy ifodalashdan iborat" hodisani ifodalaydi.
Sari’ - Aruz tizimidagi bahrlardan birining nomi. Sari’ bahri Mustaf’ilun Mustaf’ilun Maf’uvlotu ruknlarining takrorlanishidan hosil bo’ladi. Bu bahrning Sari`i musaddasi matviyi makshuf (Mufta`ilun mufta`ilun fo`ilun) shakli dostonchilikda qo’llanadi. Nizomiyning "Maxzan ul-asror" dostoni tufayli bu bahr xamsanavislikdagi dastlabki doston vazni sifatida qat`iy maqomga ega bo'ldi. "Matla` ul-anvor" (Amir Xusrav), "Tuhfat ul-Ahror" (Jomiy) va "Hayrat ul-abror" (Navoiy) dostonlari ham shu vaznda. Turkiy adabiyotda yaratilgan mashhur dostonlardan Mavlono Haydar Xorazmiyning "Maxzan ul-asror" hamda Durbekning "Yusuf va Zulayho"si shu bahrda yaratilgan. Mazkur vazn falsafiy-didaktik mavzularni ifodalash uchun qulay deb hisoblanadi.
Segona ilm ("uchlik ilm") – Qadimda filologiyaga oid ilmlar uchligi. Bular "Ilmi aruz" (aruz vazni qonuniyatlari va shakllari haqidagi ilm), "ilmi qofiya" (qofiya va uning turlari, qofiya tarkibi haqidagi ilm) hamda "ilmi bade`" (she`riy san`atlar haqidagi ilm).
Soqiynoma – Sharq she’riyatidagi janrlardan biri. Soqiynoma ham tarje’band, tarkibband singari bir necha bandlardan tashkil topadi. Har bir band masnaviy kabi qofiyalanadi. Soqiynoma aksar soqiyga murojaat bilan boshlanuvchi falsafiy mazmundagi she’r.

Yüklə 1,14 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   83




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin