O‘zbekiston respublikasi axborot va kommunikatsion texnologiyalarini

 120

BC549BP tranzistorning chiqish xarakteristikalari oilasi I_b = 50 mkA bo‘lganida I_k = f(U_ke) bog‘liqlikdan h_22e parametrni aniqlaymiz. Buning uchun I_bp = 50 mkA bo‘lganda xarakteristika shaxobchasida “A” ishchi nuqta yaqinida ikkita bir xil masofalardagi yordamchi nuqtalar tanlaymiz va tranzistorning emitter va kollektori orasidagi kuchlanishni orttirmasini aniqlaymiz:

5. 
   rasm. h_22e parametrini grafik usulda aniqlash ΔU_ke= U_ke2 – U_ke1= 2,84V – 0,84V = 2 V
   

Bu U_ke esa kollektor tokini orttirmasini keltirib chiqaradi: ΔI_k=I_k4 – I_k3=16mA – 15,9mA = 0,1 mA


U holda h_22e parametri quyidagiga teng:

^h22e
_ I_k
U _ke
 ^0,1mA  50 10^6 (Sm) 2V

1.3. BC549BP tranzistorining kirish va chiqish qarshiligini quyidagi ifoda yordamida aniqlaymiz:

^Rvыx
_ 1

Т
^h22e
_ 1

5010^6

 20 10³  20kOm

Т
^Rvx
^{ h}11e
 780Om

1.4. BC549BP tranzistorining tok bo‘yicha uzatish koeffitsiyenti β ni aniqlaymiz:

  h_21e
 120

2. 
   UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadini elementlarini parametrlarni xisoblash.
   

5. 
   rasm.UE ulanishga ega kuchaytirgich kaskadi sxemasi 2.1.Kaskadning qarshiliklarini xisoblash.
   

Sokinlik rejimida tok bo‘luvchini aniqlash

𝐼_bo‘l = 10 ∙ 𝐼_bp = 10 ∙ 50 mkA = 500 mkA

Sokinlik rejimini beruvchi qarshiliklar yig‘indisin aniqlash

𝑅1 + 𝑅2 = ^𝐸k
𝐼bo‘l
5 V
⁼ 500 mkA

= 10 000 Om = 10kOm

R_e qarshiligdagi kuchlanishni aniqlash

𝑈_𝑅e ≈ 0,2 ∙ E_k = 0,2 ∙ 5 V = 1V

Qarshilik elementlarini qiymatini aniqlash ( E24 qarshilik nominallari qatori bo‘yicha).

E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda quyidagilarni olamiz:

𝑅_e = 300 Om

^{𝑈bep + 𝑈𝑅}_e 641 mV + 1 V
𝑅2 = = = 3,28 kOm

^𝐼bo‘l
500 mkA

𝑅2 = 3,3 kOm

𝑅1 = ⁽𝑅1 + 𝑅2⁾ − 𝑅2 = ^𝐸k
𝐼bo‘l
− 𝑅2 = 10kOm − 3,3 kOm = 6,7kOm

E24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda:
𝑅1 = 6,8 kOm

2. 
   Kaskadning sig‘imli elementlarini xisoblash
   

O‘zgaruvchi tok bo‘yicha R_e qarshilik shuntlovchi kondensator sig‘imini aniqlash.

10⁷ 10⁷

𝐻
^{Se =} 4𝜋𝑓 𝑅e ⁼ 4∙ 3,14 ∙ 50 Gs ∙ 300 Om ^{= 53,05 mkF}

YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda S_e = 24 mkF ni olamiz. Ajratuvchi kondensatorlar sig‘imini aniqlash

S = S
= 10⁷/4𝜋𝑓n R = ¹⁰7
= 9 mkF

r1 r2
v x_T
4∙3,14∙100 Gs∙880 Om

YE24 qiymatlari qatoriga mos ravishda S_r1 = S_r2 = 9 mkF deb olamiz.

2. 
   Aniqlangan element parametrlarini qo‘llab, umumiy emitter sxemasi bo‘yicha bajarilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini sxemasini chizamiz.
   

R1 qarshiligini 2·R1=13,6 kOm ga teng nominal qarshiligi bilan almashtiramiz, YE24 qarshiliklar qiymatlari qatoriga mos ravishda 2·R1=13 kOm deb olamiz.
R1 o‘zgaruvchi rezistor qarshiligini o‘zgartirib, sokinlik rejimiga erishamiz (𝐼_bp, U_bep) va U_kir = 0 o‘rnatamiz (kirish signali mavjud bo‘lmagan sharti).


XSC1

5. 
   rasm. Sokinlik rejimida umumiy emitter sxemasi bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi sxemasi
   

Sokinlik rejimda 𝐼_bp = 51 mkAva U_bep= 713 mV. Berilgan qiymatiga yaqin qiymatlariga ega bo‘lamiz.

R1=3,445 kOm o‘rnatilgan qiymat.

3. 
   Kuchaytirgich kaskadini parametrlarini aniqlash.
   

UE sxemasi asosida yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini o‘lchaymiz. Buning uchun kirishga
5 mV, f_o‘r=10 kGs signal beramiz va U_kirva U_chiq kuchlanishlarini qiymatlarini olamiz (4-sxema). Bunda voltmetrlarni o‘zgaruvchi kuchlanishlarni o‘lchash rejimi (AS) ga o‘tkazib olamiz.


XSC1

5. 
   rasm. Salt yurish rejimida umumiy emitter bo‘yicha yig‘ilgan BC549BP bipolyar tranzistorli kuchaytirgich kaskadi semasi
   

Kuchaytirgich kaskadini kirish kuchlanishi:U_kir=2,599 mV Kuchaytirgich kaskadini chiqish kuchlanishi:U_chiq=164 mV Kuchaytirgich kaskadini kirish qarshiligini aniqlaymiz.

Buning uchun sxemani kirish zanjiriga (11-rasm) ketma-ket ravishda o‘zgaruvchi rezistor qo‘shamiz va kaskadning kirish zajiriga o‘rnatilgan voltmetrda U=U_kir/2 hosil bo‘lgunicha rezistorni qarshiligini o‘zgartiramiz (11-rasm).