O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti

Qaytaring:

To’rttala tur bo’g’inda unlilarning o’qilish qoidasi;

Tur bo’g’in- lari	I	II	III	IV
	Unlilarning alfavitdek o’qilishi	Unlilarning qisqa o’qilishi	Unlilarning cho’ziq o’qilishi	Unlilarning diftongli o’qilishi
Harf	Unli+undosh+o’qilmaydigan "e" ("r" bo’lmaydi)	Unli+un-dosh+("g" bo’lmaydi), unli+un-dosh+undosh	Unli+ "r"+undosh	Unli +"r"+ o’qilmaydigan "e"

a	[ei] ,hate ,late	[ж] ,hat ,fat	[a:] ,hard ,far	[eә] ,hare ,fare
o	[ou] hope ,no	[ә] ,hot	[ә :] for ,horn	[ә:] ,more
u	[ju:] ,mule ,tune	[a] ,hut ,cut	[ә:] ,hurt fur	[juә] ,cure ,pure
e	[i:] ,he ,Pete	[e] ,pen	[ә:] 'her	[iә] ,here
i, y	[ai] ,like ,type	[i] ,kiss ,hymn	[ә:] 'sir ,myrtle	[aiә] ,hire ,tyre

Quyidagi jadvalda berilgan "a" harfining boshqa unlilar va undoshlar birikmasida o’qilishini o’qituvchi birgaligida tahlil qiling va o’qing.

Unli "a" harfini boshqa unlilar va

undoshlar birikmasida o’qilishi

Harflar	O’qilishi	O’qituvchi birgaligida ishlash uchun misollar
ai ay	[ei]	,main (asosiy), ,chain (zanjir), qoidadan tashqari: [e], said (aytgan), day (kun), ,say (aytmoq), ,way (yo’l).
A+bl	[ei]	,table (stol), ,cable (kabel).
-nce -nt A+ -st -sk -ss -th	[a:]	,dance (o’ynamoq), ,France (Farangiston) ,plant (o’simlik), ,can’t (qila olmaslik). ,past (o’tgan), ,fast (tez). ,ask (so’ramok). ,class (sinf) , grass (o’t). ,bath (vanna), , path (yo’l).
au aw	[ә:]	,author (muallif), ,August (avgust). ,saw (ko’rgan), ,law (qonun).
II A+lt lk	[ә:]	,all (hamma), fall (yiqilmoq), tall (baland), ,salt (tuz). ,walk (sayr etmok), talk (gaplashmoq).
Wa+r	[ә:]	,warm (iliq), ,war (urush), ,warn (ogohlantirmoq)
Qua+r	[ә:]	,quarter, [kwә:tә](chorak)
wa-	[ә:]	,was (bo’lgan), ,want (xohlamoq), ,watch (soat).

Grammatika

Maxsus savolniig tuzilishi

Maxsus savol gapning biror bo’lagiga tegishli bo’ladi; what - nima, qanday, when — qachon, where — qaerda, how — qanday, how many (much) — qancha, why — nimaga va boshqa so’roq so’zdar bilan boshlanadi. Bunday so’roq gaplarning javobi to’liq bo’ladi va so’z tartibi darak gapdagidek bo’lishi kerak.

Where do you study? I study at the University
There is, there are konstruktsiyalari

Bunday konstruktsiyalar biror kim yoki biror nimani qaerdadir bor yoki yo’qligini ko’rsatish uchun ishlatiladi.

Ingliz tilidagi bunday gaplarni tarjima qilganda gap oxiri-dan, ya’ni o’rin holidan boshlash kerak.

There is a lamp on the table Stolda lampa bor.

Theege is, there age konstruktsiyalaridagi fe’l har xil zamon formalari va modal fe’llar bilan ishlatilishi mumkin.

Bir nechta narsa, predmetlarni tasvirlaganda gapdagi birinchi ega qaysi sonda ishlatilsa, kesim h’am o’sha sonda ishlatiladi.

There is a book and a lot of pens on the table — Stol ustida kitob va ko’p ruchkalar bor.

There is, there age konstruktsiyali

gaplarda so’z tartibi.

Bo’lishli gap So’roq gap Bo’lishsiz gap

There is a pen in Is there a pen in There is no pen in the box the box? the box

Quyidagi gaplarni tarjima qiling:
There are a lot of wide rivers in Europe.

There are eleven new words in the text. There is a bridge across the river. There are five apples on our table. There is a railway near our city. There are two ships in the mouth of the river. There are twelve sheets in the child's notebook.

(There is, there are on npezuiorii konstruktsiyalari haqida to’liq ma’lumot darslikning asosiy kursida berilgan).
On, at, of predloglari
Ushbu darsda qo’llangan ayrim predloglarni ko’rib chiqamiz.

a) on predlogi ko’pincha ustida va -ga, -da qo’shimchalar yordamida tarjima qilinadi va biror predmetni biror narsa ustiga qo’yishni yoki ustida ekanligini ko’rsatadi.

The lamp is on the table Lampa stol ustida.

(Lampa stolda).

London is on the Thames London Temzada (joylashgan).

Put the book on the table Kitobni stolga qo’y.

(Kitobni stolni ustiga qo’y).

b) at predlogi qaerda, qaerga savoliga javob bo’ladigan otlar oldidan ishlatiladi, predmetni biror narsaning yonida, ichida va -ga, -da qo’shimchalari bilan beriladi. a[ predlogi ekanligini bildiradi predlogiga qaraganda kengroqjoyni tasvirlaydi.

They are at school Ular maktabda

Ann is at the table Anna stol yonida.

They look at the map Ular xaritaga qaraydilar.
v) of predlogi biror narsani kimgadir, nimagadir tegishli ekanligini bildiradi, o’zbektilida qaratg’ich kelishigida (-ning) beriladi.

The centre of the town Shaharniig markazi.

This side of the river Daryoning bu tomoni.
Uy vazifasi.

5,6,7- mashqlarni kontrol (tekshirish) uchun o’qib, keling. 8,9 – mashqlarni takrorlang. Ko’rsatmalardan foydalaning, mashqlarning tarjimalarini yodlang. Larni qo’shib o’qishni o’rganing. Grammatik materialni tayyorlang va mashqlarni bajaring.

LESSON 5

Dars mavzusi: Salomlashishning ohanda ifodalanishi. 10-mashqni o`qish. Ingliz [з] tovushi. 5, 6, 7-mashqlarni tekshirish uchun o`qish. Uy vazifasini so`rash: 8, 9-mashqlar. “A Visit” matnini o`qish. “O” unli harfini boshqa unli va undosh harf birikmalari bilan o`qish qoidalari.

Grammatika: The Continuous Tenses

10-mashq. (O`qituvchi birgalikda bajariladi).
Good morning!

Salom! (Ertalabki salomlashish)

What are you doing here?

Siz bu yerda nima qilayapsiz?

Whon were they waiting for?

Ular kimni kutishayotgan edi?

Whyisn`t he listening to us?

Nima uchun u bizni eshitmayapti?

What was she looking at?

U nimaga qarayotgan edi?

Good-by.

Xayr.

That girl learns the thirty-first German lesson.

U qiz o`ttiz birinchi olmoncha darsni o`rganmoqda.