O'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi

Keys-Texnologiya

Harbiy dala jarrohligi fanidan

" qo’l-oyoqlarda jangovor shikastlar” mavzusi bo’yicha

1. 
   KEYS
   

Pedagogik annotatsiya

O'quv predmeti:"XARBIY DALA JARROHLIGI"

Mavzusi: " Qul oyoqlarda jangovor shikastlar "

Keysning asosiy maqsadi:

Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini shikastlanishi va chiqishi tushunchasi, xususiyatlari, tasnifi, shikastlanishga olib keladigan sabablar, shifokorgacha birinchi tibbiy yordam ko'rsatish, shifoxonada yordam ko'rsatish bosqichlari, shikastlanishlar asoratlari, asosiy davolash usullari kabi bilimlarga egabo'lish.

O'quv faoliyatidan kutiladigan natijalar:

keys mazmuni bilan oldindan tanishib chiqib, tayyorgarlik ko'rish;

Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishini davolash;

Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini chiqishini davolash.

Ushbu keysni muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun oldindan talabalar quyidagi bilim va ko'nikmalarga ega bo'lmoqlari zarur:

Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishi haqida nazariy tushunchaga ega bo'lishi;

Amaliy ko'nikmani amalga oshirishi - Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishida birinchi yordam ko'rsatish;

Yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishida davolash chora tadbirlari.

Talaba quyidagilarni bilishi shart:

-yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishi va chiqishi

xususiyatlari va tasnifi; -shikastlanishga olib keladigan sabablar; -shifokorgacha birinchi tibbiy yordam ko'rsatish; -shifoxonada yordam ko'rsatish bosqichlari; -yelka, bilak, qo'l panja suyaklarini sinishi asoratlari

Manbalardan foydalanish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro'yxati:

"Travmatologiya-Ortopediya", X.Musalatov, G.Yumashov, L.Silin, 2007.-186 b.

www.yandex.ru

www.mail.ru

www.google.ru (Meditsina i nauka) Toshkent 2010 yil.

www.medic.ru

www.tma.uz

www. medicine.uz

Texnologik xususiyatlardan kelib chiqqan holda keysning tavsifnomasi:

Ushbu keysning asosiy manbai kabinetli, lavhasiz bo'lib, vaziyat davriy ketma - ketlikda o'tmishdan bugungi kun tartibida bay on etilgan. Keysning asosiy ob'ekti shaxsga yo'naltirilgandir. Bu tashkiliy institutsional keys bo'lib, ma'lumotlar vaziyatlar va savollar asosida tuzilgan. Hajmi o'rtacha, tizimlashtirilgan bo'lib, treningga mo'ljallangan o'quv mavzu bo'yicha bilim va ko'nikmalar hosil qilishga qaratilgan. Tibbiy maqsadlarga ko'ra keys muammolami taqdim etishga, ularni hal etishga, tahlil qilish va baholashga qaratilgan.

Ushbu keysdan "travmatologiya va ortopediya" fanlarida foydalanish mumkin.

KIRISH

« Qul oyoqlarda jangovor shikastlar».

Zamonaviy boskichli davo va yagona xarbiy dala jarroxligi kuyidagi xolatlarga asoslanadi:

1. 
   Barcha o’q sababli olingan jaroxatlar infeksiyalangan deb xisoblanadi
   

1. 
   Ushbu jaroxatlarning ko’p kismi mumkin kadar tezrok jarroxlik yordamga muxtoj.
   
2. 
   O’q jaroxatlarining infeksiyasi bilan kurashishni birdan bir yuli bu jaroxatni tez mudatda jaroxlik tozalashdir.
   

2. 
   Birinchi soatlarda tozalangan jaroxatlar eng yaxshi natijani berishadi.
   
3. 
   Yaradorlarga xirurgik yordam berishda front orti, umumxarbiy va sanitar-taktik vaziyat bilan zich bog’lik bo’lishi kerak.
   
4. 
   Jaroxatlanganlarning ko’pchiligida shok xolati kuzatiladi.
   
5. 
   Katta shikastlanishlarda ko’l-oyoklari jangovor shikastlanganlarning soni keskin oshadi.
   

Ushbu xolatlardan kelib chiqib, zamonaviy boskichli davo keyingi qoidalarni o’tkazadi:

1. 
   Yaradorlarni jang vaqtida dushmanlarning kurol-pulemyotlari ostidan olib chikish.
   
2. 
   Yaradorlarni o’z vaqtida yakin tibbiy punktlarga kerakli yordamni olish uchun olib borish.
   
3. 
   Jang chizigiga xirurgik yordam berish uchun yaqinlashish. Jarroxlik ishini jang chizigiga yakinlashtirib tashkil kilish kiyin bulsada, xirurgik yordamning yakinlashishi shikastlanganlarga xayotiy kursatma asosida erta operativ aralashuv utkazishga yordam beradi. Bunda xarakatlangan paytdan yordam kursatilgungacha bulgan ivakt va shikastlangan joydan, yordam kursatiladigan joygacha bulgan masofa nazarda tutiladi. U xam, bu xam vaziyatga karab imkon kadar kiskartirilishi kerak. Tajriba shuni kursatadiki, nafakat kechikayotgan xar bir soat (ayniksa ogir jaroxatlarda), xdr bir kilometr yul xam natijani ogirlashtiradi.
   
4. 
   Keng qamrovli jarroxlik yordami barcha yaradorlarga imkon kadar va xayotiy kursatma buyicha birinchi soatlarda va tezkor kursatma buyicha
   

birinchi sutkalarda uz vaktidagi erta xirurgik aralashuvdan yaradorlarni keyingi axvoli va ogir jaroxatdan chikishi va shikastlanishdan keyin birinchi soatlarda birlamchi jarroxlik ishlovga muxtoj engil yaradorlarning axvolini yaxshilash.

5. 
   Yaradorlarni xayotiy ko’rsatma buyicha erta gospitalizatsiyalash. Tajriba shuni kursatadiki, og’ir axvoldagi yaradorlarga erta operatsiyadan tashkari, tinchlik va operatsiyadan keyingi parvarish lozim. Juda ogir yaradorlar va ichki a’zolari shikastlanganlar operatsiyadan so’ng operatsiya kilingan boskichida bir necha kunga gospitalizatsiya kilinishi kerak, evakuatsiya kilinishiga ko’rsatma bo’lguncha.
   
6. 
   Yaradorlarni tavsiyaga ko’ra o’z vaktida evakuatsiya qilish. Yaradorlar evakuatsiyasi transportga tibbiy kursatma va karshi kursatmalarga va jaroxat soxasi va tavsiya joyiga kura, ya’ni yaradorlarni u yoki bu kategoriyasiga kura tor mutaxasis davolashi buyicha olib boriladi.
   
7. 
   Bosqichlarda yaralanganlarni evakuatsiya va tibbiy saralash. Yaralanganlarni saralash sistemali bajarilgan barcha boskichlarida yaradorlarga keng kulamda xirurgik yordam kursatish va barcha yaralanganlarga tibbiy kursatmalarga kura takkoslama yordam kursatish.
   
8. 
   Maxsus tibbiy yordam. Xarbiy va armiya ortida davolash sifatini yaxshilash uchun mutaxasislarni jalb kilish va maxsus bulim va gospitallar-neyroxirurgik, stomatologik, kuz kasalliklari, LOR, urologik, travmotologik, kukrak jaroxatlari va boshqalarga ajratish.
   
9. 
   Yaralanganlarga turli boskichlarda o’tkaziladigan yakka sistema va ketma-ket xirurgik davo. Katta mikdorda yaradorlarni ko’plab o’tkaziladigan boskichlarda davolash chora-tadbirlarini ketma-ketligini ta’minlash. Jang vaktida yaradorga bir vaktda turli usulda davo olib borish imkoniyati yuk, birorta yarador bitta davolovchi vrach nazoratida bulmaydi va kuplab boskichlardan va kuplab vrachlar kulidan utadi. Bundan tashkari, yaradorlarga yoppasiga xirurgik yordam fakatgina yakka tartibga kat’iy rioya orkali bajariladi. Yaradorlarni yakka tartibli davo utkazilishini boshkarish va nazorati front, armiya va korpus jarroxlari zimmasida buladi.
   
10. 
    Aniq va to’liq xujjatlashtirish yaradorlarni bosqichlarda saralash
    imkoniyatini beradi va yakka tartibli davo o’tkazishi va evakuatsiya
    bosqichida xajmli davolash chora-tadbirlarini ta’minlaydi.
    

Evakuatsiya bosqichlari va uning tibbiy yordam xajmi.

Tibbiy evakuatsiya boskichi - bu tibbiy xizmat kuchi va vositasi bo’lib, yaradorlarning jang maydoni ortida xarakatlanish yo’lida yordam ko’rsatish uchun joylashgan. Xar bir boskich uchun xirurgik chora-tadbirlarning

ma’lum doirasi ishlab chikilgan. Yordam xajmi - bu shu boskich uchun muljallangan va tayyorlangan bajariladigan xirurgik chora-tadbirlar yigindisidir. Yordam x,ajmini doimiyga belgilash mumkin emas, u kengayish yoki torayish tomoniga uzgarish mumkin, shu sabab uch turdagi yordam xajmi farkdanadi:

1. 
   To’liq, qachon nimaiki zarur bo’lsa bajariladi.
   
2. 
   Qiskartirilgan, masalan: ko’plab yaralanganlar kelganda barchaga xizmat ko’rsatish uchun ba’zi bir manipulyatsiyalardan bosh tortiladi.
   
3. 
   Minimal, ko’plab jaroxat etkazuvchi kurol ishlatilganda ko’llaniladi. Bunday sharoitda xayotiy ko’rsatmalarga asosan yordam ko’rsatiladi.
   

Keys uchun yozma ish talablari

Ish A4 standartdagi varog'ning bir tomonida (2-varog'idan oshmagan holda) tezis shaklida yozilishi kerak.

Yozma ishni jixozlash tartibi:

- birinchi betda, o'ng tomonda talaba ismi, sharifi va guruhini yozishi
kerak;

varog'ning markazida keysning mavzusi yoziladi;

keyin esa keys bilan ishlash natijalari tezis shaklida yoziladi
Keys bilan ishlash qoidalari

Keys bilan ishlash jarayonini baholash mezonlari

va ko'rsatkichlari

(mustaqil auditoriyada va auditoriyadan tashqari bajarilgan ish uchun)

Auditoriyadan tashqari bajarilgan ish uchun baholash mezonlari va ko'rsatkichlari

Talabalar Ro'yxati	Muammoning asosiy mazmuni ajratib olinib, tadqiqot ob'ekti aniqlangan 6 b	Muammoli vaziyatni tahlil qilish ob'ekti aniq ko'rsatilgan 4 b	Muammonin ganiq echimini topgan 10 b	Jami так. 20 b

Auditoriyada bajarilgan ish uchun baholash mezonlari va ko'rsatkichlari

Guruhlar Ro'yxati	Guruh faol так. 1 b	• Ma'lumotlar ko'rgazmali taqdimetildi так. 4 b	Javoblarto'liq va aniq berildi так. 5 b	Jami так. 10 b
1
2
3		■	■

8-10 ball-a'lo

6- 8 ball - yaxshi

4- 6 ball - qoniqarli

0 -4 ball - qoniqarsiz