O’zbekstan respublikasi joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Temanıń aktuallıǵı. Ózbekstanda mámleket ǵárezsizligi qolǵa kiritilgach, sal jerde ásirler osha jasaw etip kelgen áwladu-babalarımız arzıw-úmitleri ámelge asa basladı. Bul bolsa ǵárezsizlik jolında to'kilgan qutlı qandıń nátiyjesi, xalıq jolınıń qáliplesiwi hám de ádalattıń tantansi boldı.
Ózbekstanda jetkinshekti hár tárepleme saw hám bárkámal ruhda tárbiyalaw maqsetinde qatar reformalar ámelge asırılıp kelinip atır. Sol maqsette “Ózbekstan Respublikasında jaslarǵa tiyisli mámleket siyasatınıń tiykarları tuwrısında”gi Ózbekstan Respublikası Nızamı hám Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2016 jıl 14 sentyabrdegi PQ-406-sanlı “Ózbekstan Respublikasında jaslarǵa tiyisli mámleket siyasatın ámelge asırıwǵa qaratılǵan qosımsha ilaj - ilajlar tuwrısında”gi Sheshimi qabıllandı.
Xalqımız ayriqsha rawajlanıw jolin tańlap, barlıq tarawlarda dúnyanıń eń rawajlanǵan mámleketleri dárejesine etip alıw sıyaqlı iygilikli mavsad tárepke intilmoqda. Onı ámelge asırıw ushın joqarı maman, ádep ikram bárkámal qánigeler kerek. Sal tárepten, aqlan jetik, ahloqan pák hám jismonan quwatlı insanlardı tárbiyalaw máselesi mámleketimiz aldında turǵan zárúrli wazıypalardan biri bolsaplanadi. Buǵan baylanıslı babalarımızdıń bay ruwxıy, ahloqiy miyraslarınıń áhmiyeti kútá úlken bolıp tabıladı. Haqıyqattan de, ullı kelbetler bolǵan áke-babalarimiz qaldırǵan ruwxıy miyraslardı tálim-tárbiya tarawına qollanıw etiw jámiyetimizdiń ahloqan bárkámal aǵzaların qáliplesiwinde nátiyjeli qural bolıp tabıladı. Bul orında Ózbekstanda iskerlik ko'rsetip atırǵan muzeyler iskerligi bo'lek áhmiyetke iye baladı.
Ózbekstannıń ǵárezsizlikke jetiwi ekonomikalıq hám siyasiy turmıstıń barlıq iskerlik tarawılarında bolǵanı sıyaqlı materiallıq tarawda, sanday-aq, bay o'tken zaman miyraslarimizni úyreniw, saqlaw jáne onı keń xalıq taparına targ'ib etiw boyınsha de túpkilikli búklem yasadi. watanımız socialliq o'mirindegi o'zgerisler, jańalanishlar Katarında Ózbekstan aymaǵındaǵı muzeyler iskerliginde de jańa dáwir baslandı. Respublikamız Prezidentiniń “ Xızmetler salasın rawajlandırıwǵa tiyisli qosımsha ilajlar tuwrısında pármanı 2022 jıl 27 yanvarda qabıl etilip, Turizm hám sport ministrligi iskerligin shólkemlestiriw tuwrısında 2021-jıl 6 -aprel, PQ-5054-san al muzey hám muzey xızmetkerleriniń turmısında úlken áhmiyet kásip etdi. Mámleketimiz aymaǵında ámeldegi bolǵan muzeyler iskerligin jetilistiriw, alardı xalıqtıń ruwxıy etikalıq kámalıde tutqan ornın jáne de asırıw maqsetinde “Ózbekmuzey” fondı tuzildi. Búgingi kúnde mámleketimiz aymaǵındaǵı túrli mákemeler, kárxanalar, qurılıs sho'lkemleri, awıl, jámáát basqarıw xojalıqları qasında, qala, rayon, wálayat oraylarında, xalıq tálimi sistemasında ja'mi 1200 den artıq muzeyler bolıp, alardıń eń irileri waqıtaxtda jaylasqan. Usınıń menen birgelikte o'nlab jazıwshılar, shayırlar, súwretshiler, ilimpazlar hám ataqlı kórikem o'ner ǵayratkerleriniń úy muzeyleri de iskerlik ko'rsetip atır.
Muzeyler mádeniy-aǵartıwshılıq sho'lkem bolsaplanıp, onıń wazıypası tariyxıy hújjetler, materiallıq hám ruwxıy esteliklerdi taplaw, tábiyǵıy baylıqlardan úlgiler jıynash hám saqlaw, alardı ilimiy tárepten úyrenip ko'rgezbelerge qoyıw hám keń xalıq taparına silteme etiwden ibarat. Muzeyler xalıqtıń keń siyasiy gruppaları ortasında mádeniy-aǵartıwshılıq islerdi júrgizedi. Muzeyler iskerligi xalıqtıń tariyxıy rawajlanıw processinde rawajlanıp barıwı, qolǵa kirgizgen jetiskenlikleri hám de qaldırǵan bay materiallıq -ruwxıy miyrasları jo'ninde kútá úlken bilimler beredi. Muzeyler mádeniy-aǵartıwshılıq sho'lkem retinde ommaning social mútajliklerin qandırıw, alardı ruwxıy kámalǵa jetkenge jetkiziwdiń eń jetekshi qurallarından bolsaplanadı.
Jurtımızda jańa-jańa muzeylerdiń dúziliwi, waqıtaxt daǵı eń iri hám abıraylı Temuriylar dáwiri tariyxı, repressiya jábirleniwshileri yadı, mámleketimiz qublaında jaylasqan Termiz qalasındaǵı Arxeologiya muzeyiniń ashılıwı húkimetimiz tárepinen muzey hám muzeyshunoslik salasında asa úlken islerdiń ámelge asırılıp atırǵanınan dárek beredi. Jańa muzeylerdiń dúziliwi menen bir Katarda sal waqıtqa shekem de iskerlik ko'rsetip turǵan barlıq úlken- kisi muzeyler iskerligin tupten jaqsılaw, milliy ǵárezsizlik ruwxında qayta sho'lkemlestiriw máselesine de bo'lek itibar menen qaralıp atır. Atap aytqanda, Ózbekstan tariyxı muzeyiniń qaytaldan ashılıwı, muzey ekspozitsiya zallarining jańa jaybar hám jobalar tiykarında úskeneleniwi pikirimizning jaqtı dálili bolıp tabıladı. Barlıq wálayat aymaqlarında jaylasqan basqa muzeyler iskerliginde de jańalanıw, jaqsılanıw tárepke qádem qoyılıp atırǵanı sezilib turıptı.
Muzeyler iskerligin jaqınnan úyreniw, alardıń mazmun hám mánis tárepten reń-barang túrlerin ajrata biliw, xalıq kópshiligi arasında keń targ'ib etiwdiń túrme-túr usılların engiziw temanıń aktuallıǵınan dárek beredi.
Temanıń aktuallıǵı taǵı sanda usıdan ayqın baladı, social -materiallıq rawajlanıwdıń házirgi basqıshında muzeyler iskerligin ulıwma tárzde analiz etiw, onnan juwmaqlar shıǵarıw júdá zárúrli bolıp tabıladı.
Zalım -sovet basqarıw princpıı dáwirinde milliy-ruwxıy qádiriyatlardıń taptalishi, xalıq ortasında psixik tushkunlikning júzege keliwi, muzeylerge basshılıq qılıw daǵı basqarıw usıllardıń jáne de rawajlanıwlasha barıwı mexanizmin ilimiy tárepten analiz etiw házirgi kún materiallıq -ruwxıy processleri ushın júdá zárúr, bul bolsa temanıń aktuallıq dárejesin jáne de asıradı dep bolsaplaymiz.
Temanıń úyreniw dárejesi. Ǵárezsiz Ózbekstanda muzeytanıw salasında ámelge asırılǵan izertlewler, ádebiyatlar analizi, muzeylerdi qayta qurıw, jańaların jaratıw boyınsha alıp barılǵan qurılısshılıq jumısların ulıwmalastıratuǵın fundamental izertlew jumısları al shekem kóp ámelge asırilmagan. muzeylerdiń finanslıq rejesin qáliplestiriw hám qárejetler quramı boyınsha bólistiriw.
Ózbekstan muzeyleriniń ǵárezsizlik dáwirindegi iskerligi hám rawajlanıwı boyınsha búgingi kunge shekem ulıwmalastıratuǵın do'retpeler derlik joq.