Özet ve Sonuçlar

Özet ve Sonuçlar

Örgüt iklimi, örgütlerin varlığında önemli bir yere sahiptir. Örgüt iklimi örgüte kimliğini kazandıran bir dizi özellikler setidir. Örgütsel iklimi belirleyen etkenler ve bu etkenlerin birbirleriyle etkileşimi oldukça karmaşıktır. Bununla birlikte olumlu ve olumsuz örgüt iklimine yol açan belirli etkenler bulunmaktadır.

Yapılan pek çok çalışmanın incelenmesi sonucu örgüt iklimi türleri de olumlu ya da açık iklim tipinden olumsuz ya da kapalı iklim tipine doğru altı sınıfa ayrılmaktadır. Bu iklim tipleri açık, özerk, kontrollü, dostça, babacan ve kapalı iklim olarak belirlenmiştir.

Örgüt iklimi bu karmaşık etkileşimin bir sonucu olarak, her örgüt için farklı olup, örgütün etkililiği üzerinde, başka bir ifadeyle, örgütün amaçlarına ulaşmasında önemli bir yere sahiptir.

Örgüt iklimi, örgütlerin yapı ve amaçlarına göre, onların çıktıları üzerinde etkili olmaktadırlar. Zora dayalı örgütlerde kapalı bir iklim daha etkili olurken, isteğe bağlı örgütlerde ve takasa dayalı örgütlerde açık bir iklim daha olumlu sonuçlar ortaya koymaktadır.

Okul örgütleri açısından düşünüldüğünde, kapalı iklim tipinden açık iklime doğru gidildikçe gerek yönetici ve öğretmen davranışında gerekse öğrenci başarısında ve davranışlarında olumlu yönde gelişmeler görülmektedir. İnsan unsurunun ağırlıklı olduğu ve sosyal ilişkilerin önemli bir konuma sahip olduğu okullar ve eğitim örgütleri için örgütsel iklim daha fazla bir anlam taşımaktadır. Çünkü, gerek okullarda çalışan yönetici ve öğretmenler ile çalışan diğer personel, gerekse öğrenciler bakımından önemli olan onların davranışlarıdır. Özellikle öğrenciler ve onlara kazandırılması gereken olumlu davranışlar üzerinde iklim kavramı çok önemli bir etkiye sahiptir. Daha önce de

sıkça tartışıldığı gibi, davranışların temel belirleyicisi en başta bireyin içinde bulunduğu koşulların etkileşimi ve diğer bireylerle olan ilişkilerin boyutu olarak bilinmektedir.

Örgüt ortamında örgütsel iklimi etkileyen etkenlerin başında yönetici davranışları gelmektedir. Yöneticiler gerek fiziksel ve çevresel koşulları değiştirme şansına ve yetkisine sahip olmakla ve gerekse diğer çalışanların yönlendiricisi ve güdüleyicisi olarak örgütsel iklimin biçimlenmesinde önemli bir rol oynayabilirler. Bu nedenle, yönetim konumuna ve liderlik davranışlarına sahip bir okul müdürü, okulda eğitimin amaçlarına uygun daha olumlu bir iklimin oluşmasına katkıda bulunabilir.

Her şeyden önce okul müdürü eğitim amaçlarını çok açık olarak tanımlayabilmeli ve bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için gerekli çalışmaları başta öğretmenler olmak üzere tüm çalışanlarla yürütmeli, onlara örnek davranışlar sergilemelidir. Okulun önemli bir sosyal etkileşim alanı olduğunu kavramalı, orada bulunan tüm insanların farklı kişiliklere sahip olduklarını; bu nedenle farklı ihtiyaç, yetenek ve kapasitelere sahip bireyler olduklarını kabul etmelidir. Tüm öğretmen ve çalışanlarla iyi ilişkiler içerisinde bulunmanın gereğini anlayabilmeli ve çalışanlar arasında etkili bir işbirliği sağlamaya çalışmalıdır.

Okul müdürü, yasal yetkisinden çok, güdüleyici etkisini kullanmalı ve insan ilişkilerine önem vermelidir. iletişimin önemini bilmeli ve kendisi bir iletişim merkezi olmalıdır. Özellikle okul örgütlerinde ıha demokratik, katılımcı bir yönetim anlayışının olumlu sonuçlar doğuracağını kabul etmelidir. O nedenle, öğretmenlere ve öğrencilere karşı açık ve adil bir tutum sergilemeli, davranışlarında sürekli tutarlı olmalıdır.

Okul müdürleri bir tarafta yönetim işlerini yürütürken diğer yandan denetim rolünü de oynamaktadır. l bakımdan, okul müdürleri denetim rolünü oynarken öncelikle okulun amaçlarını ön plana çıkartabilmeli ve her türlü kaynağın bu amaçlar için kullanılması için çaba göstermelidir. Ancak, özellikle okul müdürünün denetim görevi, öğretmenler ve diğer işgörenler üzerinde olumsuz etki yaratmamalıdır. Denetim çok hassas bir konu olduğundan, bireyler arasında farklı uygulamalar ve değerlendirmeler yapmamalı, eğitimin amacına uygun bir denetim anlayışı sergilemelidir. Böylelikle okul müdürü, olumlu bir okul ikliminin oluşmasına ve daha etkili bir !kilde okulun amaçlarına ulaşmasına katkıda bulunabilir.

Okul örgütlerinin etkililiği üzerinde önemli rolü bulunan öğretmenler de olumlu iklimin algılandığı okullarda daha etkin ve istekli bir çalışma sürdürmektedirler. Okul ikliminin öğretmen davranışları :erinde olumlu etkileri olduğundan, öğretmenlerin okulun amaçları doğrultusunda başarılı bir şekilde çalışmaları için, daha olumlu, açık bir iklim tipinin yaratılması kaçınılmazdır.

Okul iklimi, öğretmenin moralini ve işten duyduğu doyumu büyük ölçüde etkilemektedir. Düşük morale sahip ve yaptığı işten doyum almayan öğretmenlerin başarılı çalışmalar yürütmesi düşünülemez. Öğretmenlerin yüksek morale sahip, yaptığı işten doyum alarak ve çalıştığı kuruma bağlı olarak çalışması için daha olumlu bir iklim gerekmektedir.

Okul müdürleri ve üst düzey diğer eğitim yöneticileri, öğretmenlerin istek ve ihtiyaçlarını dikkate almalıdırlar. Onların sorunlarına çözüm bulmaya çalışmalı ve şikayetlerini dinlemelidirler. Öğretmenlerin özgürce çalışmaları için gerekli ortam ve koşullar yaratılmalıdır. Ödül ve cezalar öğretmenleri caydırıcı yönde değil onları güdüleyici yönde dağıtılmalı, başarılı öğretmenler ne şekilde olursa olsun takdir edilmelidirler. Öğretmenlerin mesleki gelişimine katkıda bulunan sosyal etkinliklerini artıran, onlar arasında dayanışma ve işbirliği sağlayan çalışmalar yapılmalı ve bu tür etkinlikler teşvik edilmelidir.