Paragrafin yapisi

A)10⁶ B)10⁷ C)10⁸ D)10¹⁰ E) 10¹¹

Sayımızxolsun.

—=80=>2x=80x5 200 = 2a² ise a² = 100 5

x = 200

2 .100 . 5 .10⁵ = 2 .10². 5 .10⁵ = 10¹⁺⁵⁺² = 10⁸

(Cevap C)

(Cevap A)

7. 16⁰¹⁸. 16⁰³² işleminin sonucu kaçtır? (1999 DMS L)

A)1 B)2 C)3 D)4 E) 5

11. 8³ sayısı aşağıdaki sayılardan hangisine eşittir? (2000 DMS)

A)3

B) 2 C) — D) - E) -
' ' 24 ^; 8 8


Tabanlar eşit olduğunda üsler toplanırdı. 16⁰-¹⁸.16°-³² = 16°-⁵⁰= 16² = (4²)²=4

(Cevap D)

= 2

8³ =(2³)³

(Cevap B)

-MATEMATİK-

27

12. 2-(-a) = 2a+(-2)³ olduğuna göre, a kaçtır? (2000 DMS)

A)-2 B)-1 C)2 D)8 E) 10

15. - — işleminin sonucu kaçtır? (2002 KPSS)


2-(-a)=2a+(-2)³ 2+a=2a-8 ->2a-a = 2+8

81

?\Vifi Y

- — = üsden dolayı ters çevrilir.

27

(Cevap E)

I

⁶ 2⁴
3⁶ 16 3⁶ 2

13. 5^X=3 olduğuna göre, 5^X+1 ifadesinin değeri kaçtır? (2000 DMS)

A) 51 B)45 C)26 D) 15 E) 10

ÇÖZUM:

5^X =3 olduâuna göre 5^X+1 =5^x.5=3x5=15

(Cevap D)

(Cevap A)

16. 1,008 = —ğ- -x olduğuna göre, x kaçtır? (2002

5

KPSS)

A) 126 B) 125 C) 42 D) 54 E) 81

o

ac

UJ Q

1,008 = --x

14. 75^2m"ⁿ = 25^m+n"³ denklemini gerçekleyen m ve n & ^b

tamsayıları için m + n toplamı kaçtır? (2001 KMS) % 1008 3

1000 125'

.x ıse

A)7

B)6 C)5 D)4 E)3 ^:g

336

(3 . (5²))^2m-ⁿ = (5²)^m+n-³

/o2m-n\ r

2m-n\ r4m-2n r2m+2n-6

(Cevap C)

c4m-2n j-4m-2n

32m-n ₌ 5(2m+2n-6-4m+2n)

Bu eşitliğin olabilmesi için üsierin sıfır olması gerekir. a° = 1 b° = 1 dir.

0zaman2m-n = 0=>2m = n yerineyazalım; 4(2m) - 2m = 6 6m = 6 =^> m = 1

+ n = Pm = P

m + n = 3

17.

5.(0,36)² .

₀₅ işleminin sonucu kaçtır? (2003 KPSS)

A)3 B)4 C)5 D)6 E) 9

__ 1

100j \ 36 J

25V 9

(Cevap E

28-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-

-5 |11K₅ 12 _₅ 36 25 J

(Cevap C)

5	1	■f^9l-	^r5	4"
2"	" 1	•uJ-	_2~
	~4

18. — .(-2)-

2 1

2 2

işleminin sonucu kaçtır? (2003/2 KPSS)

A) -32 B) -2 C) — D) 2 E)

32

2

(2)


-1 2

= -2²"³

(-2-3)

(Cevap B)

21.

⁽⁹-²⁷⁾
işleminin sonucu kaçtır?(2004 KPSS)


(Cevap C)

z: o

'o

UJ

b f a

19. - = -2 ve -I işleminin sonucu kaçtır? (2004 §

a VbJ ü

KPSS)

A) ^:

^ C)-2 D)-4

A)24 B)25 C)26 D) 27 E) 28

(9²)² -(9.9.3) 9².(9²)-9².(3)

9²(3)

(9².3)

(Cevap C)

f³

(Cevap E)

22.

q4x , o5

x 2x 3 A)2

⁼⁶⁴ isex=?(2004KPSS)

B)3 C)4 D)5 E) 6

20. [ 1—L_ ]_: i] jşieminin sonucu kaçtır?(2004

KPSS)

-27

A)T

B)- C)1 D)- E)-
^; 3 3 9

23x +24x	+ 26x	_ 2^3x(1 + 2^x+2^2x)
2x+22x	+ 23X	2^x(1 + 2^x+2^2x)
2^2x= 64 =	^2^2x	= 2^6 => 2X = 6
x = 3

(Cevap B)

-MATEMATIK-

29

■ 204 , _c206

23. 5 ^+5** sayısının %20'si kaçtır? (2004 KPSS)

A) 26.5 C) 26.5 E) 26.5

202

204

206

B) 26.5 D) 26.5

203

205

5204 ₊ 52O6 - 5204 ₊ 5204 _ 52

= 5²⁰⁴ (1 + 5²) = 5²⁰⁴.26

5204. 26 x — = 5²⁰⁴ x — = 5²⁰³ x 26
100 5

(Cevap B)

24.

16"

₁₂₈x+2 ₃₂>


ifadesinde x değeri kaçtır? (2005 KPSS)

_?4x-4

A)9 B)8 C)7 D)6 E) 5

16^A~'	1
128X+2	32	X
(24}x-1		1

(2

5\X

ço

"o

tr uj o co co a.

Q IU

>■


24x-4 _

9x-7 x = 14+4 2x = 18=^ x = 9 olur.

(Cevap A)

30-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-

TARIH | Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti







1-DEVLETYONETİMİ HAKİMİYETANLAYIŞI

Osmanlı hakimiyet anlayışı esas itibariyle İslami yönetim anlayışına dayanmakla birlikte, eski Türk-Oğuz töresinden de büyük ölçüde etkilenmiştir. Halkın adaletle yönetilmesi, Türk töresinde mevcut olup, bu anlayış Osmanlılarda devam etmiştir.

Osmanlı Devleti adını, kurucusu Osman Gazi'den almıştır. Devletin başında onun soyundan gelen bir hükümdar bulunurdu. Saltanatın bu hanedana ait olduğu anlayışı, devletin yıkılışına kadar devam etmiştir.

Bütün kuvveti tek bir hükümdarın elinde toplayıp _z

bunu devam ettirmek için kanuni düzenlemeler g
yapılmıştır. (Fatih Kanunnamesi) Bu kanunname ■§
aynı zamanda ülke bütünlüğünü korumaya yönelik g
birtedbirdir. II

o

XVIII. yüzyıl başlarına kadar tahta aileden kimin « geçeceği hususunda belirli bir kural yoktu. Hükümdarın oğullarından her biri taht üzerinde hak sahibiydi. I. Ahmed zamanında tahta geçme şekli kesin bir kaideye bağlandı. Bu düzenlemeyle "Ekber-Erşet" usulü kabul edilip, bundan sonra hanedanın en yaşlı üyesi padişah olmuştur.

I. Ahmed, ayrıca sancağa çıkma yöntemini kaldırarak, şehzadelerin sarayda eğitimleri usulünü (Kafes usulü) getirmiştir.

A-MERKEZYÖNETİMİ

Osmanlı Devleti'nin başında bulunan kişilere kuruluş yıllarında "bey" denilirdi. İlk kez I. Murat'tan itibaren "sultan" ünvanı kullanılmaya başlandı. Yükselme döneminde "padişah" denilmeye başlanmış. Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı fethi ile "halife" ünvanını da almışlardır.

Osmanlı şehzadelerine "çelebi" denilirdi.

Şehzadeler Anadolu'da sancak beyliği yaparlardı.

Devlet yönetimi konusunda onları yetiştiren
hocalarına ise "lala" denilirdi.

Osmanlılarda devlet padişahın malı sayılırdı. "mülk padişahmdır" anlayışı devletin parçalanmasını önlemiştir.

Fatih Kanunnamesi ile devlet yönetimi kurallara bağlanmıştır. Bu kanunname ile tahta çıkanlara devletin birliğini ve bütünlüğünü sürdürmesi amacı ile kardeşini ortadan kaldırma hakkı tanınmıştır.

B-HÜKÜMETYÖNETİMİ

Devlet sorunlarının görüşülüp karara bağlandığı kurula "Divan-ı Hümayun" adı verilirdi. Divan-ı Hümayun Orhan Bey zamanında kurulmuştur.

Yükselme dönemine kadar divana padişah başkanlık ederken Fatih'ten itibaren sadrazam başkanlığında toplanmaya başlamıştır. Padişah dilerse divan toplantılarını Topkapı Sarayı'nda Kubbe altında "kasr-ı adil" denilen kafes arkasından izleyebilirdi. Divanın aldığı kararlar padişaha sunulurdu. Divanda son karar padişaha aitti.

BilgiNotu,'

| Divan bir karar organı olmayıp danışma organı |

I

II. Mahmut Döneminde Bakanlar Kurulunun (Meclis-i Vükela) oluşturulmasıyla Divan-ı Hümayun ortadan kalkmıştır.

Divan Üyeleri ve Görevleri

Padişah: Fatih Dönemi'ne kadar divana padişahlar başkanlık etmişlerdir. Fatih'ten sonra bu görev sadrazamlara verilmiştir.

Sadrazam: Padişahın mutlak vekili olup onun mührünü taşırdı. Divan-ı Hümayun'a başkanlık eder, ordunun başında sefere çıkarlardı.

OilgiNotuf

Sad razam bugünkü başbakana benzetilebilir.

-TARIH-

31


Vezirler: Devlet yönetiminde sadrazama yardım ederlerdi. Yükselme döneminde sayıları yediye çıkartıldı. Vezirliğin belirtisi "tuğ" idi. Vezirler bugünkü devlet bakanlarına benzetilebilir.

Kazaskerler: Adalet, eğitim, kültür ve din işlerine bakar, kadıları tayin ederlerdi. Türk ve medrese kökenliler seçilirdi. Başlangıçta bir tane olan kazasker Fatih'ten itibaren Anadolu ve Rumeli olmak üzere ikiye çıkartıldı. Rumeli'deki görevliler Anadolu'daki görevlilerden protokolde daha üstündü.

IJilgiNotuf

1 Şeyhülislamın Divan üyesi olmasıyla birlikte kazaskerler j jdin işleriyle ilgili sorumluluklarını şeyhülislama |

Defterdar: Devletin gelir gider ve bütçe işlerinden sorumlu görevlilerdir. Bugünkü maliye bakanına benzetilebilir.

Nlşancı: Padişah adına yazılacak mektup, ferman, berat ve antlaşmaları kaleme alır, fethedilen toprakları tapu defterine yazarak hak sahiplerine dağıtır, padişahın tuğrasını (imza) çekerlerdi.

Şeyhülislam: Ulema sınıfının başkanıdır. Yükselme döneminde divan üyesi olmuştur. Padişah tarafından göreve getirilmiştir. Padişahın ve divan kararlarının İslam hukukuna uygunluğunu denetlerdi ve "fetva" verirdi.

Kaptan-ı Derya: Deniz kuvvetleri komutanıdır.

Yükselme döneminde divan üyesi olmuştur.

Donanma İstanbuFda olduğu zamanlar divana
katılırdı.

Reis-ül Küttap: Kuruluş döneminde nişancının yardımcısı iken 16. yy.dan itibaren dış işlerinden sorumlu üye olmuştur.

C- ÜLKE YÖNETİMİ I- Payitahtın Yönetimi

Başkentte merkezi teşkilat olduğu için özel bir yönetimi vardır. Şehrin güvenliğini "yeniçerl ağası" sağlardı.

Taht kadısı denilen İstanbul kadısı adalet işlerine, "şehir emini" de belediye işlerine bakardı.

II. Eyaletlerin Yönetimi

is£

İdari Birim	Yönetici	Güvenlik	Adalet
Eyalet	Beylerbeyi	Subaşı	Kadı
Sancak	Sancak beyleri	Subaşı	Kadı
Kaza	Kadı	Subaşı	Kadı

Osmanlı Taşra teşkilatının en büyük idari birimi "eyalet" tir. Eyaletin, mülki ve idari amiri beylerbeyidir. Mali ve hukuki konularda yetkileri sınırlıdır. Sefer zamanında eyaletindeki tımarlı sipahileri toplayarak belirtilen yerde sefere katılırdı. Ayrıca eyaletindeki halkın mal ve can güvenliğinden sorumludur.

Eyaletler sancaklara, sancaklar kazalara, kazalar nahiyelere, nahiyeler ise köylere ayrılmıştır.

Sancak: Sancak beyleri tarafından yönetilirdi.

Sancak, kaza ve köylerde subaşı adı verilen görevliler güvenliği sağlardı.

Kaza: Kadılar tarafından yönetilirdi.

Adalet işleri yanında idari ve mali işlerle de uğraşan kadı, kazalarda en yüksek yöneticiydi. Kadı olmadığı zamanlarda ona "naib" vekillik ederdi.

Köy: Tımarlı Beyler yönetirdi.

Eyaletlerin yönetimi kendi içinde ikiye ayrılırdı.

OSMANLI EYALET SİSTEMİ

Ezrsti \îaytf\^r vn

Salyaneli (Yıllıklı) Eyaletler

Salyanesiz (Yıllıksız) Eyaletler

1- Merkeze Bağlı Eyaletler (Yıllıksız Eyaletler)

Hem iç hem de dış işlerinde bu topraklar kesinlikle Osmanlı Devleti'ne bağlı idi. Topraklar dirliklere ayrılır, yönetici ve askerlere maaş karşılığı olarak verilirdi.

Örneğin; Rumeli, Budin, Bosna, Anadolu, Karaman, Sivas, Musul, Bağdat, Erzurum.

32-

-GENEL YETENEK GENEL KÜLTÜR DERGİSİ-


2- Özel Yönetimi Olan Eyaletler (Saliyaneli)

Bu eyaletlerin toprakları dirliklere bölünmez, vali ve askerlerine "saliyane" denilen maaş verilirdi. Bu tür eyaletlerden alınacak verginin devlet hazinesine yatırılmasına iltizam eyaletlerden vergi toplama işini devlet adına açık arttırmayla üzerine alan kişiye de mültezim denirdi.

Örnek: Mısır, Habeş, Bağdat, Basra, Tunus, Cezayir sayılabilir.

C- Bağlı Hükümet ve Beylikler

İç işlerinde serbest dış işlerinde Osmanlı Devleti'ne bağlı idiler. Bunlar yıllık vergi gönderirdi. Örnek: Sırbistan, Kırım Hanlığı, Eflak Boğdan.

nilgiNotu/

Hicaz bölgesi kutsal topraklar olarak tanımlandığı için bıı bölgeden yergi toplanmamış asker alınmamıştır.

D-TOPRAKYÖNETİMİ

Osmaniı Devletinde toprak iki ana bölüme ayrılırdı.

a-MÜLK ARAZİ

Mülkiyeti şahıslara ait olan topraklardır.

Öşri: Arapça öşr (1/10) kelimesinden gelir. Topraktan elde edilen ürünün 1/10'unun devlete ödenmesi nedeniyle bu adı almıştır. Bu topraklar Müslümanlara aittir. Ve fethedildiği zaman onlara verilmiş ya da fethedildiğinde zaten onlara ait olan topraklardır.

ı oprak sahibi öşür vergisi yanında bir de Çift Resmi (arazi vergisi) ödemek zorundaydı.

Haraci: Hıristiyanlara ait topraklara denir. Sahipleri topraklarını satabilir ya da miras bırakabilirdi. Bu tür toprakların sahipleri devlete Harac-ı Mukassem (arazi vergisi) ödemek zorundaydı.

b- MİRİ ARAZİ (DEVLET ARAZİSİ)

Devlete ait topraklara denir.

a) Dirlik Topraklar: Gelirleri, devlet memurlarına ve askerlere maaş karşılığı olarak bırakılan topraklardır. Dirlik sahiplerinin görevleri şunlardır;

» Toprağı olan kişiler o bölgenin güvenliğini sağlar.

» Toprakların işlenmesini denetler.

» Vergi toplar.

» Topladığı vergi karşılığında atlı asker beslerdi.

Dirlikler yıllık gelirlerine göre üçe ayrılırdı.

Has topraklar: Yıllık geliri 100.000 akçeden fazla olan topraklardır. Padişaha, şehzadelere, vezirlere, divan üyelerine, beylerbeyi ve sancakbeylerine verilirdi. Bunlar kendilerine ayrılan topraklarda oturmaziar, vergilerini "voyvoda" adı verilen adamlarına toplatırlardı. Bunlar; geçimleri dışında kalan gelirleri ile "cebelü" denilen atlı asker beslemek zorundaydılar.

Zeamet topraklar: Yıllık geliri 20.000 akçe ile 100.000 akçe arasında olan topraklardır. Bunlar orta dereceli devlet görevlilerine, kadılara, hazine ve tımar defterdarlarına, alay beylerine, kale dizdarlarına, divan katiplerine verilirdi. Bunlar; geçimleri dışında kalan gelirleri ile "cebelü" denilen atlı asker beslemek zorundaydılar.

Tımar topraklar: Yıllık geliri 3.000 akçe ile 20.000 akçe arasındaki topraklardır. Savaşta yararlılık gösteren askerlere, başarılı memurlara, din görevlilerine verilirdi. Bunlar; geçimleri dışında kalan gelirleri ile "cebelü" denilen atlı asker beslemek zorundaydılar.

Dirlik sistemi sayesinde;

Hazineden para harcamadan güçlü ordular oluşturulmuş, dirlik bölgesinin asayişi sağlanmış ve böylece devletin iç ve dış güvenlik sorunları çözülmüştür.

Üretimde süreklilik sağlanmış, ülke bayındır hale getirilmiş, göçebeler yerleşik hayata geçirilip halka