Keyvan – Zühəl, Saturn. Orxon-Yenisey abidələrində Kivan fonetik
variantında işlənmişdir [21. S. 363, 378]. Günəş sisteminin planeti, Günəşdən
məsafəsinə görə altıncıdır, işıqlı və tutqun zolaqlı. Məcazi mənası yüksəklik
[22]: Anca kövkəb kimi yaş tökdi ğəmindən gözlərim; // Yer ilə, gög ilə
Keyvan baxa qaldı mana [9. S. 32]; Səadət bürcünün dilxahi oldur; // Yer ilə
göyü həm Keyvan onundur [9. S. 115].
Mərrix – Mars. Günəşdən məsafəsinə görə Günəş sisteminin dördüncü
planeti. Məcazi mənada qırmızı görünən planet, qədim zamanlarda ‘müharibə
ilahisi’ mənasında işlənmişdir. Qədim romalıların və başqa italik xalqların
mifologiyasında müharibə allahı Mars Romanın əfsanəvi baniləri olan Romul
və Remin atası hesab olunurdu. Qədim Roma təqviminin ilk ayı – martın adı
Marsdan götürülmüşdür. Nümunə: Can gözün, Mərrix qəmzən seyfi çün
ənbər olur; // Tiri-Zöhrə, Mahi-Mehri-asimanın, neyləyim [5. S. 35].
Qeyd edək ki, Mars planet adından bu dövrün şairləri çox az istifadə
etmişlər. Görünür, bu da qədim mifologiyada Marsın, ‘müharibə ilahisi’ kimi
verilməsi ilə bağlıdır.
Dostları ilə paylaş: | 
