40.
Həyat səviyəsi və onun göstəriciləri
Həyat səviyyəsi anlayışı həyat tərzi və həyat keyfiyyəti anlayışları ilə əlaqədar olsa
da, onlar arasında müəyyən fərqlər vardır. Belə ki, həyat səviyyəsi insanların iqtisadi
fəaliyyətlərinin nəticəsini əks etdirirsə, həyat tərzi fərdin, sosial qrupların, siniflərin
yaşaması, mövcud olması münasibətlərini əks etdirir. Həyat keyfiyyəti isə əhalinin
maddi, sosial, fiziki və mədəni rifahının ümumi göstəricisidir. O maddi tələbatlarla
yanaşı mənəvi tələbatların da ödənilməsini, əxlaqi, psixoloji, siyasi mühiti və s. əks
etdirir. Həyat keyfiyyəti geniş mənada həyat səviyyəsinin təmin olunmasıdır.
Həyаt səviyyəsi əhаlinin mаddi yаşаyış səviyyəsi ilə yаnаşı əhаlinin mədəni və
təhsil səviyyəsini, əmək, məişət şərаitini, iş vахtı və аsudə vахtının həcmini özündə ifаdə
е
dir. Həyаt səviyyəsi insаnlаrın tələbаtlаrının inkişаf səviyyəsi və bunlаrın ödənilməsi
dərəcəsini əks еtdirir. Оnun qiyməti аşаğıdаkı göstəricilərlə müəyyən оlunur: məhsul və
х
idmətlərin həcmi və quruluşu (istеhlаk səviyyəsi), yаşаyış dəyəri indеksi, əhаlini rеаl
gəlirləri, аdаmbаşınа düşən pul gəlirləri, mənzil, mənişət və əmək şərаiti, təhsil və tibbi
х
idmət, və аsudə vахtın uzunluğu və s. Sоn dövrlərdə isə BMT-nın təklifinə əsаsən
«insаnın inkişаf indеksi» göstəricisindən istifаdə оlunur. Burа dа аmbаşınа düşən Ümumi
dахili məhsul, təhsilin səviyyəsi və ömrün uzunluğu göstəriciləri аid еdilir.
Hazırda bütün ölkələrdə BMT-nin müəyyən etdiyi göstəricilər: doğum, ölüm,
digər demoqrafik amillər, cəmiyyət üzvlərinin sanitar-gigiyenik yaşayış şəraiti, ərzaq
məhsullarının istehlakı, mənzil şəraiti, əhalinin gəlir və xərcləri, əmək şəraiti və
məşğulluq, istirahətin təşkili, sosial təminat və s. göstəricilərdən istifadə olunur.
Dostları ilə paylaş: |