49
kuchining harakati natijasida sodir bo’lishi sababli, bu masalaga tahlil jarayonida
katta e`tibor beriladi.
Ish kuchining xarajatini tavsiflash uchun quyidagi ko’rsatkichlar dinamikasi
hisoblab chiqiladi va tahlil etiladi:
- ishchilarning qabul qilish bo’yicha aylanish koeffitsienti (K
ik
);
- K
ik
- ishga qabul qilingan personal soni;
- personalning o’rtacha ruyxat soni;
- ketib qolish bo’yicha aylanish koeffitsienti (K
k
);
- K
k
bushab ketgan xodimlar soni va mehnat intizomini buzganligi uchun
bo’shatilganlar soni;
- kadrlar kunimsizligi koeffitsienti (K
k
);
- uz ixtiyori bilan bushab ketganlar soni va mehnat intizomini buzgani uchun
bushatilganlar soni;
- K
k
dastgohlarni buzgani uchun bo’shatilganlar soni;
- personalning o’rtacha ruyxat soni;
- korxona personali tarkibining doimiylik koeffitsienti (K
L1
);
- K
L1
- butun yil davomida ishlagan xodimlar soni;
- personalning o’rtacha ruyxat soni.
Xodimlarning bushab ketish sabablarini (uz ixtiyori bilan, kadrlarning
qisqarishi, mehnat intizomini buzganligi uchun va hokazo) o’rganish zarur.
Mavjud ish kuchidan yanada to’laroq foydalanish, mehnat unumdorligini
oshirish, ishlab chiqarishni jadallashtirish, ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks
mehanizatsiyalash
va
avtomatlashtirish, ancha umumiyrok ishlab chiqarish
tehnikasini joriy etish, texnologiyani va ishlab chiqarishni tashkil etishni
takomillashtirish hisobiga korxonani mehnat resurslari bilan ta`minlashdagi
keskinlikni bir muncha bartaraf etish mumkin.
YUqorida sanab utilgan tadbirlarni o’tkazish natijasida mehnat resurslariga
bo’lgan ehtiyojni kiskartirish rezervlari aniqlanishi lozim.
Agar korxona uz faoliyatini kengaytirsa, ishlab chiqarish quvvatlarini
ko’paytirsa va ya`ni ish o’rinlarini tashkil etsa, u xolda mehnat resurslariga bo’lgan
qo’shimcha ehtiyojlarni toifalar va kasblar bo’yicha aniqlash, ularni jalb qilish
manbalarini topish kerak bo’ladi.
Qo’shimcha ish o’rinlari tashkil etish hisobiga mahsulot ishlab chiqarishni
ko’paytirish rezervlari bu o’rinlar sonini bitta xodim hisobiga o’rtacha yillik mahsulot
ishlab chiqarish miqdoriga ko’paytirish bilan aniqlanadi.
Dostları ilə paylaş: