204
Namuna:
past–u baland, katta–yu kichik, yakka–yu yagona,
yaxshi–yu yomon, novcha–yu pakana, oq–u qora, semiz–u oriq,
shirin–u achchiq.
«Chiziqcha qani?»
o‘yinida o‘qituvchi o‘quvchilarga kodoskop
orqali quyidagi so‘zlarni taqdim etadi:
katta katta, ola chipor, och
sariq, havo rang, kul rang, qing‘ir qiyshiq, xush chaqchaq, katta
kichik, mehmon do‘st, yam yashil, tim qora, qip qizil, xush ro‘y.
So‘zlar bir marotaba o‘qitiladi va qaysi sifatlarni yozishda chiziqcha
qo‘yilishini aniqlash o‘zaro
musobaqa tarzida uyushtiriladi, g‘oliblar
aniqlanib rag‘batlantiriladi.
«Sifat» so‘z turkumini o‘qitishda «Sifatlarning yasalishi»
mavzusini chuqur o‘rganish va sifat yasovchi qo‘shimchalarni bilish
o‘quvchiga nutqiy faolligini kengaytirish imkonini beradi,
chunki
yasovchi qo‘shimchalarni ongli o‘zlashtirgan o‘quvchi berilgan
so‘zlardan sifatlar hosil qilib, uni zaruriy o‘rinlarda qo‘llay oladi.
Namuna uchun berilgan so‘zlar:
qadim, kuz, ertalab, ich, qish, kech,
bahor, o‘t, sez, kes, chop, ol, yoz.
Shu so‘zlardan
hosil qilingan
sifatlar:
qadimgi, ertalabki, ichki, qishki, kechki, bahorgi, o‘tkir,
sezgir, keskir, chopqir, olg‘ir, yozgi.
Qo‘shimchalar yordamida
bunday sifatlarning yasalishini o‘rganish o‘quvchida chiroyli so‘zlash
fazilatlarini rivojlantirib boradi.
«Tarkibini o‘rganamiz
» o‘yini. Bu o‘yinda
sifatlar majmuasi
doskaga yoziladi va o‘quvchilardan ularni morfemalarga ajratish talab
etiladi:
xushovoz, sofdil, havorang, tezpishar, olachipor, xalqaro,
sheryurak, tinchliksevar, xushmuomala, zangori, birso‘zli, rahmdil,
shifobaxsh, erksevar.
Sifatlarning yasalishini sifatlarning tarkibini
ongli o‘zlashtirgan o‘quvchilar buni to‘g‘ri aniqlashadi va to‘g‘ri
yozish malakalarini mustahkamlay oladi.
Bu topshiriq musobaqa
tarzida o‘tkazilsa, o‘yin qiziqarli xarakterga ega bo‘ladi.
Dostları ilə paylaş: 
