143
atamalarning ma’nolari ham o‘rin olgan. Masalan, egaga quyidagicha
izoh berilgan: Ega – kesim tarkibidagi shaxs-son ma’nolarini
izohlab
keluvchi gap bo‘lagi.
2. Mavzu tarkibidagi «Bilib oling», «Esda tuting» ishoralariga
e’tiborni qaratish
orqali.
Masalan, darslikda «Sodda yoyiq gap»
mavzusi yuzasidan bir qator ijodiy-amaliy
topshiriqlar berilgandan
so‘ng quyidagi ta’rif berilgan: ega va kesimdan tashqari yana boshqa
bo‘laklar bilan kengayadigan gap yoyiq gap deyiladi. O‘quvchilar
mazkur atamaning ma’nosini ana shu berilgan ta’rifdan bilib oladilar.
Atamalar o‘quvchilar tomonidan ham izohlanishi mumkin. Ular
bir qator ijodiy-amaliy topshiriqlarni bajargandan so‘ng o‘zlari
berilgan atamaning ma’nosini sharhlaydilar.
5-sinfdan boshlab o‘quvchilar zaruriy atamalar yon lug‘atini
tuzish va undan foydalanishga o‘rgatib borilsa, bu murakkab ishni
amalga oshirish ancha yengil kechadi.
«FONETI
К
A» BO‘LIMINI O‘QITISH METODI
К
ASI
Maktabda «Fonetika» bo‘limini o‘qitishning maqsad va
vazifalari.
«Fonetika» bo‘limi 5-sinfda o‘rganiladi va u tilning
tovushlar tizimini o‘rgatadi.
Boshlang‘ich sinflarda o‘quvchilarga unli va undosh tovushlar,
ayrim unlilar
va ayrim undoshlarning imlosi, alifbo tartibi, jarangli va
jarangsiz
undoshlar, bo‘g‘in, urg‘u singarilar xususida ayrim zaruriy
ma’lumotlar berilgan. Ammo 5 - sinfda «Fonetika»ni yaxlit, bir butun
bo‘lim sifatida o‘qitish ko‘zda tutiladi. Mazkur bo‘lim o‘z
zimmasiga
quyidagi vazifalarni oladi:
o‘quvchilarni adabiy talaffuz me’yorlariga o‘rgatish;
imlo savodxonligini oshirish maqsadida ularni zaruriy bilim,
malaka va ko‘nikmalar silsilasi bilan qurollantirish;
so‘z
zaxirasini oshirish; so‘zdan to‘g‘ri va o‘rinli foydalanish
malakalarini rivojlantirish;
badiiy o‘qish
malakalarini takomillashtirish;
144
fonetikadan fikrni og‘zaki va yozma shakllarda bayon qilish
uchun zarur bo‘lgan ilmiy-amaliy ma’lumotlar berish;
o‘quvchilarda turli lug‘atlar va ma’lumotnomalar bilan ishlash
malakalarini rivojlantirish.
Dostları ilə paylaş: 
