(12.39) ifodada bunday holat y o ‘q bo'lganligi uchun induktivlik faqat
shu formula yordamida hisoblanadi. Masalan, uni energiya orqali aniq
lash mumkin:
U [*]
=
L a J l V
=►
Laa = 2U{H
a)/ I 2
a.
(12.42)
Bu yerdagi tok kuchi odatda, berilgan b o ‘ladi. xususiy energiya esa
yuqoridagi formulalarning birortasi yordam ida hisoblanadi.
12.5
0 ‘tkazgichda kvazistatsionar
toklarning taqsimoti
Chiziqli b o ‘lmagan massiv o'tkazgichlarda kvazistatsionar toklar
qanday taqsimlanganligini к о'rib chiqamiz. Quyida massiv o'tkazgich-
dan oqayotgan o ‘zgaruvchi tokning asosiy qismi o'tkazgichning sirtiga
yaqin sohada mujassamlashgan bo'lishi ko'rsatiladi. M aydon chastotasi
qancha katta bo'lsa, tok mujassamlashgan qatlamning qalinligi shuncha
kamaya boradi. Bu hodisaga
skin - effekt deyiladi.
Bu effektning fizik m a’nosini ochib berish uchun elektrom agnit in
duksiya qonunidan foydalanamiz. Buni yetarlicha uzun b o'lga n silindr
shaklidagi otkazgich (chiziqli emas) misolida ko'rib chiqamiz.
Silin-
drdan o'zgaruvchi elektr tok oqayotgan bo'lsin.
M a’luinki, bunday
to 'g 'ri tok o 'z atrofida induksion magnit m aydon
(Щп) hosil qiladi.
Tok o'zgaruvchi bo'lganligi uchun bu maydon yana o 'z navbatida o'z
garuvchi uyurmali elektr m aydon (
E {n) ni hosil qiladi. Uning yo'nalishi
o'tkazgich sirt tom onida asosiy maydon yo'nalishi bilan m os tushadi.
Shu vaqtda ichki qismida esa teskari yo'nalgan (12.2-rasm ).
Bunga
ko'ra to'liq tok kuchining oniy qiymati o'zgarm as qolgan holda sirtga
yaqin sohalarda m aydon kuchayadi ichkariga kirgan sari kuchsizlana
boradi.
Kvazistatsionarlik shartlari bajarilgan deb bir jinsli o'tkazuvchi mu-
hit uchun Maksvell tenglamalarini yozamiz:
(12.43)
(12.44)
(12.45)
rot
E
div Я
rot
H
/х д Я
с
dt
= 0,
Dostları ilə paylaş: 
