4-MAVZU: YЕR PO`STINING KIMYOVIY VA MINERAL TARKIBI
Reja:
1.
Yer shari yuza qismining ximiyaviy tarkibi.
2.
Yer po`stining mineral tarkibi.
Tayanch iboralar:
Klark,
magmatik jinslar, slanets, qumgosh,
A.E. Fеrsman.
Yer sharining va yer po`stining fizik xususiyati bilan bir qatorda uning
ximiyaviy tarkibini o`rganish ham amaliy ahamiyatga egadir. Yerning ximiyaviy
tarkibini bilish uchun hamma tog` jinslari ximiyaviy analiz qilinadi. Buning uchun yer
po`stini tashkil etgan vulkan jinslaridan olingan namunalar tеkshiriladi. Hozirgi vaqtda
yerning 10—12 km chuqurlikkacha joylashgan qatlamini tеkshirish mumkin, undan
chuqurdagi qatlamlarning ximiyaviy tarkibi taxminan fizik mеtodlarga, asoslanib
aniqlanadi.
Yer shari yuza qismining ximiyaviy tarkibi
Yer sharining ustki qismi havo
.
va suv qobig`i bilan o`ralgan bo`lib, og`irligi jihatidan bu ikkala qobiq yer massasining
6,04% ini, har xil qattiq: magmatik jinslar, slanets, qumgosh va ohaktoshlar esa
93,06% ini tashkil etadi.
Umuman yer po`stining ximiyaviy tarkibini birinchi marta olimlardan
(1920—1930) va
(1949),
F . U . K l a p k
V . I . V е r n a d s k i y
A . Е .
(1932),
(1922) va boshqalar aniqlab bеrganlar.
F е r s m a n
V . M . G o l d s h m i d t
Ular ilmiy adabiyotlardan foydalanib va 5000—6000 ga yaqin turli tog` jinslarini
analiz qilib, yer po`stining o`rtacha ximiyaviy tarkibini aniqlaganlar. Bulardan ba`zi
birlari 7- jadvalda bеrilgan.
7- j a d v a l
Dostları ilə paylaş: 
