Maxmudov n. M., Hakimov h. A. Makroiqtisodiy tahlil

 
 
9.5.1-rasm. Talab inflatsiyasi
37
 
 
37
N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018 

---

92 
bunda,
AD – yalpi talab; 
SRAS – qisqa muddatdagi yalpi taklif chizig‘i;
P – umumiy narxlar darajasi; 
Y – milliy ishlab chiqarishning real hajmi; 
LRAS – uzoq muddatdagi yalpi taklif chizig‘i.
Agar inflatsiya yalpi taklifning qisqarishi oqibatida yuzaga kelgan 
bo‘lsa (ya’ni xarajatlarning ortishi oqibatida yuz bersa), u holda bunday 
inflatsiya xarajatlar inflatsiyasi deb ataladi (cost-push inflation). 
Xarajatlar inflatsiyasi 
stagflatsiya 
holatiga olib keladi, ya’ni bu – bir 
vaqtning o‘zida ishlab chiqarishning pasayib ketishi va narxlar 
darajasining oshishidir (9.5.2-rasm).
9.5.2-rasm. Taklif (xarajatlar) inflatsiyasi
38
 
bunda,
R – narxlar darajasi; 
Y –milliy ishlab chiqarishning real hajmi; 
AD – yalpi talab; 
SRAS – qisqa muddatda yalpi taklif.
Talab inflatsiyasi va xarajatlar inflatsiyasining birlashuvi natijasida 
inflatsion spiral
hosil bo‘ladi (9.5.3 - rasm). Faraz qilaylik, markaziy bank 
pul taklifini ko‘paytirdi, bu esa yalpi talabning ortishiga olib keladi. Yalpi 
talab egrisi AD
1
o‘ngga, ya’ni AD
2 
ga siljiydi. Natijada narxlar darajasi 
R
1
dan R
2 
ga ko‘tariladi, qisqa muddatda ish haqi stavkasi o‘zgarmas 
bo‘lganligi sababli (masalan, W
1
), bunday holatda real daromadlar 
38
N.Maxmudov, H.Hakimov. Makroiqtisodiy tahlil. O‘quv-uslubiy majmua. T.TDIU, 2018 

---

93 
pasayadi (real daromad = nominal daromad/narxlar darajasi, ya’ni narxlar 
darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, real daromadlar shunchalik past bo‘ladi).