Raqamli mobil aloqa

.
10 
n
dan 
3
.
10 
n
 Gs
gacha bo‘lgan radiochastota 
oblasti bo‘lib, bu yerda:
n = 1, 2, 3 ... 12
– oraliqlar raqami. 
Bunda radiochastota “diapazon”i bilan “oralig‘i”ni aralashti-
rish mumkin emas. Ular har xil tushunchalardir. Oraliq radio-
chastota oblasti bo‘lishi ham mumkin, lekin u bitta yoki ikkita 
diapazonlarning bir qismiga tegishli bo‘lishi mumkin.
Temiryo‘l tarmoqlarida radioaloqa radiochastota yoki radio-
to‘lqinlarning turli diapazonlarida tashkillashtiriladi. Masalan, 
poyezdli va stansion radioaloqa gektometrli va metrli diapa-
zonlarda tashkil qilinadi. Induktiv aloqa esa kilometrli to‘lqin 
diapazonida tashkilashtiriladi. Radioreleyli aloqa tizimlari det-
simetrli, santimetrli va millimetrli diapazonlarda ishlaydi. Ra-
diolokatsion tezlikni o‘lchagichlar santimetrli va millimetrli dia-
pazonlarda ishlaydi. Temiryo‘l transportida yuqorida nomlari 
sanab o‘tilgan hamma diapazonlardagi radiochastota oraliqlarida 
ishlashga ruxsat etilgan.

---

9
1 bob. GSM EDGE RADIO TO‘RI. 
RADIOALOQANI TASHKIL
ETISH NEGIZLARI
1.1. Radio aloqani tashkil etish negizlari 
va axborot uzatish texnologiyalari
Radioaloqaning eng sodda sxemasi 1.1-rasmda ko‘rsatilgan. 
Bunda: 1 – axborot manbayi (raqamli ma’lumotlar, tasvir, tovush 
va h.k.); 2 – xabar o‘zgartirgich, ya’ni kirib keluvchi axborotni 
elektron signalga o‘zgartirish uchun xizmat qiladi; 3 – modulya-
tor va uzatgich qurilmasi.
1
Ax.man
2
Xabar.
3
Uzat.qur
4
Qab qur
5
Detektor
6
Tik. qu
1.1-rasm.
Radioaloqaning eng sodda sxemasi.
Signalni modulyatsiyalash zaruriyati shundan kelib chiqadiki, 
axborotni elektron signalga o‘zgartirganda u nisbatan past chas-
totaga ega, ma’lumki, atrof-muhitga yomon tarqaladi. Radiosig-
nal deb ataluvchi modulyatsiyalangan yuqori chastotali (YUCH) 
teb ranishlar uzatuvchi antennaga yuboriladi va atrof fazoga elek-
tromagnit to‘lqinlarni uzatadi. Elektromagnit to‘lqin energiyasi-
ning ma’lum bir qismi qabul qiluvchi antennaga keladi va unda 
modul yatsiyalangan yuqori chastotali kuchsiz (zaif) elektr tokini 
hosil qiladi. Qabul qilgich qurilmasi 4-qurilmada YUCH teb-
ranishlar kuchaytiriladi, so‘ng detektor 5 da qayta o‘zgartirilib 
uzatgich hududidagi o‘zgartirgichga keltirilgan signalning avvalgi 
aynan shakliga mos keluvchi signalga o‘giriladi. Bunday o‘zgar-
tirish amali detektorlash deyiladi. Nihoyat, signal qayta ishlab 
chiqaruv chi (tiklovchi) qurilma 6 ga kelib matn yo bosmalovchi 
apparat, yoki telefon, televizion tasvir qabul etuvchi ekran va h.k. 
vositalar orqali qabul qilingan axborot iste’mol chiga yetkaziladi.

---

10
1а
2a
1n
2n
1b
2b
7a
7a
7b
8b
3
6
7n
8n
Uzaytiruvchi zichlashtiruvchi
apparaturasi
Qabul qilsih ajratish
apparaturasi