O’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi

sonli parhez taom 
Rak, onkologik kasalliklarda. 
13 - 
sonli parhez taom 
Infeksion kasallarda, vitamin V va S ga boy oziq-moddalar beriladi. 
14 -
sonli parhez taom 
Nefropatiya va diatezda 
Parhez ovqatlanishni tashkil qilishda shifokor- dietolog va hamshira dietologni roli 
katta. 
Shifoxonada 4 martalik ovqat rejimi tashkil qilingan. 
9.00- 9.30 nonushta 
13.00 – 13.30 tushlik 
16.00 – 16.30 ikkinchi tushlik 
18.30 - 19.00 kechki ovqat 
Lekin ayrim bemorlarga tez-tez ovqatlanish vaqtlari belgilanadi. 
Bemorlar uchun ovqat oshxonada tayyorlanadi. U shifoxonaning xo’jalik 
bo’limida joylashgan bo’ladi. Kasal bemor kasalxonaga kelib tushishi bilan unga 
parhezli taomlarni, qabul qilgan navbatchi shifokor tomonidan belgilanadi. 
Belgilangan parhez kasallik tarixiga yoziladi. Tayyor bo’lgan ovqatni yopiq 
idishlarda bo’limiga olib kelinadi. Odatda tashish uchun termoslar, aravacha 
termoslar yoki bo’lmasa og’zi qattiq yopiluvchi idishlar ishlatiladi.Har bir taom 
alohida idishlarda olib kelinadi. Sut va sut mahsulotlarni tashish uchun alohida 
belgi ishlatiladi. 
Ovqat tarqatish
. Ovqat tarqatuvchi xodim ovqatni olib kelgandan keyin , 
bolalarni faqat hamshira ovqatlantiradi, ularni ustidagi oq xalatda «ovqat tarqatish 
uchun» degan yozuv bo’ladi. Palatalarni tozalovchi texnik xodimlarga ovqat 
tarqatish va idishlarni yuvishga ruxsat berilmaydi. Erta yoshdagi bolalar (3 
yoshgacha) va og’ir bemorlar palatalarda ovqatlantiriladi, kattaroq yoshdagi 
bolalar esa oshxonada ovqatlantiriladi. 

---

56 
Oshxona.
Oshxona katta, toza va yorug’ bo’lishi kerak. Oshxona devorlarini kafel 
qilinishi yoki bo’yoq bilan bo’yalishi yuvish va dezinfeksiya uchun qulay, stol usti 
platsikadan yoki oddiy klenka bilan yopilgan bo’lishi lozim. 
Oshxona bilan ovqat tarqatish xonasi o’rtasida darcha bo’lib o’sha yerdan kasal 
bolalarga ovqat tarqatiladi. Ovqat tarqatish xonasiga kirish alohida bo’lishi kerak, 
bu xonada quyidagi buyumlar bo’lishi kerak. 
1.Idishlar va quruq oziq ovqat masalliqlarini saqlash uchun shkaf. 
2.Bitta bemorga mo’ljallangan idishlar - 1 chuqur va 1 ta yuza tarelka, vilka, choy 
va osh qoshiqlar va choy ichish uchun piyola. 
3.Ovqat tarqatish uchun gigiyenik toza stol. 
4.Ovqat isitish uchun elektroplitalar. 
5.Idishlarni yuvish uchun 2 ta seksiyali vannalar.
6.Idishlarni bo’ktirish va yuvish uchun bak. 
7.Oqib turuvchi issiq va sovuq suv. 
8.Dezenfeksiya qiluvchi va yuvuvchi moddalar. 
9.«Bufet uchun» deb yozilgan yig’uvchi inventar 
Tibbiyot hamshirasi- Stolni to’g’ri bezatilganini ovqat tarqatuvchisini hamda 
bolalarni ovqatlanishini ham kuzatib turadi. Bolalarni 4 tadan stol atrofiga parhezni 
hisobga olgan holda o’tqazadi. Iloji boricha bir xil parhezdagi bolalarni bitta stolga 
qo’yiladi. O’zi ovqat yeya olmaydigan va ovqatdan bosh tortayotgan bolalarni 
hamshira ovqatlantiradi, majburiy ovqatlantirish mumkin emas. 
Og’ir yotgan bemorlarni ham palatada hamshira tomonidan ovqatlantiriladi. 
Agar bemor funksional karovatda yotgan bo’lsa, uni boshi ko’tariladi, agar oddiy 
karovatda yotgan bo’lsa uni boshini ko’tarishi uchun bosh sohasiga bir nechta 
yostiqlar qo’yiladi va yarim o’tirgan holatga keltiriladi. Bemorni bo’yin va ko’krak 
sohasi fartuk bilan yopiladi va ovqat karovat oldidagi stolga qo’yiladi, ovqatni 
qoshiq bilan bemor og’ziga yaqinlashtiriladi . Suvni bo’lsa suv ichish uchun 
mo’ljallangan idishda beriladi. Idishga suyuqlik quyib qopqog’i yaxshilab yopiladi 
va sekin astalik bilan ichiriladi. 
Yeyilgan ovqat miqdori hamshira tomonidan bolaning kasallik tarixiga 
yoziladi. Har safar ovqat tarqatilgandan so’ng ovqat tarqatish xonasida va 
oshxonada ham tozalash ishlari olib boriladi, kun oxiriga kelib esa dezinfektsiya 
qiluvchi moddalar yordamda hamma asbob-uskunalar, stol- stul, plitalar, shkaf va 
x.k yuviladi. 
Bolalarning har bir ovqatlanishdan so’ng ularning idish tovoqlari yaxsxilab 
tozalanadi. 
Oldin idishlar qoldiqlardan tozalanadi va «qoldiq ovqatlar» deb yozilgan chelakka 
solinadi, keyin xantal va sodalar bilan tozalab yuvilib idishlar oqib turgan issiq 
suvda chayiladi (70 gradusdan yuqori) va vertikal holda quritiladi. Yana idishlarni 
dezenfeksiya qilishni 130 gradusli temperaturada 30 daqiqa davomida quruq
shkaflarda o’tkazish mumkin. Tozalovchi inventarlar ishlatilgandan so’ng 0,5% 
xloraminga 1 soatga bo’ktiriladi yoki 15-20 daqiqa davomida qaynatiladi, keyin 
quritib belgilangan joyda saqlanadi. 
Ovqat qoldiqlarini og’zi yopiluvchi bakka yig’iladi. Baklarni to’lib ketishga yo’l 
qo’yilmaydi va ertasi kuniga qoldirmay olib chiqib tashlanadi. 

---

57 
Shifoxona ta'minlaydigan asosiy ovqatdan tashqari bemorlarga qarindoshlar 
tomonidan ovqat olib kelishga ruxsat etilgan. Odatda ovqatni olib kelingan ovqat 
tartibini, miqdori va foydaliligi kuzatiladi, bemorga belgilanmagan ovqatni qabul 
qilinmaydi. Ovqatlar polietilen paketlarda qabul qilinadi, ularning miqdori 1-2 
kunga yetadigan miqdordan ortmasligi kerak, ular shkaf va muzlatgichlarda 
saqlanadi (sut va go’sht mahsulotlari alohida). Quruq oziq-ovqatlarni karovat 
oldidagi tumbochkada saqlash mumkin. Olib kelingan ovqat asosiy ovqatdan so’ng 
parhez turiga, bolani yoshi va ishtahasiga qarab beriladi.