Xohlagan buyumlarni tikish uchun bichganda, uning qismlari shakli buzilishiga va og‘ib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun matodagi bo‘ylama ipni aniqlash va yo‘nalishini esda tutish kerak.
Matodagi bo‘ylama ipni aniqlashning asosiy belgilarini ko‘rib chiqamiz: 1) bo‘ylama ip doim matoning milki bo‘ladi; 2) matoni tortganda bo‘ylama iplar ko‘ndalang iplarga qaraganda kamroq cho‘ziladi; 3) bo‘ylama iplar silliq, ingichka va pishiq, ko‘ndalanglari yo‘g‘onroq, momiqroq va unchalik pishiq bo‘lmaydi.
Matoning tomoni o‘ng va ters tomonga ega bo‘ladi. Kiyimlarni tayyorlash uchun ularni farqlashni o‘rganish kerak. Matoning o‘ng tomonini tersidan farq qiladigan asosiy belgilarini ko‘rib chiqamiz:
matolarga bosilgan rasmlar matoning o‘ng tomonida yorqinroq ko‘rinadi;
matoning o‘ng tomonidagi kamchiliklar, ya’ni tugunlar, ilmoqlar kamroq bo‘ladi, ular atayin matoning ters tomoniga o‘tkaziladi;
sarjalik to‘qilgan matolarning o‘ngidagi diagonal bo‘rtma chiziqlar pastki chap burchakdan o‘ng tomondagi ustki burchakka qarab yuradi;
Matodagi bo‘ylama ipning yo‘nalishini aniqlash texnologiyasi
Materiallar va jihozlar: to‘rtburchak turidagi matoning ikkita namunasi (milki bor va milki yo‘q turidan), katta igna, lupa, bo‘r va qalam.
Ishni bajarish tartibi
Milki bo‘lgan matoga bo‘r (qalam) bilan bo‘ylama ipning yo‘nalishini ko‘rsatib turgan mil (strelka)ni chizing.
O‘sha matoni oldin uzunasiga, keyin enidan torting. Qaysi holatda mato kamroq cho‘zilishini aniqlab, o‘sha yo‘nalishni tikuvchilik bo‘ri bilan chizing. Bu gazlamaning bo‘ylamasi bo‘ladi.
3. Milki bo‘lmagan gazlamani oldin bo‘yidan, keyin enidan torting. Gazlama qaysi yo‘nalishda kamroq tortilganini aniqlab, o‘sha yo‘nalishni tikuvchilik bo‘ri bilan chizing.
4. Milki bo‘lmagan gazlamani igna yordamida oldin chiziq bo‘ylab birinchi ipni, so‘ngra ushbu chiziq to‘g‘risidan ketgan ikkinchi ipni tortib chiqaring. Bu iplarni lupa orqali ko‘ring. Berilgan jadvalni ishchi daftaringizga chizib, to‘ldiring.
