Program sorunları üzerine konferanslar (Not 2: Dipnotlar yazıda kullanılan yere parantez içinde küçük puntolarla eklenmiştir.)

Çin'de Devrim ve Komintern’in Görevleri başlıklı metnin bir ara başlığı var. Aynen şöyle: "Burjuva demokratik devrimin temeli köylülerin toprak devrimidir." Bu arabaşlık altında Stalin soruyor ve yanıtlıyor:

"Peki toprak devrimi nedir? Toprak devrimi doğrudan doğruya burjuva demokratik devrimin temeli ve özüdür.

“İşte bu nedenle Komintern bugün Çin'in burjuva demokratik devrim yaşadığını söylüyor.

"Fakat burjuva demokratik devrim Çin'de sadece feodal kalıntılara yönelmiyor. Aynı zamanda emperyalizmi de hedef alıyor.

"Niçin?

"Çünkü; Çin'deki bütün mali ve askeri gücüyle emperyalizm, Çin'de feodal kalıntıları ve bunların bütün bürokratik-militarist üst yapısını destekleyen, teşvik eden, geliştiren ve koruyan güçtür.

"Çünkü; Çin'deki feodal kalıntılar aynı zamanda Çin’deki emperyalizme karşı devrimci bir mücadele verilmeden ortadan kaldırılamaz. Çünkü Çin'deki feodal kalıntıları yoketmek isteyen herkes, elini kesinlikle Çin’deki emperyalizme ve emperyalist gruplara karşı kaldırmak zorundadır. Çünkü emperyalizme karşı kararlı bir mücadele yürütmeden, Çin’de feodal kalıntılar parçalanamaz ve ortadan kaldırılamaz.

"İşte bu nedenle Komintern, Çin'de burjuva demokratik devrimin aynı zamanda anti-emperyalist bir devrim olduğunu söylüyor.

"Dolayısıyla bugün Çin'deki devrim, devrimci hareketi iki kolun, yani feodal kalıntılara karşı hareketle emperyalizme karşı hareketin bir birliğidir. Çin’deki burjuva demokratik devrim feodal kalıntılara karşı mücadeleyle emperyalizme karşı mücadelenin bir birliğidir." (Milli Demokratik Devrim, Kaynak Yayınları, s.85-86)

Burada Çin’in o günkü nesnel sosyo-ekonomik koşullarından hareketle yapılmış isabetli bir değerlendirme var. Dev(168)rim içte feodalizmi dışta emperyalizmi hedefliyor. Devrimin burjuva demokratik karakteri buradan geliyor. Nitekim Stalin daha ileride feodal kalıntıların varlığını küçümsediği için sol muhalefetle tartışıyor ve eğer Çin’de feodal kalıntılar önemsizse, "bu durumda Çin devrimi hangi gerekçeyle burjuva-demokratik devrim olarak nitelenebilir? Toprak devriminin, burjuva-demokratik devrimin temeli olduğu bir gerçek değil midir?” diye soruyor. Stalin burada, Çin toplumunun ve Çin Devrimi’nin nasıl değerlendirildiğini ve burjuva demokratik devrim stratejisinin nasıl temellendirildiğini son derece açık bir biçimde ortaya koyuyor.

Bunu, bugünün Türkiye’sinin hala burjuva demokratik devrim aşamasında olduğunu, bu çerçevede emperyalizme karşı mücadelenin de burjuva demokratik bir karakter taşıdığını söyleyenlerin düşünce çizgisi ile karşılaştıralım. Sorunu bir kez daha TİKB üzerinden tartışalım.

"Popülist Sosyalizmin Eski Bir Modeli/ TDKP Eleştirisi" başlıklı kitap için 1991 yılı başında kaleme alınmış Önsöz'de, net bir biçimde, kırsal kesimler de dahil Türkiye toplumuna kapitalist ilişkilerin egemen hale geldiği söyleniyor. Eğer kapitalist üretim ilişkileri toplum geneline egemen hale gelmişse, feodal kalıntılar da önemsiz tali ilişkiler, daha çok da Kürdistan’ı ilgilendiren ilişkiler durumuna düşmüşse, bu durumda sorulması gereken bir soru var: O halde neden Türkiye devrimi hala burjuva demokratik bir devrimdir? Bu devrime burjuva demokratik karakterini veren nedir?

Bu sorunun muhatapları, benzer sorularla yüzyüze kaldıkları her durumda, dönüp halkçı akımların o bilinen argümanlarına sarılıyorlar. Nitekim, anti-emperyalist mücadelenin neden burjuva demokratik bir karakter taşıdığı gerekçelendirilirken kullanılan argümanlar neredeyse ‘70’lerin TDKP'si ile aynı. "Emperyalizme Karşı Mücadele" başlığı taşıyan ve sözünü ettiğimiz Önsöz'ü yalnızca birkaç ay önceleyen makalede, toprak(169)devrimi, feodal toprak ağaları, feodal kalıntılar, Türkiye’deki kapitalizmin kendine özgü o işbirlikçi çarpık karakteri, tüm bunlar devrimin ve dolayısıyla anti-emperyalist mücadelenin burjuva demokratik karakterini gerekçelendirmek için ileri sürülüyor. Yani geleneksel halkçı hareketin o geleneksel argümanları kullanılıyor. İlginç bir tutum var burada. TİKB, geleneksel halkçı hareketten farklı olduğunu göstermeye çalıştığı durumlarda Türkiye’nin gerçeklerini açık bir biçimde dile getiriyor. Nitekim gerek TDKP Eleştirisi’ne Önsöz'de, gerek Kesintisiz Devrim ve Oportünizm polemiklerinde bunu görüyoruz. Gelgelelim Türkiye devriminin burjuva demokratik bir aşamada olduğunu açıklamak ve gerekçelendirmek durumunda kaldığında ise, dönüp gerisin geri o eski önyargılara sarılıyor. Yani ancak eski argümanlara dönülerek savunulabiliyor bu devrim anlayışı.

Farklı durumlarda farklı tutumlar olarak yansıyan bu çelişki ve tutarsızlıklar ne olursa olsun, bir şeyin kesin olduğunu biliyoruz. TİKB, gerçekte Türkiye’de feodal kalıntıları önemsiz tali ilişkiler olarak görüyor. Başından itibaren Türkiye’de demokratik devrimin özünün ve temelinin toprak devrimi olduğunu ileri süren görüşlere kesin bir biçimde karşı çıkıyor. Peki ama bu böyle ise eğer, toprak devrimi esası itibarı ile geride kalmışsa, devrimin özü ve temeli olmaktan çıkmışsa, Türkiye devrimi neden hala burjuva demokratik bir karakter taşıyor?

Mehmet Yılmazer, bizimle polemiğinde; “Demokratik devrimin özünün ve temelinin her durumda toprak devrimi olduğunu neye göre söylüyorsunuz? Lenin’de böyle bir şey yoktur.” diyordu. Bu Stalin’in görüşüdür, Lenin’in değil, demek istiyordu. Oysa Lenin, devrimin bütün tarihsel bilançosunu çıkardığı makalelerinde, örneğin 1918’de Kautsky ile ünlü polemiğinde; biz bütün köylülükle çarlığa, feodal toprak sahiplerine, Rus yaşamındaki ortaçağ kalıntılarına karşı yürüdüğümüz sürece, bir bütün olarak köylülükle yürüdüğümüz sürece, devrimimiz bur(170)juva demokratik devrimdi, diyordu. Rusya’daki burjuva demokratik devrimi, gerek devrim öncesi gerek devrim sonrası tüm yazı ve konuşmalarında, ortaçağ ilişkileri ile, bu çerçevede köylü-toprak sorunu ile ilişkilendiriyordu. Köylü-toprak sorunu yalnızca Çin’de değil, Rusya’da da burjuva demokratik devrimin özü ve temeliydi.