Qurilish mаtеriаllаrini tаshish uchun tаsmаli kоnvеyеrning аsоsiy pаrаmеtrin hisоblаsh

10-Amaliy mashg’ulot

Qurilish mаtеriаllаrini tаshish uchun tаsmаli kоnvеyеrning аsоsiy pаrаmеtrin hisоblаsh
Bu amaliy mashg’ulotda quyidagi ko’rsatkichlarni ketma-ket aniqlash tavsiya etiladi.

1. 
   Tasmani (lentani) talab qilingan kengligini aniqlash.
   
2. 
   Dvigatel quvvatini aniqlash.
   
3. 
   Talab qilingan qistirma (prokladka) va lentani maksimal tortilishini h’isoblash.
   
4. 
   Etaklovchi va tortib turuvchi etaklanuvchi barabanlarni o’lchamlarini aniqlash.
   

Berilgan ish unumdorligi bo’yicha tasmani tanlash va lentali konveyerning dvigatelini talab qilingan quvvatini aniqlaymiz.

1 – rasm. Tasmali konveyer sxemasi.

Hisoblash tartibi
1. Tasmani talab qilingan kengligini quyidagi formuladan aniqlanadi:
V = , m (1)
Bu erda: P_k – konveyer ish unumdorligi, (1-jad) topshiriq bo’yicha;
ν – lentani tezligi m/s, (1-jad);
γ – materialni to’kilgandagi zichligi kg/m³;
s – konveyerni qiyalikka o’rnatganda ish unumdorligini
pasayishini h’isobga oluvchi koeffitsient.
Tasmani kengligini tanlanayotgnda “V”, tashilayotgan materiallarni donalarini kattaliklarini h’am h’isobga olish kerak bo’ladi.
Tasma quyidagi talablarga javob berishi kerak:
Saralangan materiallar uchun:
B > 3,3 a^/ + 0,2 m (2)
Saralanmagan materiallar uchun:
B > 2 a + 0,2 m (3)
Bu erda: a^/ - materialni bo’lagini eng kattasini o’lchami, (1-jad);
a – o’rtacha bo’lagini o’lchami, m.
Keyingi h’isob-kitoblar uchun 1, 2 va 3 formulalarda aniqlangan katta prametrlarni eng kattalarini olib h’isoblaymiz.
Tasmani h’isoblangan kengligini yaxlitlaymiz, katta tomonga va (3-jad) standartga qarab olamiz.
2. Dvigatelni quvvatini aniqlaymiz. Konveyer ishlayotgan paytda quvvat, lentni bo’sh h’olatda aylantirish va materiallarni tashish uchun sarflanadi.
Harajatdagi etaklovchi barabanning validagi quvvat quyidagi formula orqali aniqlanadi.
N₀ = (N₁ + N₂)_*K_d, kVt (4)
Bu erda: N₁ – materiallarni ko’chirish (tashish) uchun sarflangan quvvat, kVt
N₂ – lentani bo’sh aylanganida sarflangan quvvat, kVt
K_∂ - konveyerni uzunligini h’isobga oluvchi koeffitsient.
Uzunligi L > 40 m bo’lsa, K_d = 1; uzunligi h = 15 ÷ 40 m bo’lsa, K_d = 1,1.
Konveyer uzunligi L < 15 m bo’lsa, K_d = 1,25 bo’ladi.
Materiallarni tashishi uchun konveyer sarflangan quvvat quyidagi formula orqali aniqlanadi.
N₁ = , kVt (5)
Bu erda: - material to’xtovsiz oqim sifatida h’arakatlanganda (P_k), uni
N balandlikka ko’tarish quvvati;
N va P_k – 1-jad. Variant bo’yicha olinadi.
- gorizontal yo’l bo’ylab L₂ masofaga materialni tashish uchun sarflangan quvvat bo’lib quyidagi formuladan aniqlanadi:
L_g = , m (6)
L₁, H, tgβ – 1-jad. Variant bo’yicha olinadi.
ω – yukni umumiy qarshilik ko’rsatish koeffitsienti, rolikli tayanchlar uchun: 0,035 ÷ 0,04.
Lentani bo’sh h’olatda aylanishi uchun sarflanadigan quvvat quyidagi formuladan topiladi.
N₂ = , kVt (7)
Bu erda: K₁ – lentani kengligiga bog’liq qarshilik koeffitsient;
ν – lentani tezligi m/sek (1-jad).
Talab etilgan dvigatelni quvvati quyidagi formuladan aniqlanadi.
N_dv = , kVt (8)
Bu erda: η – foydali ish koeffitsienti barabanni normasi uchun – 0,8.
3. Tasmani maksimal tarangligini va taranglikni ushlab turuvchi pona-qistirmalar sonini aniqlaymiz.
Etaklovchi barabandagi tortish kuchi quyidagi formuladan aniqlanadi:
R_t = , kg (9)
Eyler formulasi bo’yicha tasmani tarangligi quyidagicha aniqlaymiz:
, kg (10)
Bu erda: e – natural logarifmlar asosi;
α – tasma bilan etaklovchi baranniqamrash burchgi (1-jad);
μ – tasma bilan baraban orasidagi ishqalanish koeffitsient (5-jad).
Hisoblash uchun μ va e ^μα larni qymatini 5-jad. tanlaymiz.
Kerakli bo’lgan poka-qistirmalarni quyidagi formuladan aniqlaymiz:
(11)
Bu erda: V – tasmani kengligi, m;
r – ruxsat etilgan yuklanish; 1 m
tasma uzunlik uchun, kg/m; 500 kg/m ga teng.
Xisoblangan pona-qistirmalar soni 3-jadvalda keltirilgan oralig’ida bo’lishi kerak.
4. Etaklovchi va etaklanuvchi (tortib turuvchi) barabanlarni o’lchamlarini quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi.
Etaklovchi barabanni diametri:
D_bar = , m (12)
Barabanni uzunligi
L_bar = V + 100 mm (13)
Bu erda: i – pona-qistirmalarni tasmadagi soni;
V – tasmani (kengligi), eni, mm.
Tortib turuvchi (etaklaeuvchi) barabanning diametri:
D_n.b. = , mm (14)
Hisoblash natijalarini 6-jadval shaklida keltiramiz.