1402 ANKARA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
-
Timurdan kaçan beylerin (Karakoyunlular,Celayiroğulları) Osmanlı’ya sığınması ve Osmanlı’nın da bu beyleri Timura geri vermemesi.
-
Karşılıklı küfürlü mektuplar.
-
İkisininde Türk dünyası lideri olmak istemesi.
-
Beylikleri sona eren beylerin ve Akkoyunlular’ın Timur’un Anadolu’ya gelmesi için kışkırtması.
-
Timur’un Sivas’ı işgal etmesi.
ANKARA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI
-
Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu.
-
Yeni beylikler ortaya çıktı.
-
Yıldırım Beyazıt, eşi ve Mustafa ÇelebiTimur a esir düştü.
-
İstanbul’un alınması 50 yıl gecikmiştir.
-
Yıldırımoğulları arasında 1402-1413 yılları arasında taht kavgaları başlamıştır.Bu döneme Fetret yada “Fasıl-i Saltanat” denir.
NOT:Bu dönemde Anadolu Beyler beyliği kurulmuştur.Merkezi Kütahya’dır.Balkanlar’da bu dönemde toprak kaybı olmamıştır.
-
Osmanlı devletinin ikinci kurucusu sayılır.
-
Kendisi döneminde Musa’yı destekleyen Şeyh Bedrettin İsyanı çıkmıştır.(Bu isyan Osmanlı Devleti’ndeki ilk dini nitelikli toplumsal ayaklanmadır.)
-
Bu dönemde Düzmece Mustafa isyanı çıkmıştır.
-
İlk defa Venedik devletiyle deniz savaşı yapılıp kaybedilmiştir.
-
Tahta çıktığında Macaristan üzerine sefer yapan Murat Anadolu’da Karamanoğulları isyan edince Macarlar ile kuruluş döneminin en kötü antlaşması olan Edirne Segedin Antlaşması’nı imzalamıştır. Bu antlaşmaya göre Sırp krallığı kurulacak ve 10 yıl boyunca savaşılmayacaktır. Bunun üzerine II. Murat tahtını 12 yaşındaki oğlu II. Mehmet’e bırakmıştır. Ancak ufak yaştaki bir çocuğun tahta geçtiğini gören Avrupalılar Edirne Segedin’i bozup bir haçlı ordusu oluşturmuştur.Bunun üzerine devlet adamları yeniçerileri kışkırtıp (Buçuktepe İsyanı’nın çıkmasını sağlayarak (ilk yeniçeri isyanı))Fatih’in babasına bir mektup yollamasını sağladılar.Bunun üzerine ordunun başına geçen II.Murat Varna Savaşı’nı sonrada II.Kosova Savaşı’nı Haçlılar’a karşı kazandı.
II. Kosova Savaşı’nın sonuçları ise şunlardır;
-
1683 II. Viyana’ya kadar Osmanlı’nın üzerine bir haçlı ittifakı kurulamadı.
-
Balkanlar kesin Türk yurdu haline geldi.( Tarihteki Miryakefalon Savaşı ile sonuçları açısından benzerlikler gösterir.)
OSMANLI DEVLETİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
-
DEVLET YÖNETİMİ
-
Hükümdar
-Görevleri:
-
Orduya komutanlık eder.
-
Divan-ı hümayuna başkanlık eder.(Fatih’e kadar.)
-
Herhangi bir şeyi yasaklar.( Yasakname)
-
Herhangi bir konuda emir verir (Ferman)
-
Herhangi bir konuda adaletsizliği giderir.(Adaletname)
-
Herhangi bir konuda kanun çıkarır.(Kanunname)
-
Herhangi bir konuda devlet memurunu göreve atar veya görevinden alır.(Beratname)
-
Herhangi bir devşirme çocuğu öldürebilir. (Kulluk hakkı)
-
Herhangi bir devlet memurunun mallarına el koyar. (Müsadere)
NOT:Padişahlar Cülus Töreni ile tahta çıkar ve Eyüp Sultan türbesinde kılıç kuşanırlardı.
-Hükümdarlık Sembolleri Otağ,nevbet,tuğ,tuğra,kotuz(sorguç),miğfer,sikke,hutbe,tıraz(elbise),hilat(hediye),Çetr(şemsiye),menşur (halife onayı),berat (atama onayı),cülus bahşişi,kılıç kuşanma,hattı hümayun vs…
Hükümdarlık unvanları:
Bey ,gazi,sultan,Hüdavendigar,han,padişah
OSMANLI DEVLETİNDEKİ VERASET DEĞİŞİKLİKLERİ
-
OSMAN BEY : Ülke hükümdar ve ailesinin ortak malıdır.
-
I.MURAT:Ülke padişah ve oğullarına aittir.(ilk değişiklik)
-
FATİH SULTAN MEHMET: Ülke bekası için kardeşine önlem alınabilir.
-
I.AHMET:Ülke en büyük (EKBER) ve en akıllı (ERŞED) erkek üye tarafından yönetilir.
NOT: Osmanlı şehzadeleri 12 yaşına geldiğinde ülke sancaklarına Vali olarak atanır. Gittikleri zaman
“Çelebi” unvanı alır. Şehzade sancakları ise Çorum, Çankırı, Bolu, Antalya, Amasra, Amasya, Kütahya, Manisa ve Kefe’dir.( Anadolu dışındaki tek şehzade sancağıdır.)
OSMANLI DEVLETİ MERKEZLERİ (BAŞKENTLERİ)
-
Söğüt (1293)
-
Karacahisar(1303)
-
Bilecik(1317)
-
Bursa(1326)
-
İznik (1329)
-
Edirne(1363)
-
İstanbul(1453)
OSMANLI DEVLETİ’NDE SARAYLAR
-
Osmanlı devletinin ilk sarayı Orhan Bey döneminde Bursa da açılan Bey Sarayı’dır.
-
Osmanlı devletinin en uzun süre yönetim merkezi olan saray Topkapı Sarayı’dır.
-
Dış kısımdır.
-
Elçiler kabul edilir.
-
Dıvan-ı hümayun toplantıları Babüssaadekapısındaki Kubbealtında yapılır.
-
İç kısımdır.
-
Devlet memuru yetişir.Okul’dur.
-
Türk öğrencisi alınmaz. (Türk büroksasisi oluşmaması için)( Yahudiler ise devşirilmez.)
-
I.Murat tarafından 1363’te Edirne’de kurulmuştur.(2015 müfredat değişikliği)
-
Kız kısmıdır.
-
Okul’dur.
-
Padişah ve ailesinin özel hayatını geçirdiği yerdir.
DİVAN-I HÜMAYUN:
-
Devlet ve millet sorunlarının tartışılıp karara bağlandığı ve en son söz hakkının padişaha olduğu bir bakanlar kuruludur.
-
Orhan Bey kurmuştur. II. Mahmut kaldırmıştır.
-
Alınan kararlara “Hüküm” ,hükümlerin kaydedildiği deftere “Mühimme” denir.
-
Bu hükümleri yazıya Tahvil, Rüus, Amedi ve Beylikçi kalemleri geçirir.
-
En son yargı organıdır. Herhangi bir davaya itirazı olan Gayrimüslim –Müslim fark etmez divanın içinde bulunan “Kazasker”e başvurabilir. Bu yönüyle divan Türk-İslam devletlerinde Divan-ı Mezalim’e benzer.
-
Alınan kararların dine uygunluğu Şeyhülislam tarafından denetlenir.
-
Sadrazam (Vezir-i azam)
-
Padişahtan sonra gelen en yetkili devlet adamıdır. Padişahın mührünü taşır. Padişahın sefere çıkamayacağı zaman “ Serdarı Ekrem” unvanıyla ordunun başına geçer. Sadrazamın yerine ise Sadaret Kaymakamı bakar.
-
Kubbealtı Veziri
-
Günümüzün bakanıdır. Devlet işlerinde yardımcı olur. Sayıları zamanla artmıştır.(Sınırların genişlemesine bağlı olarak devletin iş yükü arttığı için.)
-
Kazasker
-
Günümüzün milli eğitim ve adalet bakanıdır. Müderris ve kadı ataması yapar(taht kadılar hariç).Doğuştan Müslüman olmak zorundadır. Divana gelen davalara son şeklini verir. Tuttuğu devlete “Ruznamçe” denir. Rumeli ve Anadolu olmak üzere sayıları iki tanedir.
-
Nişancı
-
Devletin yazışma işlerinden sorumludur.İlk defa Fatih zamanında atanmıştır.Örfi hukukun Divan’daki temsilcisidir.Yazılı belgelere padişahın tuğrasını çeker.Tapu ve kadastro işleri ile ilgilenir.Fethedilen bölgelerin sosyoekonomik yapısı ve demografik yapısını “Tahrir” defterlerine kaydeder.
-
Reisülküttab
-
17.yy da Nişancı’dan ayrılarak devletin dış yazışmalarından sorumlu hale getirildi.
-
Defterdar
-
Günümüzün maliye bakanıdır. Bütçe yapar. Paranın değerini korur, kapıkulu ulufelerini dağıtır ve hazinenin anahtarını taşır. Rumeli ve Anadolu olmak üzere sayıları iki tanedir.
-
Kaptanı Derya
-
Kanuni Sultan Süleyman zamanında divana üye oldu. Denizcilik ile ilgili kanunların çıkmasını hazırladı.
-
Yeniçeri Ağası
-
Rütbesi vezir ise divan toplantısına katılır. Ordunun durumu hakkında bilgi verir.
-
Şeyhülislam
-
Divanda alınan kararların dine uygun olup olmadığı hakkında “İfta” (Fetva) verir.18.yy da divana üye oldu. Protokolde Sadrazamla eşittir.İlmiye sınıfının başkanıdır.Atamasını padişah yapmıştır.
YÖNETİCİ SINIFLARI
-
PADİŞAH
-
SADRAZAM
-
VEZİR
-
BEYLER BEYİ (VALİ)
-
SANCAK BEYİ(KAYMAKAM)
-
Subaşı
-
Yeniçeri ağası
-
Kaptan-ı derya
-
Levent
-
Tımarlı sipahiler
-
İLMİYE ( DİN+HUKUK+EĞİTİM)
-
ŞEYHÜL İSLAM (Başkanıdır.)
-
İMAM
-
MÜEZZİN
-
KAZASKER
-
KADILAR
-
NAİBLER
-
MÜDERRİS
-
MUİD
-
KALEMİYE SINIFI (YAZICI /MEMUR)
-
DEFTERDAR
-
NİŞANCI
-
REİSÜL KÜTTAP
-
KATİPLER
İSTANBUL
|
YÖNETİCİSİ
|
BOĞAZLAR
|
K.DERYA
|
GÜVENLİK
|
Y.AĞASI
|
ADALET
|
TAHT KADISI
|
BELEDİYE İŞLERİ
|
ŞEHREMİNİ
|
GENEL
|
SADRAZAM
|
TAŞRA TEŞKİLAT
BİRİM
|
ADALET
|
GÜVENLİK
|
YÖNETİCİ
|
EYALET
|
KADI
|
SUBAŞI
|
BEYLERBEYİ
|
SANCAK
|
KADI
|
SUBAŞI
|
SANCAK BEYİ
|
KAZA
|
KADI
|
SUBAŞI
|
KADI
|
KÖY
|
NAİB
|
YİĞİT BAŞI
|
KETHÜDA
|
EYALETLER:
-
SALİYANELİ EYALETLER (Yıllıklı,maaşlı)
-
Merkeze uzak yerlerdir.
-
İltizam sistemi ile vergi alınır.(İhale yoluyla vergi toplamaya “İltizam” ihaleyi kazanana “Mültezim” denir.
-
MISIR,TRABLUSGARP,TUNUS,CEZAYİR,FAS,HABEŞ ve YEMEN bu eyaletler içindedir.
-
SALİYANESİZ EYALETLER ( Maaşsız Eyaletler)
-
Merkeze yakın yerlerdir.
-
Yöneticileri devletten maaş almaz.
-
Tımar sistemi uygulanır.
-
Vergiler ve devlet memurlarının maaşları topraktan elde edilen gelirlerle karşılanır.
-
ANADOLU, RUMELİ, MARAŞ, BUDİN, BASRA, BAĞDAT, SİVAS, KARAMAN, KÜTAHYA, ERZURUM vs.bu eyaletler içindedir.
-
İMTİYAZLI EYALETLER (Ayrıcalıklı)
-
KIRIM,EFLAK,BOĞDAN,ERDEL HİCAZ-MEKKE-MEDİNE( En imtiyazlısıdır.Vergi vermezler askere gitmezler.)
-
HUKUK
Osmanlı devleti nin hukuk sistemi oluşmasında;
-
Fethedilen yerdeki uygulamalar
-
İslam’ın getirdiği esaslar
-
Orta Asya Türk gelenekleri etkili olmuştur.
KADI
|
BÖLGELR
|
ATAYAN
|
TAHT KADISI
|
BURSA/EDİRNE/İSTANBUL
|
PADİŞAH
|
MEVLEVİYET KADISI
|
DİĞER YERLER
|
KAZAASKER
|
Dostları ilə paylaş: |
