2. Hayvancılık
Hilâfet zamanında Azerbaycan bölgesinde bir diğer gelir alanı da hay-
vancılıktı. Azerbaycan’ın iklimi ve şartları hayvancılığa münasipti. Mugân,
Mil ve Şirvan düzlüklerinde bulunan kışlaklar hayvancılığın gelişmesi için
çok uygundu.
396
391
Ebû Dülef, İran seyahatnâmesi: 10 yüzyılda Kafkasya’dan Fars Körfezine yolculuk, 68.
392
İbn Havkal, Sûretü’l-arz, 336.
393
el-Kazvînî, Nüzhetü’l-Kulûp, 87-88.
394
Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Azerbaycan Tarihi, 2: 165.
395
Kalankatuklu, Albaniya Tarihi, 25.
396
Şerifli, IX. Asrın İkinci Yarısı- XI. Asırda Azerbaycan Feodal Devletleri, 308.
− Revvâdîler −
~ 102 ~
Bu devirde Azerbaycan’da hayvancılık yaylak ve kışlak olmak üzere iki
türlü yapılıyordu. Bununla beraber yarıgöçer hayvancılık da görülmekteydi.
Yarıgöçer hayvancılığın gelişiminde ülkeye zaman zaman akınlar gerçekleş-
tiren kabilelerin tesirleri vardı. Bölgede geniş ovaların mevcut olması burada
yarıgöçer hayvancılığın ortaya çıkmasında etken sebepler arasında sayılabilir.
Yarıgöçer sürü sahipleri çiftçiliğin sadece bir çeşidi ile yani hayvancılıkla
(daha çok da koyunculukla) meşgul oluyorlardı. Ama bu olay tüm Azerbay-
can bölgesini kapsamıyordu. Daha çok Şirvan, Mil ve Mugân’da görülmek-
teydi. Azerbaycan’da hayvancılığın daha çok dağlık bölgelerde geliştiği gö-
rülmektedir. Büyük ve Küçük Kafkas dağlarının eteklerinde yaşayan insanlar
kışın hayvanlarını Mugân, Mil ve Şirvan düzlüklerinde otlatıyorlardı. Yazın
ise onlar daha çok dağ ve dağ eteklerinde hayvanlarını otlatmaktaydılar.
397
Azerbaycan’da bu asırlarda atçılık da gelişen alanlardan biriydi. Karabağ
atları çok meşhurdu.
398
Şirvanşah Feriburz’un 4 bin civarında attan oluşan bir
at sürüsü vardı. 458/1066 senesinde Karatekin, Şirvan’a hücum ettiği zaman
o, at sürüsünü Maskat’a kaçırdı. Lakin Türkler Azerbaycan’da ilerleyerek her
tarafı ele geçirince bu at sürüsü de onların eline geçti.
399
Albaniya (Kuzey Azerbaycan) ülkesinde yabanî hayvanlar mevcuttu. Or-
manlarda leopar, aslan, panter, vahşi eşek, kuşlardan kartal, atmaca ve buna
benzer hayvanlar vardı.
400
Bu devirde Azerbaycan ahalisi arıcılık ve balıkçı-
lıkla da meşgul oluyorlardı. Azerbaycan’dan ihraç edilen mamuller arasında
bal ve balmumu yanında balık da büyük yere sahipti.
401
Bu dönemlerde deniz
ve nehir kıyılarında yaşayanlar balıkçılığa büyük önem gösteriyorlardı. Kür
ve Araz nehirlerinden bol balık yetişiyor, insanlar balık avlıyorlardı. Hazar
denizi kıyılarında yaşayan halk da denizde yetişen balıklardan büyük ölçüde
397
Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Azerbaycan Tarihi, 2: 165.
398
Azerbaycan Bilimler Akademisi Tarih Enstitüsü, Azerbaycan Tarihi, 2: 165.
399
Minorsky, A history of Sharvan and Darband in the 10th-11th centuries, 35-36.
400
Kalankatuklu, Albaniya Tarihi, 25-26.
401
Minorsky, Hududü’l-âlem mine’l-meşrik ile’l-magrib, 101.
− Asif Adilov −
~ 103 ~
gelir elde ediyorlardı. Elde edilen balık mahsulleri Erdebil, Rey ve Irak’a gö-
türülüyordu.
402
İstahrî, Berde şehrine yakın Kür nehrinden bahsederken buradan elde
edilen mahsulün tuzlanarak diğer ülkelere götürüldüğünü aktarmaktadır.
Balık türleri arasında Zerâkan ve aşûbe isimli balıklar diğerlerine göre daha çok
ilgi görüyordu.
403
Bu nehirden Sürmahi adında meşhur bir balık da avlanı-
yordu. Aras nehrinde ise bursan ve başka çeşit balıklar yetişiyordu.
404
Sür-
mahi adlı balığın çok lezzetli olduğu, onun kadar lezzetli başka hiçbir balığın
hiçbir diyarda olmadığı iddia edilmiştir.
405
Dostları ilə paylaş: |